http://www.minez.nl
Aanpassingsvermogen Nederlandse economie noodzakelijk
Ministerie van Economische Zaken
Persbericht
14 januari 2005
HERSTEL VERTROUWEN EN VERSTERKING AANPASSINGSVERMOGEN NEDERLANDSE
ECONOMIE NOODZAKELIJK
Het economische beleid voor de komende tijd zou vooral in het teken
moeten staan van een combinatie van verdere structurele hervormingen
en herstel van vertrouwen op korte en middellange termijn. Het trage
economische herstel in Nederland maakt duidelijk dat een versterking
van de veerkracht van de Nederlandse economie noodzakelijk is. Alles
moet op alles worden gezet om de schokbestendigheid en het vermogen om
soepel te reageren op externe ontwikkelingen te vergroten.
Hervormingen zijn nodig, maar het draagvlak daarvoor kan worden
vergroot door het schetsen van een helder perspectief en boter bij de
vis te geven. Dat schrijft secretaris-generaal van Economische Zaken
Jan Willem Oosterwijk vandaag in zijn traditionele nieuwjaarsartikel
in het blad Economisch Statistische Berichten (ESB).
Conjunctuur en arbeidsmarkt
De huidige periode van laagconjunctuur in Nederland is zowel in
historisch opzicht als in internationaal perspectief uitzonderlijk.
Ons land lijkt een economie met een gebrekkig aanpassingsvermogen,
zowel in goede als in slechte tijden. Herstel van de veerkracht van de
economie is daarom van groot belang. De verslechtering van de
concurrentiepositie wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door
een sterke toename van de loonkosten (waaronder de pensioenpremies).
De trage aanpassing van de loonkosten leidt er toe dat Nederland het
minst van alle EU-landen heeft kunnen profiteren van de aantrekkende
wereldhandel. Tijdens de periode van hoogconjunctuur is er ook niet
genoeg gedaan om mensen die in collectieve regelingen als WAO en
Bijstand zitten, te stimuleren de arbeidsmarkt op te gaan. Nodig is
een arbeidskostenontwikkeling (inclusief pensioenpremies) die
verantwoord is in het licht van de concurrentiepositie. Concreet
betekent dit dat de sociale partners ook na 2005 uiterst terughoudend
zullen moeten zijn.
Pensioenen en budgetten
Voor wat betreft de pensioenen geldt dat met het oog op de
betaalbaarheid en het vergroten van de schokbestendigheid naar andere
aanpassingsmechanismen moet worden gekeken (bijvoorbeeld overgang naar
middelloon en een hogere uittredingsleeftijd). Ook het sterker
betrekken van de huidige gepensioneerden in het 'delen van de pijn'
zal nodig kunnen zijn, vooral als de toename van de premie een te
zware wissel op de werkenden gaat trekken. Daarnaast is het ongewenst
als sociale partners te ruim gebruik maken van de mogelijkheid via de
achterdeur van het ouderdomspensioen de huidige prepensioenregelingen
de facto te handhaven. Bij de toepassing van het Financieel
Toetsingskader voor de pensioenen zal een goede afweging moeten worden
gemaakt tussen zekerheid enerzijds en economische overwegingen
anderzijds. Op budgettair gebied is het voor de tweede helft van de
kabinetsperiode van belang dat de overheidsfinanciën meer in lijn
kunnen worden gebracht met het Hoofdlijnenakkoord, zowel ten aanzien
van het EMU-saldo als de lastenontwikkeling. Dit betekent dat
inspanningen ten behoeve van het tijdspad voor het terugbrengen van
het EMU-saldo naar 'close to balance or in surplus' moeten worden
afgewogen tegen het deels ongedaan maken van de additionele
lastenverzwaring ten opzichte van het Hoofdlijnenakkoord. Zowel
veerkracht als vertrouwen zouden hiermee gediend zijn.
Boter bij de vis
Hervormingen lonen. Zo laat het CPB in zijn vergezichtenstudie zien
dat alleen de combinatie van doorgaande integratie van wereldmarkten
en hervormingen van de collectieve sector de voorwaarden schept voor
een groei van de economie die qua niveau vergelijkbaar is met de
welvaartsgroei in de afgelopen decennia. Hervorming van de publieke
sector gaat vaak gepaard met een overheveling van
verantwoordelijkheden van de publieke naar de private sector. De
acceptatie van de beweging van publieke naar private
verantwoordelijkheden kan worden versterkt door een evenredige
verschuiving van financiële middelen. Boter bij de vis zoals
Oosterwijk het noemt. Dat betekent lagere premies als bij het tot
stand brengen van een meer activerend stelsel van sociale zekerheid
vermindering van kosten wordt gerealiseerd, en lagere
belastingtarieven bij de beperking van de fiscale facilitering van
pensioenen. In de afgelopen jaren waren echter veel van de
hervormingsbaten nodig voor de redressering van de overheidsfinanciën,
gegeven de achteraf bezien uitbundige budgettaire intensiveringen
onder Paars-II. Hiervan gaat echter wel een dubbelzinnig signaal uit:
de burger ervaart de hervormingen namelijk als lastenverzwaringen en
het kabinet laadt de onterechte verdenking op zich de structurele
hervormingen slechts als alibi te gebruiken voor het doorvoeren van
bezuinigingen.
Perspectief en transitie
Daarnaast is een helder en uitnodigend perspectief noodzakelijk voor
het maatschappelijke draagvlak voor structurele hervormingen. Een goed
zicht op toekomstig beleid van de overheid is nodig om burgers in
staat te stellen deze keuzes op een verantwoorde wijze te maken. Een
helder perspectief voor de woningmarkt in combinatie met een
verstandig transitiepad lijkt voor een komende kabinetsperiode
noodzakelijk om de onzekerheid over de toekomst van de
hypotheekrenteaftrek te reduceren. Een houdbare transitie is eveneens
van belang voor wijzigingen in het stelsel van oudedagsvoorziening. De
overheid staat hierbij voor de uitdaging de burger op basis van een
integraal, houdbaar en betrouwbaar transitietraject in de gelegenheid
te stellen te anticiperen op veranderingen in het stelsel van
oudedagsvoorziening. Het kabinet zou de resterende helft van haar
regeerperiode moeten benutten om een samenhangende visie te formuleren
voor verdere institutionele vernieuwing, die als basis kan dienen voor
een vervolg-groeiagenda van het volgende kabinet.
Meer informatie
Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u terecht bij Postbus 51,
telefoon 0800 - 6463951, e-mail: ezinfo@postbus51.nl.
Voor journalisten: Paula de Jonge, persvoorlichter, telefoon (070) 379
75 52, e-mail: A.T.M.deJonge@minez.nl
14 jan 05 11:50
Ministerie van Economische Zaken