Universiteit van Utrecht

Persbericht Universiteit Utrecht

Faculteit Sociale Wetenschappen

7 januari 2005

Nederlanders geven meer wanneer gift wordt verdubbeld

Nederlanders geven meer aan goede doelen wanneer hun gift wordt verdubbeld dan wanneer ze een gelijkwaardige korting krijgen, zoals via belastingaftrek. Dit blijkt uit een experiment gehouden door René Bekkers, socioloog aan de Universiteit Utrecht, in samenwerking met TNS/NIPO en de Vrije Universiteit Amsterdam.

Bekkers onderzocht de invloed van verschillende soorten subsidies voor giften aan goede doelen door drie groepen met elkaar te vergelijken. De eerste groep kreeg van TNS/NIPO een korting van 50% op giften aangeboden: van elke gegeven euro werd de helft teruggegeven. De tweede groep kreeg het aanbod van een verdubbeling van giften. Een derde controlegroep kreeg geen korting of verdubbeling. De 517 deelnemers aan het experiment vulden eerst een vragenlijst in en kregen daarvoor een beloning van gemiddeld ¤11. Die beloning konden ze vervolgens geheel of gedeeltelijk weggeven aan een drietal goede doelen: Artsen Zonder Grenzen, het Koningin Wilhelmina Fonds of het Aids Fonds.

De groepen werden willekeurig ingedeeld uit een representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking. Deelnemers aan het experiment hadden geen weet van de aanbiedingen in andere groepen. Het aanbod van verdubbeling verhoogde de giften met 89%, terwijl een korting van 50% de giften met slechts 46% deed toenemen. Dit is opvallend omdat in beide groepen een gift van één euro hetzelfde kost - namelijk vijftig cent.

Het onderzoek laat hetzelfde patroon zien als een eerder kleinschalig onderzoek door Amerikaanse economen onder studenten: ook daaruit bleek dat een korting lagere giften oplevert dan een verdubbeling. Waarschijnlijk levert een korting minder aan giften op omdat mensen meer gaan letten op wat de gift hen precies kost. Een verdubbeling richt de aandacht juist op wat de gift oplevert voor het goede doel.

De resultaten geven aanleiding tot een discussie over de manier waarop giften aan goede doelen het beste gesubsidieerd kunnen worden. Op dit moment krijgen donateurs korting op giften doordat zij giften van hun belastbaar inkomen mogen aftrekken. Volgens schattingen van de Vrije Universiteit trekken Nederlandse huishoudens jaarlijks ongeveer 875 miljoen euro aan giften aan 'goede doelen' af van hun belastbaar inkomen. De overheid loopt daardoor per jaar ongeveer 455 miljoen euro aan inkomstenbelasting mis. Als dit bedrag voortaan wordt uitgegeven door giften te verdubbelen, zou dat de giften van particulieren met 30% kunnen verhogen. Een ander voordeel van verdubbeling is dat zij zowel voor donateurs en de overheid minder administratieve rompslomp met zich meebrengt.

Bekkers promoveerde op 13 september 2004 aan de faculteit Sociale Wetenschappen op een onderzoek naar de invloed van sociologische en psychologische factoren ten aanzien van geefgedrag. Daaruit bleek onder meer dat geefgedrag voornamelijk een kwestie is van sociale omstandigheden en niet zozeer van karakter.

Meer informatie:

René Bekkers, (030) 253 1827, r.bekkers@fss.uu.nl. Op http://www.fss.uu.nl/soc/homes/bekkers/moredictators.pdf staat het volledige artikel.

Voorlichter Johan Vlasblom (030) 253 4073, j.vlasblom@csc.uu.nl