Nieuwjaarsspeech Wassenaar
13 januari 2005
NIEUWJAARSTOESPRAAK 12 januari 2005
UITGESPROKEN DOOR DE BURGEMEESTER VAN WASSENAAR MR.
J.H.A VAN DEN MUIJSENBERG
Your
Excellencies, ladies and gentlemen,
On behalf of the Wassenaar local authority, both council and
executive, I bid you a warm and cord--ial, but at once also a bit of a
subdued and reflective welcome at this, our municipal New Year's
reception. Subdued, still dazed and dumbfounded by the gruesome
disaster that struck a large part of south-east Asia and eastern
Africa on past December 26th, the day we celebrate as second Christmas
day. More than a hundred and sixty thousand casualties, three to four
million homeless people and material damage that runs into many
billions of euros. We, council and executive alike, thought it
appropriate to provide an opportunity for all visitors tonight to
alleviate the dismal fate of so many by contributing a donation to
help the surviving victims rebuild their lives and their environment.
Nevertheless, despite the sudden misery that befell so many
unfortunate fellow human beings at the end of the year, of course I
wish each and everyone of you the best of luck, happiness and
prosperity for this first lustrum year in the third millennium.
I'm sure you'll excuse me for continuing my speech in Dutch. A few of
the topics of municipal importance I'll mention are the municipal
budget, tariffs and finances, the working of the dual governing
system, the close co-operation between the fire brigades of Wassenaar
and Leidschendam/Voorburg, the fact that Wassenaar will not leave but
stay as a loyal but critical participant in the Haaglanden region,
safety and security in Wassenaar and the role of the police force,
local accomplishments in the past year and expectancies for this year,
and last but not least the festive commemoration of sixty years of
freedom and democracy after the liberation in 1945.
Excellenties, dames en heren, welkom in "de Paauw", het vroegere
paleis van Prins Frederik, dat dit jaar precies 80 jaar dienst zal
hebben gedaan als raadhuis van Wassenaar. Het ligt in de bedoeling om
dat op gepaste wijze te vieren, o.m. met een beeldententoonstelling
die, net als de vorige tentoonstelling drie jaar geleden, in het
fraaie park zal worden opgesteld en die ook nu weer voor een
belangrijk deel met behulp van sponsorgelden zal worden gefinancierd.
Zoals ik hiervoor al in het Engels opmerkte wordt de vreugde u allen
hier te mogen begroeten getemperd door de verschrikkelijke gebeurtenis
die op Tweede Kerstdag plaats had in zuidoost Azië. Het voltallige
gemeentebestuur heeft begin vorige week al besloten om per inwoner één
euro te storten op het daartoe opengestelde gironummer. Het personeel
van de Gemeente Wassenaar heeft daarnaast ook nog eens 5.274,--
bijeengebracht. Wij stellen u allen tevens in de gelegenheid vanavond
een bijdrage te leveren in de collectebus die speciaal daartoe in de
trouwzaal staat opgesteld. Natuurlijk zijn er ook particuliere acties
gestart. Zo heeft de Rotaryclub Wassenaar op 25 januari a.s. een
benefietavond georganiseerd in het Van Ommerenpark (het nieuwe
Johannahuis). De landelijke actie die 6 januari jl. meer dan
112.000.000,-- opleverde, heeft gelukkig duidelijk aangetoond dat er
in dit geval meer aandacht was voor wat ons bindt dan voor wat ons
scheidt.
Dit alles belet mij niet om u van harte, mede namens het college en de
raad, een goed, gelukkig en voorspoedig 2005 toe te wensen. Een jaar
waarin ons, zeker ook wat de gemeentelijke besognes betreft, heel wat
te wachten staat.
Voordat ik een aantal tippen van de sluier oplicht, wil ik eerst met u
terugblikken op het jaar dat achter ons ligt.
Allereerst een paar woorden over de jaarwisseling. Die is mede dankzij
een goede voorbereiding en een perfecte samenwerking tussen betrokken
diensten als reiniging, brandweer en politie, op een paar kleine
incidenten na, rustig verlopen.
2004 Is een jaar van vele, deels schokkende gebeurtenissen geweest.
Een aantal daarvan wil ik kort bij u in herinnering roepen. Op 20
maart 2004 overleed degene die door velen de moeder des vaderlands
werd genoemd, onze alom geliefde Koningin Juliana en op 1 december jl.
volgde haar echtgenoot, Prins Bernhard, die vele jaren de goodwill
ambassadeur van ons land in de rest van de wereld was en die de held
van veteranen en oud-strijders genoemd mag worden. Hun beider heengaan
liet een grote leegte achter.
