Socialistische Partij
Accijns op vliegverkeer kan internationale treinen redden
De luchtvaart wordt niet belast met accijns en btw zoals trein, bus en
auto. Dat zou wel moeten voor milieu en eerlijke concurrentie
---
Door Joris Wijnhoven en Krista van Velzen
---
Wereldwijde overeenstemming over luchtvaartbelastingen zal nog wel
even op zich laten wachten. Maar dat is geen reden om bij de pakken
neer te gaan zitten en het spoorvervoer te laten wegkwijnen in de
concurrentieslag met de milieubelastende, maar fiscaal onbelaste
luchtvaart. Sinds 1 januari berekent Nederland accijns over kerosine
voor binnenlandse vluchten. Het is nu tijd voor een volgende stap. De
luchtvaart wordt niet belast met accijns, btw en heffingen, zoals alle
andere transportvormen. Dit scheelt al snel dertig procent op de
ticketprijs. Daarnaast worden veel luchthavens en de
vliegtuigindustrie flink gesubsidieerd. Er zijn twee goede redenen om
daar verandering in te brengen.
De eerste reden is dat overheden met de luchtvaart de meest effectieve
manier stimuleren om het broeikaseffect aan te jagen en de
olievoorraden te verbruiken. Vliegtuigen hebben een groot effect op de
opwarming van de aarde doordat ze op grote hoogte gassen in de
atmosfeer brengen. Klimaatwetenschappers schatten dat een liter
brandstof verbranden in de lucht bijna driemaal zoveel broeikaseffect
tot gevolg heeft als een liter brandstof verbranden op de grond. De
luchtvaartsector is in Europa nu al verantwoordelijk voor tien procent
van onze totale CO2-uitstoot. Als Noordwest-Europa kunnen we laten
zien dat we dit probleem serieus nemen en dat maatregelen mogelijk
zijn. Zeker op de afstanden onder de duizend kilometer is het
vliegtuig verreweg het meest vervuilende vervoermiddel.
De tweede reden is dat internationale bus- en treinverbindingen
ernstig te lijden hebben onder de ongelijke concurrentieverhoudingen
tussen het onbelaste luchtvervoer en het belaste vervoer over land. Er
zijn miljarden ge?esteerd in betere spoorlijnen, maar het uitbaten van
treinen over deze spoorlijnen is nauwelijks rendabel. Zelfs autobussen
zijn nog maar nauwelijks goedkoper dan de lagekostenvluchten.
Reisorganisaties stopten hierdoor met het organiseren van busreizen
naar de Costa's. OAD, bijvoorbeeld, rijdt niet meer op Barcelona.
De luchtvaart verzet zich altijd hevig tegen het duurder maken van
brandstof of het beprijzen van emissies. Het zou hier gaan om een
kwetsbare en cruciale bedrijfstak. Niets is echter minder waar. De
luchtvaart is een sterk groeiende bedrijfstak die uitstekend kan
omgaan met tijdig aangekondigde kostenverhogingen. Door overcapaciteit
en onderlinge concurrentie hebben sommige ondernemers het zeker zwaar.
Maar over het algemeen geldt dat de luchtvaartondernemers zich niet
moeten aanstellen, net als iedereen belasting horen te betalen en
duurzaam moeten ondernemen. De meeste vliegreisjes zijn bovendien niet
cruciaal voor de Europese economie of samenleving. Sterker nog, de
Nederlandse economie heeft absoluut geen baat bij discovluchten naar
Ibiza of Malaga. Dansen in Amsterdam levert meer op.
Terwijl het klimaat verandert en de olie schaars begint te worden,
twijfelt de EU nog over de juiste aanpak van de uitstoot van
vliegtuigen. Eind 2004 heeft de Tweede Kamer een SP-motie aangenomen
om staatssecretaris Van Geel (Milieu) en minister Peijs (Verkeer) er
naar te laten streven om een Europese kerosineaccijns in te voeren. Er
wordt al wel tijden over gepraat, maar de politici moeten het lef nog
opbrengen om de machtige luchtvaartlobby tegen te spreken. Nederland
moet hier nu in ieder geval het voortouw in nemen.
Door vanaf dit jaar accijns op binnenlandse vluchten in te voeren,
heeft Nederland een kleine stap gezet. Qua uitgangspunt een
belangrijke stap, maar dergelijke vluchten vormen slechts een zeer
klein deel van het luchtverkeer. Een groot deel van de luchtvaart op
Schiphol bestaat echter uit korte vluchten naar onze buurlanden, die
ook uitstekend per (hogesnelheids)trein bereikbaar zijn. Sinds enige
tijd is het heffen van accijns op vluchten binnen de Europese Unie
toegestaan. Behalve Nederland gaat ook Duitsland dit doen. Wat let ons
dan om op vluchten tussen deze landen ook accijns te heffen? Dat zet
zoden aan de dijk, want tien procent van de vluchten vanaf Schiphol
heeft een bestemming in Duitsland. En laten we dan Belgie en Engeland
snel zien mee te krijgen. Een realistische prijs voor vliegtickets
betekent namelijk een eerlijke kans voor de exploitatie van treinen,
een activiteit waar ook de KLM zich mee gaat bezighouden. Zo valt de
Kanaaltunnel nog te redden en is de HSL-zuid wellicht ook nog
enigszins rendabel te krijgen.
Joris Wijnhoven is campagneleider Verkeer van Milieudefensie en Krista
van Velzen is Tweede-Kamerlid SP.
Het Financiële Dagblad, zaterdag 08-01-2005
top | opinies | theorie | partij | overzicht
---
Wat wil de SP? | Kernvisie "Heel de mens" | Actieprogramma | Europees
programma | Opinies | Statuten