Kaalkap en onvruchtbare gronden
Genetisch gemanipuleerde soja verdringt bos en gewone landbouw in
Argentinië
20 Januari 2005, Amsterdam, Nederland
Grootschalige ontbossing, toegenomen gebruik van landbouwgif en de
verschraling van de landbouwgrond is het resultaat van acht jaar
genetisch gemanipuleerde soja in Argentinië. Dit blijkt uit het deze
week gepubliceerde rapport van de landbouweconoom C.M. Benbrook dat
hij maakte in opdracht van Greenpeace. De gentech sojaboon verovert
sinds 1996 het Argentijnse land. Uiteindelijk is 90 procent van de
soja bedoeld voor de export. In Europa is Nederland na Spanje de
grootste importeur van de Argentijnse sojaschrootproductie (2,5
miljoen ton in 2003) en is daarmee medeverantwoordelijk voor de
gevolgen.
De Roundup Ready sojabonen zijn in Argentinië geïntroduceerd toen het
land gebukt ging onder een economische crisis. Conventionele
sojaproductie was toen geen grote winstmaker en de onkruidbestrijding
werd ingewikkelder en duurder. Midden jaren negentig wilde
biotechnologiebedrijf Monsanto de Argentijnse markt veroveren en bood
daarom zijn genetisch gemanipuleerde Roundup Ready sojabonen aan tegen
relatief gunstige voorwaarden. De verbouw bleek simpel, flexibel en
kosteneffectief te zijn. Op korte termijn bood gentech soja inderdaad
de beloofde vooruitgang. Uit het onderzoek van Benbrook blijkt echter
dat deze gentech teelt op de langere termijn voor de Argentijnse
landbouw, het milieu, de economie en de arme bevolking nadelig is.
De groei van de genetisch gemanipuleerde sojateelt in Argentinië is in
acht jaar verdubbeld naar 14,2 hectare (= twee keer de grootte van
Nederland). Om in deze behoefte te kunnen voorzien gaat de ontbossing
in een ongekend tempo: drie tot zes keer zo snel als in andere
bosgebieden. In het jaar 2004 alleen al is een bosoppervlakte ter
grootte van tien procent van Nederland verdwenen (400.000 hectare) om
plaats te maken voor sojateelt.
Daarnaast is sinds de introductie van de gentechsoja, het
glysofaatgebruik op sojahectares enorm toegenomen. Dit eenzijdige
gebruik van het giftige bestrijdingsmiddel leidt tot ecologische
veranderingen. In de VS bijvoorbeeld, waar de Roundup Ready gewassen
al langer op het veld staan, zijn resistente onkruidsoorten een groot
probleem. Dit zal leiden tot nog meer pesticidengebruik. Afwisselende
verbouw van maïs, tarwe en sojabonen, zoals men die oorspronkelijk
toepaste, ruimt het veld voor intensieve sojateelt. Deze monocultuur
brengt de voedselzekerheid in gevaar en maakt de economie afhankelijk
van één gewas. Ook schetst Benbrook het probleem van de
bodemvruchtbaarheid: na enkele jaren van intensieve sojateelt is de
vruchtbaarheid hard achteruitgegaan.
Greenpeace vindt deze groei van de gentech soja geen goede
ontwikkeling. "Er is te vroeg gejuicht," zegt Sandra Schalk,
campaigner genetische manipulatie van Greenpeace, "op de lange termijn
blijft Argentinië achter met een kale en onvruchtbare grond en dit
enkel om Europa te voorzien van goedkoop veevoer." De
milieuorganisatie pleit daarom voor een verbod op de teelt van
genetische gemanipuleerde gewassen. Ook vindt Greenpeace dat Nederland
en Europa moeten stoppen met de import van genetisch gemanipuleerde
soja.
De verbouw van gentech soja in Argentinië veroorzaakt kaalkap
oerbossen, toename gebruik landbouwgif en onvruchtbare akkers.
©Gilabert/Greenpeace
De verbouw van gentech soja in Argentinië veroorzaakt kaalkap
oerbossen, toename gebruik landbouwgif en onvruchtbare akkers.
©Gilabert/Greenpeace
Greenpeace