Sociaal-Economische Raad

SER-commissie adviseert: Werknemer moet misstanden in bedrijf veilig kunnen melden

22 december 2004 -

Werknemers die het vermoeden hebben van een misstand in hun onderneming moeten dit op een veilige en adequate manier kunnen melden, bijvoorbeeld bij een onafhankelijke vertrouwenspersoon of -instantie. De gedragscode die de Stichting van de Arbeid hiervoor anderhalf jaar geleden heeft opgesteld, verdient navolging. Een afzonderlijke commissie, zoals in de publieke sector, is voor de private sector niet nodig. Ook is het niet nodig te komen tot een vergoedingsregeling of een fonds voor klokkenluiders onder verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers.

Dat staat in een advies dat de Commissie Arbeid, Onderneming en Medezeggenschap onder voorzitterschap van prof. mr. P.F. van der Heijden namens de SER heeft uitgebracht aan minister De Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

De minister vroeg de SER advies over de instelling voor de private sector van een commissie die vergelijkbaar is met de Commissie Integriteit Rijksoverheid in de publieke sector. Werknemers van de rijksoverheid kunnen daar naar toe stappen als andere wegen doodlopen. De SER-commissie ziet geen aanleiding om voor de private sector een commissie in het leven te roepen. De Stichting van de Arbeid heeft in juni 2003 een gedragscode voor klokkenluiden opgesteld. Het is volgens de SER-commissie belangrijk dat partijen op het decentrale niveau doorgaan met het ontwikkelen van klokkenluiderscodes op basis van de voorbeeldregeling van de Stichting. Zij vindt het voorbarig zo kort na het totstandkomen daarvan nieuwe voorstellen te doen voor melding van vermoedens van misstanden. Hiervoor moet ten minste de evaluatie van de voorbeeldregeling van de Stichting worden afgewacht. Die vindt plaats in 2006.
De SER-commissie meent dat het streven erop gericht moet zijn dat op termijn een situatie bestaat waarin iedere werknemer die het vermoeden heeft van een misstand in de onderneming waar hij werkzaam is, dit op een veilige en adequate wijze kan melden.
Zij noemt daarbij uitdrukkelijk de mogelijkheid voor de werknemer om zich tot een onafhankelijke vertrouwenspersoon of -instantie te wenden.

Een tweede vraag van de minister was, of het nodig is in de private sector te komen tot een vergoedingsregeling of een fonds voor klokkenluiders onder verantwoordelijkheid van sociale partners. De SER-commissie is daar geen voorstander van en onderschrijft hiermee het standpunt van het kabinet. Een werknemer die een misstand meldt volgens de regels die de Stichting van de Arbeid ontworpen heeft, kan rekenen op bescherming. Indien de werknemer als gevolg van zijn melding door de werkgever zou worden benadeeld, kan hij zijn schade terugvorderen op grond van bestaande wetgeving. Die biedt daarvoor verschillende aanknopingspunten. Ingeval van knelpunten is het de verantwoordelijkheid van de overheid om deze op te lossen.