Ingezonden persbericht
Persbericht, 21 januari 2005
Huygens lijkt wel in Nederland geland
door Gieljan de Vries
Een week na Huygens' succesvolle landing op Titan presenteerden
ESA's onderzoekers hun eerste conclusies. Huygens lijkt wel in
Nederland geland, meldt de poplair-wetenschappelijke website
Kennislink (www.kennislink.nl). Op Titan is regen, wind en een
hoog vloeistofpeil in de bodem. En smog, lagen van smog.
Dr. Martin Tomasko is leider van het team dat data uit de
Descent Imager Spectral Radiometer verwerkt. Dat apparaat
maakte afbeeldingen van Titan's oppervlak tijdens Huygens'
afdaling aan parachutes. Wie die afbeeldingen ziet, kan niet
aan de indruk ontkomen: hier zie je rivieren en zeeën door het
landschap kronkelen. Tijdens de persconferentie van 21 januari
wees Tomasko de kliffen en kronkelende rivierbeddingen aan
die door de stromende vloeistof zijn uitgeslepen.
"We zien hier bewijs van allerlei bekende processen zoals regen,
erosie en windslijtage, maar wel veroorzaakt door heel andere
stoffen dan op aarde", gaf hij aan. De vaste grond bestaat uit
stijf bevroren water en steen, de vloeistof die over het oppervlak
van 180 graden onder nul stroomt is methaan - aardgas dus.
Huygens' massa-spectrograaf liet het onweerlegbaar zien: Titan
wordt overspoeld door vloeibaar aardgas. Dat methaan valt als
regen uit de wolken, stroomt door rivieren en zeeën en doordrenkt
de bodem. Dat het ontvlambare materiaal niet ontbrandt, komt
door het gebrek aan zuurstof in de Titan. De grootste bron van
zuurstof is water, maar dat is allemaal bevroren.
De chemische sensor pikte even na de landing zelfs een verhoging
van het methaangehalte in de atmosfeer op. Dat komt waarschijnlijk
doordat Huygens tijdens de landing een stuk warmer was dan zijn
omgeving: 25 graden boven nul tegen de 180 graden onder nul
van Titan zelf. Door die warmte verdampte methaan uit de bodem,
wat de sonde vervolgens op kon pikken.
Volgens ESA's experts bestaan de donkere plekken op de luchtfoto's
uit smog. Dat ontstaat als het methaan in de atmosfeer chemische
reacties ondergaat. Het materiaal wast vervolgens met de
methaanregens mee en slaat neer in de rivierbeddingen, meren en
zeeën. Al het gevormde smog neemt natuurlijk methaan weg uit de
atmosfeer, dus is er volgens de wetenschappers een continue aanvoer
van aardgas nodig om het methaanpeil constant te houden. De aard
van die bron is nog onbekend en het wetenschappelijke team denkt
dan ook nog maanden bezig te zijn de data te analyseren.
Leefbaar Titan
Ooit wordt Titan misschien nog eens bewoonbaar. Het lijkt misschien
nog niet veel met die 180 graden onder nul en rivieren van methaan.
Dat komt onder andere door het gebrek aan kooldioxide in de
atmosfeer. Door dat broeikasgas blijft binnenkomende energie van
de zon in de atmosfeer gevangen zoals op aarde en op Venus. Titan
heeft nauwelijks kooldioxide in de atmosfeer. Het gas wordt onder
andere gevormd als reactieproduct van methaan en water, maar op
Titan verloopt dat proces niet omdat al het waterijs diep in de bodem
is gevangen. Dat hoeft niet zo te blijven.
Over zo'n vijf miljard jaar raakt de zon namelijk door haar waterstof
heen en gaat ze uitzetten. Dit stadium in de ontwikkeling van sterren
heet niet voor niets 'rode reus': Mercurius, Venus en onze aarde
worden allemaal verzwolgen door onze ster. Titan komt dichter bij
het zonneoppervlak te liggen en warmt op. Daarbij smelt een deel van
het waterijs in de bodem en kan zich kooldioxide gaan vormen. Als
dat proces eenmaal op gang komt, gaat Titan's atmosfeer vanzelf meer
warmte vasthouden en uiteindelijk zal de maan zelfs een damkring
gevuld met zuurstof, stikstof, kooldioxyde en waterdamp kennen.
Echt levensvatbaar wordt de maan er niet door; het rode reuzenstadium
van de zon duurt waarschijnlijk te kort om complex leven te laten
ontstaan.
(Bijschriften illustraties:)
(rivieren.jpg)
Samengestelde panoramafoto van het Titan-oppervlak, gemaakt
door de Huygens-sonde. De donkere gebieden zijn lager gelegen
en bevatten smog dat door vloeibare methaanregens en -stromen
wordt meegenomen en in de beddingen achterblijft.
Foto: ESA / NASA / JPL / University of Arizona
(spring.jpg)
Op deze foto is een heldere rechte lijn te zien: waarschijnlijk
de rivierbedding van een methaanstroom. In het landschap zijn
ook kleinere stroomstelsels zichtbaar, die volgens onderzoekers
wijzen op stroompjes methaan die zich uit natuurlijke bronnen
verspreiden.
Foto: ESA / NASA / JPL / University of Arizona
(landing.jpg)
Rotsen op Titan. De stenen zijn volgens experts afgerond door
stromend methaan. Uit de manier waarop ze over het landschap
zijn verdeeld denken de wetenschappers die Huygens' gegevens
analyseren af te leiden dat de rotsen zijn achtergelaten door een
methaanstroom.
Foto: ESA
+++