GroenLinks

GroenLinks begroet akkoord over Turkije

Istanbul 17 december 2004

Het bleef spannend tot op het laatste moment, maar uiteindelijk was er dan toch een akkoord. De Europese Unie gaat in het najaar onderhandelen met Turkije. GroenLinks europarlementariër Joost Lagendijk is opgetogen: "het uiteindelijke akkoord heeft dezelfde toonzetting als de resolutie die we woensdag in het Europees Parlement hebben aangenomen. Turkije kan tevreden zijn."

Diplomatie op z'n best, vrijdag 17 december in de lokalen van de Europese Raad in Brussel. Een druk heen en weer tussen de verschillende delegaties, het gaat om enkele woorden, maar dan wel cruciale woorden. Wat bedoelt men bijvoorbeeld met "permanente vrijwaringsclausules" op het gebied van vrij verkeer van personen? Betekent het dat er een permanente restrictie komt op arbeidsmigratie uit Turkije naar de huidige lidstaten? Nee, zo werd uiteindelijk beslist, het betekent de permanente mogelijkheid voor lidstaten om tijdelijke restricties op het vrij verkeer van werknemers uit Turkije in te stellen.

Groenen
Lagendijk, voorzitter van de EU-Turkije delegatie in het Europees Parlement, spreekt van een "goede deal" voor Turkije. Er is een datum vastgelegd voor het begin van de onderhandelingen, 3 oktober, het einddoel van de onderhandelingen is duidelijk een volledig lidmaatschap en er komt geen blijvende beperking op het vrij verkeer van personen. "Balkenende heeft uiteindelijk gekozen voor de aanpak die wij Groenen in het Europees Parlement steeds tegenover de sceptische christen-democraten verdedigd hebben. Dat betekent dat de EU Turkije op belangrijke punten tegemoet gekomen is, zodat de regering in Ankara alle reden heeft om met enthousiasme de ingezette hervormingskoers voort te zetten."

Erkenning light
Het laatste struikelblok bij de onderhandelingen was Cyprus. De Grieks-Cypriotische regering eiste dat Turkije Cyprus, EU-lidstaat sinds 1 mei dit jaar, zou erkennen voor het begin van de onderhandelingen. In het voorjaar verwierpen de inwoners van het Griekse deel van het eiland echter een vredesplan van de Verenigde Naties voor een hereniging. Terwijl de Turks-Cyprioten, die op het slechts door Turkije als staat erkende noordelijke deel van het eiland wonen, in meerderheid vóór stemden. Turkije voelt zich daarom niet verplicht om de Cyprus te erkennen zolang er geen nieuw vredesplan op tafel ligt. Uiteindelijk werd het een compromis: Turkije heeft beloofd om voor oktober een protocol te tekenen dat de douane-unie met de 15 `oude' EU-lidstaten uitbreidt tot de 10 nieuwe lidstaten. Daarmee erkent Ankara impliciet de Republiek Cyprus. "Een erkenning-light," aldus Lagendijk.

Koerden
Lagendijk benadrukt dat zowel voor Turkije als de EU het werk eigenlijk nu pas begint. "Turkije heeft de afgelopen jaren laten zien dat het menens is met de hervormingen, maar er moet nog veel gebeuren. De regering moet zich inzetten om een volledige eind te maken aan de martelingen, die nog steeds voorkomen in uithoeken van het land. Na de voorzichtige erkenning van de culturele rechten van de Koerden en andere bevolkingsgroepen moeten deze rechten ook in de praktijk tot uiting komen."

Overwinning voor de mensenrechten
In Brussel is afgesproken dat de Europese Commisie de ontwikkeling van de mensenrechten in Turkije nauwlettend in de gaten zal houden tijdens de onderhandelingen. Er is een "noodrem" ingevoerd: in het geval van ernstige schendingen kunnen de onderhandelingen worden afgebroken indien een meerderheid van de lidstaten zich daarvoor uitspreekt. Lagendijk: "Binnen het kader van onderhandelingen krijgt de EU veel beter grip op het respect van de mensenrechten in Turkije dan in de tijd die eraan voorafging. Het akkoord van vandaag is wat mij betreft dan ook een overwinning voor de mensenrechten ."

«