Dames en heren, wij leven in een cultuur die met ons verandert. Om het
anders te zeggen: panta rhei, oeden menei, oftewel alles stroomt,
niets blijft.
Wat ik hiermee wil zeggen is het volgende.
De huidige cultuur is een andere dan die van vijftig jaar geleden. Al
heel lang spreken we van een multiculturele samenleving, maar dat was
tot voor kort niet veel meer dan een loze kreet en we zagen het
multiculturele element meer als een interessante franje dan als iets
waar je echt rekening mee zou moeten houden.
Grote onrust ontstond er begin vorig jaar toen op 13 januari een
scholier een leraar doodschoot in het Terra College in Den Haag. Een
van de oorzaken van dat drama is terug te voeren op het bijna
onoverbrugbare verschil in opvoeding, cultuur en achtergrond tussen de
in dit geval allochtone dader en de autochtone leraar.
Veel commotie was er ook rond een film waarin de ondergeschikte
positie van vrouwen in de Islam werd benadrukt. Een afgrijselijk
gevolg van deze film was de moord op de maker daarvan, Theo van Gogh,
op 2 november vorig jaar.
We hebben de laatste paar jaren toenemende frictie tussen de
verschillende culturen kunnen waarnemen. Een onrust die veel mensen
als angstig, dreigend en ongewis ervaren. Door incidenten als deze,
gevoed door onbegrip en onwetendheid, worden hier en daar steeds
hardere en onverzoenlijker stellingen betrokken. Maar laten we vooral
voor ogen houden dat in de koran de naam van Allah onverbrekelijk
verbonden is met barmhartigheid, net als in de bijbel de naam van
Jezus niet los gezien kan worden van de begrippen naastenliefde en
vergiffenis.
Ik ben ervan overtuigd dat er in onze samenleving, in onze westerse
democratie, meer dan voldoende ruimte is voor een vreedzaam naast en
met elkaar bestaan en samenleven van mensen van alle mogelijke
religies en culturen, op voorwaarde dat iedereen zich houdt aan de
grondregels waar diezelfde democratie op is gebouwd.
Vrijheid in gebondenheid, hetgeen wil zeggen dat ieders vrijheid reikt
tot waar die van een ander niet in het gedrang komt. Men zal zijn
mening in vrijheid moeten kunnen uiten, maar mag daardoor een ander
nooit willens en wetens kwetsen. Verdraagzaamheid betrachten, hetgeen
wil zeggen dat men een ander de ruimte geeft zijn gedachten te uiten
en niet koste wat kost de eigen mening of cultuur aan een ander
oplegt. Veel is relatief in een open en gezonde democratie als de
onze. Het is daarom van het grootste belang de grenzen van vrijheid en
gebondenheid zo goed en duidelijk mogelijk aan te geven en te
handhaven.
Laat ons blij zijn, dames en heren, dat wij in een rustig dorp met een
gezond en veilig democratisch klimaat mogen wonen. Dat we hier niet
door grote tegenstellingen en verharde standpunten verdeeld zijn, maar
dat de rede, de ratio en de goede wil in onze gemeenschap de boventoon
voeren.
Daarom kan ik met een gerust hart ingaan op wat ons in onze eigen
Wassenaarse gemeenschap de afgelopen tijd heeft bezig gehouden en wat
ons dit komende jaar te wachten staat.
Dan wil ik allereerst even stilstaan bij de financiën. Als altijd en
in praktisch elke gemeente vormen die ook hier een voortdurende zorg.
In de vorige collegeperiode, maar nog nadrukkelijker in de huidige,
zijn de gemeentelijke financiën grondig aangepakt. Structurele
uitgaven dienen met structurele inkomsten te worden gedekt. Op grote
investeringen zoals bijvoorbeeld in een zwembad of een bibliotheek,
dient te worden afgeschreven en aldus gespaard om in de verre toekomst
een nieuwe investering te kunnen doen. Adequaat onderhoud dient
gegarandeerd te zijn. De gemeentelijke tarieven dienen in principe
kostendekkend te zijn en de OZB tarieven behoren in verhouding te
staan tot de kwaliteit van de dienstverlening die daar tegenover
staat; zoals bijvoorbeeld de kwaliteit van de openbare ruimte, de
infrastructuur en openbare faciliteiten als scholen en dergelijke.
De landelijke politiek gaat er van uit dat iedere gemeente haar
belastingcapaciteit voor de OZB maximaal benut. Met andere woorden,
het gemiddelde OZB tarief doorberekent. In Wassenaar zijn de tarieven
in het belang van de inwoners bewust laag gehouden. Dit was vanaf 2003
door de vanaf 1996 reeds toegepaste handelwijze van de rijksoverheid,
nl. de inhouding op onze uitkering uit het gemeentefonds, voor ons
niet langer mogelijk.
Uitgaven en inkomsten moeten in balans zijn en het niveau van de
reserves zodanig, dat tegenvallers kunnen worden opgevangen.
Het college heeft hard aan deze herstructurering gewerkt. We zitten op
koers: we begroten scherp en geven terughoudend uit. Onvoorziene
omstandigheden en oorzaken buiten onszelf daargelaten, sluit de
begroting vanaf 2007 zonder inzet van reserves.
De nieuwe raad die in 2006 zal aantreden, zal dat doen in een
structureel gezond, gedegen en financieel verantwoord klimaat, met
tarieven die niet te hoog zijn, maar zich feitelijk bevinden in de
middenmoot.
Dat de gemeente daarbij noodgedwongen ook in eigen vlees heeft moeten
snijden, zal u bekend zijn. De vastgestelde personeelsreductie ligt op
schema.
Dan kom ik op het punt van het dualisme. De verwachting is dat het
verschil in verantwoordelijkheden tussen de kaderstelling en controle
door de gemeenteraad en uitvoering door het college van burgemeester
en wethouders duidelijker zal worden, dat er meer helderheid zal zijn
ten aanzien van besluitvormingsprocessen en dat het bestuur daarmee
dichter bij de bevolking zal komen te staan.
Wij zijn een heel eind op de goede weg, maar er is nog een aantal
zaken voor verbetering vatbaar en dan heb ik het over werkwijzen en
procedures. Of wij er inmiddels in geslaagd zijn u het gevoel te geven
dichter bij u te staan weet ik niet, maar we doen in ieder geval ons
best.
Het dualisme heeft hier en daar ingrijpende gevolgen; zo is
bijvoorbeeld de begrotingssystematiek voor een groot gedeelte al
veranderd. Het feit dat elke gemeente ook moet kunnen beschikken over
een rekenkamerfunctie, heeft ons er toe gebracht bij andere gemeenten
te informeren in hoeverre de krachten misschien gebundeld kunnen
worden door op dit punt samenwerking te zoeken. In de loop van dit
jaar zullen we tot een afronding moeten komen van wat ik maar het
Wassenaarse duale model blijf noemen.
Tegelijk met het dualisme is voor de burgemeester de verplichting
ingevoerd om een burgerjaarverslag op te stellen. Daarin moet
tenminste a) aangegeven worden hoe het staat met de gemeentelijke
dienstverlening en b) er moet vermeld staan wat de kwaliteit is van
procedures op het vlak van burgerparticipatie. Ik heb er nu enige
ervaring mee opgedaan en ik moet zeggen dat het telkens best een
aardig en vooral ook verhelderend stukje proza is geworden. Het enige
wat nog wel ontbreekt is een groot en enthousiast lezerspubliek, dus
mijn vraag aan u allen is eigenlijk: hoe kunnen wij u, inwoners van
Wassenaar, hier zodanig beter bij betrekken, dat men het massaal wèl
gaat lezen. We zullen hier de komende weken een aanpak voor bepalen en
een aantal uwer hiervoor benaderen.
Wassenaar, dames en heren, is dan wel een oase van rust in de
randstad, het is echter geen eiland. Dat houdt in dat wij veel
samenwerken met andere gemeenten en instanties. Gestructureerd en op
velerlei gebied doen wij dat in het stadsgewest Haaglanden. Na een
vorig jaar gehouden onderzoek omtrent de wenselijkheid van het al dan
niet voortgaan met dit samenwerkingsverband is komen vast te staan en
is ook raadsbreed besloten dat Haaglanden het beste aansluit op onze
behoeften, zodat wij loyaal zullen blijven participeren in het
stadsgewest, zonder echter eenkennig te worden. Ook elders hebben we
immers grote belangen te behartigen. Laat ik in dit kader bijvoorbeeld
noemen de bebouwing van het vliegveld Valkenburg. Gewaakt zal daar
moeten worden voor een te massale grootschalige woningbouw ten koste
van de kwaliteit. Nog afgezien van de onwenselijkheid de groene buffer
op deze wijze aan te tasten, moet ook bedacht worden dat het huidige
wegennet niet berekend is op een forse toename van het verkeer die een
dergelijke bebouwing met zich mee zou brengen. Dus geen bebouwing
zonder de voorafgaande besluitvorming over de aanleg van adequate
infrastructuur.
