Erasmus Universiteit Rotterdam

Mantelzorg economisch bezien

Economische evaluaties van de gezondheidszorg moeten meer rekening houden met mantelzorg: zorg verleend door familie en vrienden. Dit om te voorkomen dat zorglasten verschuiven van de collectieve sector naar de private sfeer van zorgvragers en hun mantelzorgers. Dit stelt Bernard van den Berg, die op 14 januari aan de Erasmus Universiteit Rotterdam promoveert, in zijn proefschrift Informal care: an economic approach.

Binnen een verouderende samenleving met een terugtrekkende overheid worden steeds meer zorgtaken op de schouders van mantelzorgers gelegd. Beleidsmakers moeten op de hoogte zijn van economische aspecten van mantelzorg die door het informele karakter van deze zorg vaak verborgen blijven. Het onderzoek van Van den Berg geeft inzicht in een aantal van deze aspecten, zoals de relatie tussen het aanbieden van mantelzorg door familieleden en vrienden en hun andere economische activiteiten; de betekenis van mantelzorg voor economische evaluaties van de gezondheidszorg; en de economische gevolgen van de introductie van persoonsgebonden budgetten (pgb's).
Wanneer mantelzorg niet wordt meegenomen in economische evaluaties van de gezondheidszorg bestaat het risico dat collectieve zorglasten ongemerkt naar de private sfeer van zorgvragers en hun mantelzorgers zullen verschuiven. Om dit te voorkomen stelt de promovendus een methode voor om de hoeveelheid verrichte mantelzorg te meten en deze vervolgens te waarderen met een bedrag tussen de acht en zestien euro per uur.
Mantelzorgers blijken relatief vaker mensen te zijn zonder betaald werk, dan met betaald werk. Voor mensen die mantelzorg verlenen naast een betaalde baan, heeft de hoeveelheid betaald werk geen invloed op de hoeveelheid mantelzorg die ze verlenen. Beleidsmakers kunnen zich beter richten op de keuze van potentiële mantelzorgers tussen betaald werk en mantelzorg, dan op de hoeveelheid betaald werk die mantelzorgers verrichten.
Mensen met een persoons gebonden budget (pgb) kopen meer private zorg in dan mensen die zorg in natura ontvangen. Voor de consumptie van mantelzorg en reguliere thuiszorg is er geen verschil tussen beide groepen. De manier waarop het pgb op dit moment in Nederland is vorm gegeven, leidt tot te hoge prijzen voor zorg. Dit is op te lossen door het vrij besteedbare bedrag te verruimen, waardoor mensen met een pgb geprikkeld worden om hun zorg tegen zo laag mogelijke prijzen in te kopen.
Het betalen van mantelzorg blijkt niet te leiden tot minder zelfwaardering of plezier in het werk bij de mantelzorger. Evenmin is er een negatief effect op de emotionele relatie tussen mantelzorger en zorgvrager. Er lijkt zelfs een positief verband te zijn tussen het betalen van mantelzorg en het belang dat deze zorg volgens de mantelzorger heeft.

Promotor: Prof.dr. F.F.H. Rutten