Algemene Rekenkamer

Algemene Rekenkamer

- 20 december 2004 -

Gemeenten intensiveren beleid, bij provincies verhoogde aandacht

Groeiende activiteiten houden lichte stijging (ca 8%) aantal zwerfjongeren nog niet bij

Volgens de laatste schattingen is het aantal zwerfjongeren in Nederland het afgelopen jaar licht gestegen (ca 8%). Gemeenten hebben de hulpverlening aan zwerfjongeren geïntensiveerd, en provincies hebben verhoogde aandacht, maar groei van het aantal voorzieningen blijft noodzaak. Dat stelt de Algemene Rekenkamer in het rapport Opvang Zwerfjongeren 2004 dat op 20 december 2004 is verschenen.

Derde onderzoek naar de opvang van zwerfjongeren
De Algemene Rekenkamer heeft in 2002 en in 2003 onderzoek gedaan naar de opvang van zwerfjongeren. In beide onderzoeken concludeerde de Algemene Rekenkamer dat er te weinig voorzieningen zijn voor zwerfjongeren. Zij deed de aanbeveling aan de bewindspersonen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om de hulpverlening en opvangcapaciteit op een voldoende niveau te brengen. De bewindspersonen onderschreven de conclusies en aanbevelingen en hebben de afname van de zwerfjongerenproblematiek een goede graadmeter genoemd voor het slagen van het jeugdbeleid. De Algemene Rekenkamer heeft dit najaar opnieuw gegevens verzameld bij de twaalf provincies, drie grootstedelijke regio s en 43 centrumgemeenten. De aantallen zwerfjongeren en de voor hen beschikbare voorzieningen per provincie, grootstedelijke regio en centrumgemeente zijn te vinden op www.rekenkamer.nl.

Stijging aantal zwerfjongeren in Nederland
De meeste gemeenten werken momenteel nog met een schatting van het minimum en maximum aantal zwerfjongeren. De schattingen komen op verschillende manieren tot stand. Ze kunnen gebaseerd zijn op onderzoek of geregisteerde opvang, maar vaak is het een schatting op basis van signalen van hulpverleners. Lang niet alle schattingen zijn actueel. Volgens de laatste gegevens is het maximale aantal zwerfjongeren in Nederland gestegen met 375 (van 4.649 naar 4.994). Het minimale aantal is gelijk gebleven (3.184). Het Ministerie van VWS gaat per 1 januari 2005 de wettelijke registratieregeling aanscherpen. Daartoe is ook overeenstemming bereikt over de definitie: Zwerfjongeren zijn jongeren tot 25 jaar met meervoudige problemen, die dakloos zijn of in de opvang verblijven.

Intensivering hulpverlening provincies en gemeenten Gemeenten en provincies hebben meer aandacht voor de hulpverlening aan en de opvang van zwerfjongeren. Vooral bij gemeenten die al verschillende activiteiten voor zwerfjongeren hadden, is de hulpverlening geïntensiveerd. Toch hebben nog slechts 10 van de 43 centrumgemeenten (in 2003 waren het er 9) op dit moment alle vijf vormen van hulpverlening in huis: preventie, signalering, jongerenopvang, begeleiding en vervolgtrajecten.

Het ontbreekt in veel gemeenten aan een specifieke eigen zwerfjongerenopvang. Slechts in 13 van de 43 gemeenten zijn specifieke pensions ingericht. De begeleiding is daar afgestemd op het perspectief van vervolghuisvesting, arbeid en onderwijs. In 2003 waren er ongeveer 320 van dergelijke plaatsen beschikbaar. Vrijwel alle gemeenten hebben wel voorzieningen voor crisisopvang.

Figuur: Voorzieningen 43 centrumgemeenten

Aanbeveling Rekenkamer en reactie staatssecretaris van VWS De Algemene Rekenkamer beveelt de bewindspersonen van VWS aan om gemeenten en provincies te stimuleren bij het nemen van acties om de omvang en de aard van de problematiek te onderzoeken, en hierin ook eigen verantwoordelijkheid te nemen. Zij stelt dat ook de komende jaren extra inspanning gericht op de groei van het aantal voorzieningen noodzakelijk blijft.



Algemene Rekenkamer