0
3-01-2005
Het Maandblad Geestelijke volksgezondheid in januari
Boeren Themanummer van het Maandblad Geestelijke volksgezondheid
(onder redactie van J. Spijker & H. van de Klippe), te verschijnen op
vrijdag 14 januari 2005
De geestelijke gezondheid van agrariërs geeft te denken. Stress,
angst, depressie en suïcidaliteit lijken bij hen meer voor te komen
dan bij veel andere beroeps-groepen. Toch zoeken zelfs boeren en
boerinnen die diep in de problemen zitten zelden professionele hulp.
De geestelijke gezondheidszorg (ggz) en het algemeen maatschappelijk
werk (amw) moeten daarom zelf contact zoeken met deze risicogroep:
hulpverleners moeten de boer op. Dat concluderen verschillende auteurs
die een bijdrage leverden aan het themanummer Boeren, waarmee het
Maandblad Geestelijke volksgezondheid zijn zestigste jaargang begint.
Aandacht voor de psychosociale problemen van agrariërs is er vooral
sinds de massale ruimingen wegens bse, mkz, varkens- en vogelpest. Uit
een groot onderzoek, kort na de mkz-crisis van 2001, bleek dat
veehouders in de geruimde gebieden veel meer en veel ernstiger
symptomen van stress, depressie en marginalisering vertoonden dan hun
standsgenoten in naburige gebieden. Bijna de helft van de
geïnterviewden scoorde zo hoog op de Impact of Events Scale dat
professionele hulp op zijn plaats zou zijn geweest.
Ook afgezien van gewas- of dierziektes en ruimingen hebben boeren het
de laatste jaren moeilijk: ze raken verstrikt in de Haagse en
Brusselse regels. Daar komt bij dat boerenwerk fysiek zwaar is, dat
het vaak onder tijdsdruk moet gebeuren, en dat het gepaard gaat met
veel administratieve rompslomp. Ieder jaar geven twee- à drieduizend
van hen er de brui aan. Dat betekent meestal dat zij en hun gezin
afscheid moeten nemen van hun huis en erf, van hun grond en de daarbij
behorende manier van leven.
Sommige agrariërs verzetten de bakens: ze leggen zich toe op
landschaps-beheer, recreatie, of openen hun deuren voor mensen met een
verstandelijke of psychische handicap. Zorgboerderijen (in Nederland
zijn er al 432) staan in een lange traditie: in de vroege twintigste
eeuw vond de gezinsverpleging van herstellende geesteszieken vaak
plaats in boerenfamilies. Die zijn ook nu wel gewend aan extra
kostgangers, want vaak wonen drie of meer generaties bijeen. Dat is
een bron van gezelligheid maar ook van pijnlijke conflicten.
Oudere Marokkanen kunnen daarover meepraten: velen van hen wonen nu in
een grote stad, maar groeiden op het platteland, in een extended
family. Dat is een van de redenen waarom de overgang naar Nederland
sommigen zo zwaar viel. En over familie gesproken: naar verluidt, zijn
veel ggz-werkers van agrarische komaf zijn. Maakt een jeugd op de
boerderij je rijp voor de psychiatrie?
---
Het MGv is een uitgave van het Trimbos-instituut in samenwerking met
Bohn Stafleu Van Loghum. Het heeft een onafhankelijke redactie.
Journalisten en politici kunnen een gratis exemplaar
aanvragen: tel. 030-2971100 (fax: 030-2971111) mgv@trimbos.nl of: MGv,
Postbus 725; 3500 AS Utrecht. Anderen kunnen een exemplaar bestellen
bij BSL Klantenservice, Postbus 246; 3990 GA Houten; 030-6383736 (fax:
030-6383999) http://www.bsl.nl
Zie ook het MGv op de website.