Energieraad


PERSBERICHT 19 januari 2005

Energieraad: Ontwikkelingen op de wereldgasmarkt vragen om herbezinning op Europees en Nederlands gasbeleid

De wereldgasmarkt ontwikkelt zich waarschijnlijk anders dan 10 jaar geleden bij de start van liberalisering van de Europese gasmarkt werd verwacht. De Energieraad adviseert daarom in het advies Gas voor morgen het Europese en Nederlandse gasbeleid te heroverwegen. Hierbij zou de voorzieningszekerheid een belangrijke rol moeten spelen.

De Raad verwacht dat enkele grote aanbieders van gas op de wereldmarkt, met name Rusland en het Midden Oosten, de markt zullen gaan domineren. De economieën die in toenemende mate grote hoeveelheden gas gaan importeren, zoals de VS, Europa en Azië, zullen met elkaar moeten concurreren om het gas naar hun markt te krijgen. De hiervoor benodigde transportinfrastructuur (pijpleidingen en installaties voor vloeibaar gas) vergt grote investeringen. De Energieraad denkt daarom dat Europa sterke gasinkoopbedrijven nodig heeft om de voorzieningszekerheid te waarborgen. Nederland kan in deze marktomstandigheden haar sterke inkooppositie en grote gasreserves strategisch benutten in het voordeel van de EU, en daarmee ook van Nederland. Ook vindt de Raad het nodig dat de staat als beheerder van de Nederlandse gasvoorraden een belang houdt in een Nederlands gasinkoopbedrijf. Daarnaast ziet de Raad mogelijkheden om de positie van Nederland als knooppunt voor transport, handel en gasdiensten uit te bouwen.

Op verzoek van minister Brinkhorst heeft de Energieraad de ontwikkelingen in de wereldgasmarkt geanalyseerd met het oog de beleidsopties voor Nederland, rekening houdend met de publieke belangen. Hierbij is gekeken naar de middellange termijn (tot 2030) en is een Europees perspectief gehanteerd.

De Raad constateert dat de gasvraag in de EU stijgt en dat de EU in belangrijke mate van gasimport afhankelijk wordt. Hoewel er in beginsel voldoende gas binnen het economische bereik van Europa is om aan deze groeiende importbehoefte te voldoen, is het de vraag of het benodigde gas er ook tijdig zal komen. Het gas moet namelijk over steeds grotere afstanden worden aangevoerd. Hiervoor zijn zeer aanzienlijke investeringen nodig in pijpleidingen en LNG installaties (vloeibaar gas). Ook de VS en Azië hebben een sterk toenemende behoefte aan geïmporteerd gas. Door de inkoopconcurrentie en de groeiende rol van LNG zal er steeds meer sprake zijn van een wereldgasmarkt en een daarbij behorende "wereldmarktprijs". Op deze wereldgasmarkt zullen geopolitieke aspecten een belangrijke rol gaan spelen. Staatsgedomineerde gasproducenten zullen prominent aanwezig zijn. Deze markt zou volgens de Raad wel eens grote gelijkenis kunnen gaan vertonen met de wereldoliemarkt, met de kans op het ontstaan van een soort Gaspec, analoog aan de OPEC op de oliemarkt.

Naar de mening van de Raad zijn er voldoende redenen om de voorzieningszekerheid van gas nog meer aandacht te geven dan in de oliemarkt. Dit is ondanks de nationale gasvoorraden ook voor Nederland relevant omdat de Nederlandse gasproductie niet exclusief voor de Nederlandse gasmarkt kan worden ingezet.

Voor de EU acht de Raad het van belang dat er voldoende financieel sterke inkopers zijn die tegenspel kunnen bieden aan het beperkte aantal (grote) aanbieders, maar ook aan de krachtige vragers in andere regios als de VS en Azië. Dit heeft gevolgen voor de vormgeving van de gasmarkt in de EU en het mededingingsbeleid in deze sector. De basisprijs van gas op de Europese markt zal immers niet meer worden bepaald door concurrentie tussen Europese aanbieders, maar door de prijs op de wereldmarkt. De concurrentie binnen de EU zal zich beperken tot gasdiensten (opslag en flexibiliteit).

Nederland neemt binnen de EU een specifieke positie in. Niet alleen is Nederland een grote gasproducent, maar het beschikt ook over een uitstekende gasinfrastructuur en grote kennis en ervaring, zowel commercieel als technisch. Het heeft bovendien een unieke positie met de strategische reserve van het Groningenveld en de lege velden voor het aanbieden van gasdiensten.

De Energieraad adviseert daarom een Nederlandse onderneming te behouden die een sterke inkooppositie kan vervullen. Gasunie Trade & Supply in zijn huidige of een andere vorm zou hiervoor in aanmerking komen. Naar de mening van de Raad zou een belang van de overheid in zon bedrijf grote voordelen bieden. Verder bepleit de Raad de sterke positie van Nederland als knooppunt van transport, handel en gasdiensten verder uit te bouwen. De bouw van een aanlandingsterminal voor LNG (vloeibaar gas) zou moeten worden bevorderd.

Nadere informatie kunt u verkrijgen bij het secretariaat van de Energieraad, de heer drs. E.J. ten Elshof, telefoon 070 392 4001, email
e.j.tenelshof@energieraad.nl. Het advies is als pdf-file te downloaden van www.energieraad.nl.

Algemene Energieraad, Postbus 11723, 2502 AS Den Haag

Tel 070 - 392 4001 ; Fax 070 - 365 2836.