parlementaire stukken - Antwoorden op kamervragen over de Zalmsnip
Antwoorden op kamervragen over de Zalmsnip.
14 januari 2005
Vragen van het lid Externe link Kant (SP) aan de ministers van
Financiën en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over de
Zalmsnip.
---
1 . Vraag
Wat is uw reactie op het artikel "Zalmsnip onverwacht nog maand van
kracht"? 1)
1. Antwoord
Wij hebben kennis genomen van het artikel in de Volkskrant. Het is
juist dat de wijziging van de Gemeentewet, gegeven de Tijdelijke
referendumwet, per 5 februari 2005 in werking treedt en betreuren deze
vertraging. Het effect, waar de krantenkop naar verwijst en waarvan in
een mij onbekend aantal gemeenten mogelijk sprake van is, is het
gevolg van een ongelukkige en onvoorziene samenloop van
omstandigheden. Daar, waar sprake is van het nog van kracht zijn van
de "Zalmsnip", is dat het gevolg van autonome gemeentelijke
besluitvorming. De Gemeentewet verplicht de gemeenten immers sinds
2000 niet tot uitkering van de "Zalmsnip". De wijziging van de
gemeentewet betekent in essentie het schrappen van bepalingen die een
bepaalde wijze van distributie van de "Zalmsnip" mogelijk maakten. Die
zijn, gegeven het besluit om de "Zalmsnip" af te schaffen, overbodig
geworden. De vrijheid om al dan niet tot uitkering over te gaan was er
echter al en is er feitelijk nog steeds. Wel is als gevolg van het
gewijzigde rijksbeleid geen sprake meer van compensatie voor deze
lastenverlichting. Daarover is bij vaststelling van de begroting van
het Gemeentefonds besloten. Gemeenten zijn daarover tijdig
geïnformeerd. Wij hechten er aan om een nadere verduidelijking te
geven van de ontwikkelingen terzake en de daaruit voor gemeenten
ontstane situatie.
Het voornemen tot afschaffing van de "Zalmsnip" vindt zijn oorsprong
in het strategische akkoord van 2002. Het huidige kabinet heeft dat
overgenomen en vastgelegd bij miljoenennota 2003. De gemeenten zijn in
juni 2004 geïnformeerd over de afschaffing van de "Zalmsnip". Toen is
aangekondigd dat de financiële compensatie van EUR325 miljoen voor het
gemeentefonds met ingang van 2005 komt te vervallen. In de circulaire
van juni is, zoals gebruikelijk, het voorbehoud gemaakt van
besluitvorming door het parlement. Dat voorbehoud heeft betrekking op
de begrotingswet. Deze is door de Tweede Kamer aangenomen. Na juni
2004 heeft zich daarmee geen beleidsmatige wijziging meer voorgedaan.
Het Kabinet heeft daarmee volstrekt duidelijk gemaakt dat de
afschaffing van de "Zalmsnip" geëffectueerd zou worden.
Een aantal gemeenten heeft - al dan niet op advies van de VNG - de
inwerkingtreding van de afschaffing van de "Zalmsnip" in hun
verordening afhankelijk gesteld van de inwerkingtreding van de wet.
Dat advies van de VNG was mij ook niet bekend en kon dan ook niet bij
de besluitvorming worden meegewogen. Gemeenten verplichten zich zo
mogelijk, via hun verordeningen, tot het uitkeren van de "Zalmsnip".
Er zijn mogelijk ook gemeenten, volgens de krantenberichten bijv.
Enschede, die los van de wetswijziging al besloten tot zo'n vorm van
lastenverlichting.
De VNG heeft de gemeenten inmiddels geïnformeerd over de ontstane
situatie en geadviseerd om hun belastingverordening met terugwerkende
kracht tot en met 1 januari te wijzigen.
2. Vraag
Zijn gemeenten verplicht om in 2005 een Zalmsnip aan burgers te
betalen?
2. Antwoord
Op basis van de Gemeentewet zijn gemeenten daar niet toe verplicht.
Wel kan, zo ook het antwoord op de vorige vraag, die verplichting zijn
vastgelegd in de door de gemeenteraad zelf vastgestelde
belastingverordening. Indien een individuele gemeente zo besluit om
een lastenverlichting voor burgers in 2005 te bieden, dan kan dat. Er
is dan geen sprake van het uitkeren van een "Zalmsnip", maar van het
generiek verlagen van de lokale lasten die uit de eigen begroting
worden gefinancierd. Binnen de huidige wet- en regelgeving behoort en
behoorde dat tot de mogelijkheden.
3. Vraag
Welke betekenis heeft de peildatum van 1 januari hierbij?
3. Antwoord
De "Zalmsnip" is per 1 januari 2005 afgeschaft doordat met ingang van
die datum het daarvoor bestemde bedrag van EUR 325 miljoen uit het
Gemeentefonds is gehaald.
4. Vraag
Is het waar dat u niet van plan bent om gemeenten die in 2005 een
Zalmsnip uitbetalen via het Gemeentefonds te vergoeden? Zo ja, waarom
niet?
4. Antwoord
Het ligt niet in de rede om gemeenten, die alsnog de "Zalmsnip"
verstrekken, daarvoor te compenseren. In lijn met antwoord op vraag 1
is wat ons betreft duidelijk dat onder correcte toepassing van art. 2
Financiële-verhoudingswet als beleidslijn tijdig is aangeven dat het
rijk de lastenverlichting niet meer langs die weg zou willen
voortzetten en dat daarom de aan het GF terzake toegevoegde middelen
daaraan weer zouden worden onttrokken. Dat is bij vaststelling van de
begroting in Tweede Kamer. Gemeenten zijn daarover tijdig bij
circulaire geïnformeerd.
5. Vraag
Vindt u het redelijk de kosten voor gemeenten die zij door fouten van
de rijksoverheid gedwongen worden de Zalmsnip alsnog uit te keren,
niet meer te vergoeden?
5. Antwoord
Het ligt niet in de rede om kosten die een gevolg zijn van
beleidsmatige afwegingen op lokaal niveau te vergoeden vanuit
rijkszijde.
6. Vraag
Wat zijn de gevolgen voor de koopkracht als gemeenten de Zalmsnip nu
net als in 2004 gewoon uitbetalen?
6. Antwoord
Indien gemeenten daartoe besluiten dan betekent dat uiteraard een
verbetering van de koopkracht. Hierbij dient dan wel de kanttekening
gemaakt te worden dat gemeenten geen inkomensbeleid mogen voeren en
dus een dergelijke maatregel voor alle huishoudens moet gelden.
1) de Volkskrant, 10 januari jl.
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties