Meer informatie: dienst Interne en Externe Communicatie, tel. 071-5273282
Leidse bèta-faculteit kiest Offringa en Van Gorkum tot Ontdekkers van
het jaar
Persbericht Universiteit Leiden
11 januari 2005
Bioloog Remko Offringa en chemicus Remy van Gorkum zijn uitgeroepen
tot de Ontdekkers van het jaar door de faculteit Wiskunde en
Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden. Moleculair bioloog
Remko Offringa won de C.J. Kok-juryprijs en Remy van Gorkum kreeg de
C.J. Kok-publieksprijs. De juryprijs werd toegekend door een jury van
vijf prominente hoogleraren van de faculteit. Medewerkers en studenten
van de faculteit konden stemmen voor de publieksprijs-winnaar.
De wetenschappelijke productie van de Leidse faculteit Wiskunde en
Natuurwetenschappen omvat ruim 1200 wetenschappelijke publicaties,
waarvan 77 proefschriften, en 15 octrooien. Hoe uit deze veelheid dé
wetenschappelijke ontdekking van het jaar te selecteren? Aan de
wetenschappelijk directeuren van de acht onderzoeksinstituten is
gevraagd de beste ontdekker of ontdekking in hun discipline te kiezen.
Deze acht ontdekkers zijn geïnterviewd en gefotografeerd voor de
brochure Waar wij trots op zijn, dat alle medewerkers en studenten als
kerstgeschenk hebben ontvangen. De volledige tekst van deze brochure
is te vinden op
http://www.fwn.leidenuniv.nl/ontdekkingvanhetjaar/trots_2004.pdf
Juryprijs-winnaar Remko Offringa krijgt de prijs voor zijn artikel
over plantengroei in Science van 29 oktober 2004. Dit artikel is het
resultaat van werk dat Offringas onderzoeksgroep deed met Duitse en
Zweedse onderzoekers. Offringa is universitair docent bij het
Instituut Biologie Leiden, afdeling Moleculaire Ontwikkelingsgenetica.
Een plant groeit eenvoudig gesteld aan twee kanten: aan de top van de
stengel en aan de wortelpunt. Aan beide zijden wordt de groei in gang
gehouden door auxine, een zogenoemd plantensignaalmoleduurl of
plantenhormoon; de chemische naam is indool-3-aziujnzuur.
Offringa: Dat stofje stuurt niet alleen de groei zelf, maar ook de
groeirichting en aanleg van bladeren en bloemen. Plantenonderzoekers
weten al lang dat die signaalstof te vinden is in de cellen in
groeizones van planten. Offringa: Een aantal genen wordt alleen
afgelezen en tot eiwit vertaald als auzine in deze cellen aanwezig is.
Dat zijn genen die met celdeling, celgroei en celspecialisatie te
maken hebben, bijvoorbeeld die betrokken zijn bij de productie van
celwandmateriaal. Het artikel in Science draait om de vraag hoe auxine
in de cellen van de groeizones, stengeltop en wortelpunt terecht komt.
Want het wordt daar niet geproduceerd. Dat gebeurt in de jonge, zich
nog ontwikkelende bladeren en bloemen.
Publieksprijswinnaar Remy van Gorkum ontdekte milieuvriendelijke
verfdrogers. Vam Gorkum deed zijn ontdekking in het kader van zijn
promotieonderzoek. Hij hoopt op 27 april te promoveren.
In bijna alle verf zit kobalt, een stof die ervoor zorgt dat de verf
snel droogt. Onlangs is gebleken dat kobalt kankerverwekkende
eigenschappen bezit. Het ziet er dan ook dat de Europese Unie kobalt
als verfdroger binnenkort zal gaan verbieden. De verfindustrie heeft
dus alle belang bij een alternatief.
Remy van Gorkum ontdekte dat mangaanverbindingen ook prima werken als
droger, in sommige verfsoorten doen ze het zelfs beter dan
kobaltdrogers. Van Gorkums belangrijkste vinding heet
mangaanacetylacetonaat, een metaalverbinding die in de testopstelling
precies deed wat hij moest doen: verf sneller laten drogen. Dat
mangaan-etcetera voldoet aan de drie belangrijkste eisen voor een
goede verfdroger: het is goed oplosbaar, makkelijk te krijgen en
goedkoop.