De gemeente heeft haar bestuurlijke positie in het dossier Valkenburg
goed verzekerd en zal zo haar belangen optimaal kunnen behartigen.
Op basis van de geregistreerde aangiften kan ik u mededelen dat
Wassenaar veiliger is geworden. Het aantal woninginbraken daalde het
afgelopen jaar met 50% tot in totaal 95. Op alle fronten, met
uitzondering van het aantal aanrijdingen, dat gelijk bleef aan dat van
2003 en het aantal auto-inbraken, dat helaas van 143 in 2003 steeg
naar 205 in 2004, is sprake geweest van een daling van de
criminaliteit. Door een andere indeling in wijken is de politie nu in
staat meer aandacht te schenken aan "wijkergernissen" en is er
bovendien sprake van meer continuïteit en beschikbaarheid van politie
binnen de wijk. Maar dames en heren, het is net als bij beleggen,
behaalde resultaten in het verleden bieden geen garantie voor de
toekomst.
In het kader van jeugd, veiligheid en overlast kan ik wijzen op het
feit dat alle sportverenigingen en verenigingen met jeugdleden het
protocol jeugdfeesten hebben onderschreven.
Een werkgroep is bezig een protocol fair play op te stellen, gericht
op het tegengaan van spelverruwing bij sport.
Ook is er een mobiel team ingesteld, bestaande uit politiemensen,
jeugd- en jongerenwerkers en gemeenteambtenaren, dat snel ad hoc
ingrijpt op plaatsen waar overlast wordt geconstateerd.
De actienota jeugdbeleid is vastgesteld, net als het daarop gestoelde
platform jeugdbeleid, dat een regisserende rol heeft bij de uitvoering
van het beleid.
Het jeugd- en jongerenwerk is gemoderniseerd, waarbij de activiteiten
meer naar werk op straat worden verlegd. We gaan de jeugd opzoeken!
Dit jaar wordt ook een jeugdraad ingesteld. Het terrein van de
wethouder Huibregtseschool zal als verzamellocatie voor verschillende
jeugd en jongeren functies gaan dienen, bijna zoals het van
Heeckerenhuis zal dienen als onderkomen voor vele Wassenaarse clubs en
verenigingen voor volwassenen.
De mogelijke verruiming van de openingstijden voor horecagelegenheden
heeft gezorgd voor het minder uitzwermen van de Wassenaarse jeugd naar
andere gemeenten en voor een rustiger beeld bij het naar huis gaan van
cafébezoekers. De gehouden evaluaties hebben dit beeld bevestigd,
zodat ik er van uitga dat dit beleid wordt voortgezet.
Naast de jeugd, vormen ook de ouderen een belangrijke groep binnen
onze gemeenschap. Ook op dat front is veel beweging waar te nemen. Ik
wil hier wijzen op de succesvolle samenwerking tussen het Sophiekehuis
en Huize Willibrord en op het inmiddels betrokken nieuwe Johannahuis
op de plek van het vroegere Menken zuivelfabriekscomplex. Tevens wordt
er hard gewerkt aan het zoeken naar een geschikte locatie voor een
hospice, terwijl het tevens in de bedoeling ligt dat er nog dit jaar
een zorgloket wordt gerealiseerd.
Integrale veiligheid is zoals u weet een 'hot topic' dat hoog op de
politieke agenda prijkt. Niet ten onrechte, want veilig zijn en je
veilig voelen is een eerste vereiste voor ontplooiing, groei en een
behoorlijk leven. Zoals ik al heb aangegeven zijn wij in Wassenaar wat
dat betreft bijna in een bevoorrechte positie, maar het kan altijd
beter. Zo wordt al sinds enige tijd hard gewerkt aan het vervangen van
grote delen van de straatverlichting. Het geactualiseerde verkeersplan
zal naar verwachting tot grotere veiligheid op de weg leiden en de
aanrijtijden van de ambulances zijn sterk verbeterd en op een
aanvaardbaar niveau gekomen.
Ons Wassenaarse brandweerkorps, samengesteld uit beroepsmensen en
vrijwilligers, is een hecht en efficiënt team dat in de regio op grote
waardering kan bogen. Het afgelopen jaar is nagegaan in hoeverre er
nut en toegevoegde waarde te ontlenen is aan een eventuele
samenwerking met andere korpsen. Dat heeft geresulteerd in een
samenwerkingsverband met de gemeente Leidschendam-Voorburg. Een hechte
samenwerking waarbij beide korpsen onder één commando zullen
functioneren. Deze operatie krijgt dit jaar zijn beslag en zal niet
alleen kostenbesparend kunnen werken, maar ook de locale inbedding, de
slagvaardigheid en de efficiency van beide brandweerkorpsen vergroten.
