Ministerie van Algemene Zaken

1red15124
17-12-2004, NOS, Met het oog op morgen, R.1, 23.07 uur

VICE-MINISTER-PRESIDENT ZALM NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE

MINISTERRAAD OVER HET AKKOORD VAN DE EUROPESE UNIE MET TURKIJE


ZALM:
Wat heel belangrijk is, is de garantie dat ons immigratie- en integratiebeleid niet wordt doorkruist. Als je verder geen condities zou stellen, zou dat natuurlijk betekenen dat er over tien à vijftien jaar ook een vrij verkeer van personen is en dan loop je het risico dat er een vrij grote groep Turken vanuit Turkije naar Nederland komt omdat ze hier ook familie hebben. Dat hebben we nu goed geregeld. Er is namelijk besloten dat er maximale invloed is van lidstaten zelf om te bepalen wanneer de tijd rijp is voor vrij verkeer van personen. Daarmee hebben we de zaak in eigen hand. Dat is heel belangrijk. Dat hebben we nu dus goed vastgelegd. Een ander punt waar ik me natuurlijk ook zorgen over maakte is de financiële gevolgen van de uitbreiding.


CARASSO:
De inflatie en het begrotingstekort van Turkije?


ZALM:
Dat is niet zo'n probleem. Dat gaat echt de goede kant op. Ik moet zeggen, de economische politiek van de huidige regering is echt uitstekend. Ook volgens het IMF. Ze hebben eindelijk een fatsoenlijke regering op economisch gebied. De gevolgen voor de Nederlandse begroting die het eventueel kan hebben als Turkije lid wordt. Dat we dan enorme extra afdrachten zouden moeten doen. Dat zou zelfs in de orde van grote van een miljard kunnen gaan lopen. Dat vind ik een behoorlijk bedrag. Daar hebben we ook goede afspraken over gemaakt. In de eerste plaats dat ook hier Turkije geleidelijk ingroeit in de regelingen die we hebben in Europa. Belangrijker nog is dat we voordien ook financiële hervormingen zullen plegen, zodat tegenover de extra uitgaven ten behoeve van Turkije elders lagere uitgaven worden gerealiseerd. Dat zou ook een prachtig aanknopingspunt zijn om het landbouwbeleid te hervormen. Dat willen we al heel lang om allerlei redenen. Voor ontwikkelingslanden, maar ook voor de consumenten. Die kans gaat nu ook ontstaan.


CARASSO:
Ook de VVD-ministers hadden het moeilijk de afgelopen tijd met Turkije, onder andere omdat het cultureel en religieus teveel verschilt met Europa. Met welk argument zijn die ministers over de streep getrokken?


ZALM:
Als Turkije blijft liggen waar het ligt en de Turken blijven waar ze zijn, dan vind ik dat ook niet zo'n geweldig bezwaar dat Turkije zich bijvoorbeeld ook mag bemoeien met het Europese veiligheidsbeleid of buitengrenzenbeleid.


CARASSO:
Als ze blijven liggen waar het ligt?


ZALM:
Het is niet zo dat Turkije gaat verhuizen. Het ligt nog steeds op die plek. Ik denk dat de belangrijkste zorg is, welke invloed een lidmaatschap van Turkije zou hebben op Nederland en wat voor gevolgen dat dan zou hebben. Dat hebben we nu allemaal zeer beheersbaar en hanteerbaar gemaakt. De belangrijkste zorg hebben we op dat punt kunnen wegnemen.


CARASSO:

Wat is de verdienste van premier Balkenende geweest?


ZALM:
Dat hij deze onderhandelingen tot een goed einde heeft gebracht.


CARASSO:
Wat is zijn specifieke rol geweest? Welke karaktertrek is hem hierbij goed van pas gekomen?


ZALM:
Vasthoudendheid, dat is een hele goede karaktereigenschap. En op die punten die Nederland echt belangrijk vond heeft hij ook vasthoudend de boel verdedigd.


CARASSO:
De persoon van Balkenende is van belang in zo'n proces?


ZALM:
Dat denk ik wel. Hij is in ieder geval degene die het tot een goed einde heeft gebracht, dus ik denk dat dat respect en waardering met zich meebrengt.


CARASSO:
Nu zijn niet alleen journalisten, maar ook politici zelf en misschien nog wel meer hun communicatiestrategen veel bezig met beeldvorming. Doet hem dit goed qua aanzien als premier?


ZALM:
Ja, dat denk ik wel. Belangrijker dan beeldvorming is de inhoud. Dit is inhoudelijk een heel goed akkoord. Dan moet de beeldvorming maar eens volgen op de inhoud, in plaats van dat er alleen maar over beeldvorming wordt gesproken.


CARASSO:
Alle kritiek ­ te weinig gezag, te weinig regie ­ de afgelopen tijd is niet terecht?


ZALM:
Hij heeft dit goed gedaan.


CARASSO:
Is hij beter dan velen denken?


ZALM:
Op Europees vlak vind ik dat hij zijn mannetje heel goed staat.


CARASSO:
Anders dan op binnenlands vlak?


ZALM:
Daar staat hij zijn mannetje ook goed.


CARASSO:
De kritiek is een beetje onterecht?


ZALM:
Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is. Balkenende is een ander persoon dan ik. Dat heeft voor en nadelen. Ik vind dat hij het goed doet.


CARASSO:
U was een paar jaar geleden niet heel erg enthousiast over Balkenende. Betekent dat dat hij is gegroeid of dat u het toen niet goed had gezien?


ZALM:
Ik ben nooit negatief over Balkenende geweest naar mijn weten.


CARASSO:
Ik kan me Kamerdebatten herinneren toen hij net premier was... Toen was u niet heel enthousiast over hem.


ZALM:
Een beetje plagen moet je altijd doen als je Kamerlid bent. Anders is er geen lol meer aan.


CARASSO:
U zag altijd al dat het een talent was?


ZALM:
Ik heb geen grote conflicten met hem gehad in die tijd, bij mijn weten. Ik heb toen eens commentaar geleverd, wat heel hoog is opgevat door de journalisten. Vooral toen ik vond dat er iets teveel oneliners in die regeringsverklaring stonden. Toen heb ik gezegd dat er wel heel erg veel tegeltjeswijsheden in stonden. Dat schijnt dan een dramatische uitspraak te zijn geweest.


CARASSO:
U heeft het altijd al gezien in hem?


ZALM:
Hij heeft de verkiezingen gewonnen. Dat is het allerbelangrijkste. Dat is natuurlijk helemaal een prestatie van formaat. Het CDA heeft hij tot de grootste partij gemaakt. Hij is daardoor premier geworden. Hij doet dat goed en in Europa doet hij het ook goed.


CARASSO:
Oké, goed voor zijn beeldvorming. Kort over premier Erdogan. Hoe heeft hij die onderhandelingen gedaan? Als ik u zo enthousiast hoor dan denk ik: die man gaat met allerlei verliespunten terug naar Turkije.


ZALM:
Ik heb eerder met hem gesproken toen hij hier in Nederland was en toen heb ik met name het punt van het vrije verkeer naar voren gebracht. Dat ligt bij hem helemaal niet zo zwaar want hij zegt: `moet je eens horen, wij willen helemaal niet dat Turken uit Turkije vertrekken naar West- Europa. Integendeel, wij vinden dat Turkije zo aantrekkelijk en welvarend moet zijn dat niemand hier meer weg wil en dat er misschien weer mensen terug komen vanuit West-Europa naar Turkije.'


CARASSO:
Hij heeft impliciet Cyprus moeten erkennen.


ZALM:
Dat is een gevoeligheid. Die formules ken ik niet precies.


CARASSO:
Hij heeft nog geen zekerheid over toetreding.


ZALM:

Dat is waar. Maar het is wel zo dat als Turkije nu echt goed presteert, goed levert, dat die mensenrechten die nu nog niet helemaal op orde zijn, dat ze echt laten zien dat dat verbetert, vrijheid van meningsuiting, goede plaats voor het leger, dat echt de Europese normen en waarden zoals wij die kennen ook in Turkije worden doorgevoerd.


CARASSO:
Toetreding is de hoofdprijs en die heeft hij dan binnengesleept?


ZALM:
Daar denk ik dat hij blij mee kan zijn en ik denk ook de Turkse bevolking. Die hebben natuurlijk toch jarenlang regeringen gehad die niet echt goed waren. Ik vind dat deze regering echt laat zien dat ze hervormingen willen doorvoeren in Turkije, ook op financieel-economisch gebeid, maar ook op het gebeid van normen en waarden, de rechten, vrijheid van meningsuiting, dat er niet gemarteld kan worden. Dat zijn allemaal hele belangrijke stappen vooruit waardoor de Turken in Turkije het ook beter zullen krijgen.


CARASSO:
Vice-premier Zalm over normen en waarden. Een waardige vervanger van de heer Balkenende vandaag.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, RD)

vrijdag 17 december 2004