Met het plan Centrum Noord, waarvoor de contracten getekend zijn,
wordt een geweldige impuls gegeven aan het winkelbestand en de
structuur in dat gebied. Zonder meteen 'grootsteeds' te worden, zal er
toch sprake zijn van een dynamisch en tegelijk qua uiterlijk zeer
verantwoord nieuw winkelcentrum. De werkzaamheden ten behoeve van de
vernieuwing van het dorpscentrum, van Kloosterland tot en met de
Luifelbaan, zullen zeer ingrijpend zijn, maar na afronding het
aangezicht van het centrum niet alleen verfraaien, maar zeker ook
verlevendigen en stroomlijnen. Uit het feit dat de verkoop van de
nieuwe appartementen in het centrum als betrof het warme broodjes is
gegaan, mag worden afgeleid dat wonen in het centrum aantrekkelijk
wordt gevonden.
We doen het goed in Wassenaar; die stelling durf ik gerust aan. Bijna
alle basisscholen steken inmiddels in een nieuw danwel vernieuwd
jasje; welke gemeente kan ons dat nazeggen?
Een nieuw/vernieuwd Adelbert College heeft z'n deuren geopend en nu er
duidelijkheid bestaat omtrent de monument status van het Rijnlands
Lyceum, komt ook daar de planvorming nu snel van de grond en gaat ook
daar de spa de grond in.
In oktober dit jaar wordt de noodzakelijke verbouwing van het
gemeentekantoor afgerond.
Zeker dient ook genoemd te worden het nieuwe zwembad aan de
Zanderijlaan. Na jaren van studie, overleg, overweging en
heroverweging, waarbij de opvattingen en gevoelens van alle
belanghebbenden een zeer belangrijke rol hebben gespeeld, is het
zover: er komt een prachtig nieuw zwembad met daarbij een
appartementencomplex dat één harmonisch geheel zal gaan vormen.
Een ander nieuw hoogte- en herkenningspunt zal de nieuw te bouwen
bibliotheek in hartje centrum vormen.
Er zijn af en toe en op bescheiden schaal gelukkig nog mogelijkheden
voor woningbouw. Zo zal, nu de raad een positief besluit genomen heeft
en de contracten getekend zijn, een begin worden gemaakt met de
bebouwing van het vroegere ABF terrein, terwijl in de wijk Kerkehout
de eerste paal is geslagen voor de bouw van 29 woningen.
Hard wordt er ook onderhandeld, onder andere met de curator in het
faillissement Rijksstraatweg b.v., om de afschuwelijke slooppanden bij
Kerkehout langs de Rijksstraatweg zo gauw mogelijk te doen vervangen
door nieuwe in de gebiedsvisie passende bebouwing.
Dames en heren, zestig jaar geleden is het dit jaar dat wij werden
bevrijd uit de duisternis en de knechting van het Derde Duitse Rijk.
Zestig jaar van herwonnen vrijheid en democratie. Er zal dit jaar
vanzelfsprekend door de gemeente aandacht worden besteed aan deze
mijlpaal.
Er valt dit jaar meer te vieren: onze Oranjevereniging Koningin
Wilhelmina bestaat dit jaar 100 jaar en de afdeling Wassenaar van het
Rode Kruis 75 jaar.
2005 Dames en heren, is het laatste volle jaar van dit college. De
lijn wordt voortgezet, er wordt afgemaakt waar we mee begonnen zijn:
de aanpassing van de gemeentelijke rapportages aan de duale vereisten,
het duale Wassenaarse model, de grote projecten, waaronder grote
stappen voorwaarts met betrekking tot Kerkehout en Den Deijl.
Samen gaan we 2005 in. Ik hoop, nee, ik reken er op, dat we in goed
overleg en samenwerking die dingen kunnen bereiken die goed zijn voor
onze inwoners en voor ons prachtige dorp waar we zo trots op zijn.
Ik wil besluiten u allen nogmaals een heel goed, gelukkig en
voorspoedig nieuw jaar te wensen en u tevens aan te sporen toch vooral
ook de tentoonstelling "Acht eeuwen Wassenaar" in de
tentoonstellingsruimte te bezoeken. U kunt voor slechts 2 een prachtig
boekje aanschaffen, waarin u de tentoongestelde stukken met tekst nog
eens rustig thuis kunt bekijken.
Ik dank u voor uw aandacht.
Gemeente Wassenaar