---
17-12-2004 http://www.eu2004.nl/
Algemene Zaken en Externe Betrekkingen | Persberichten
---
*Het Nederlandse voorzitterschap van de EU, juli - december 2004: een korte terugblik
De EU van de toekomst
Het Nederlandse voorzitterschap van de EU in de tweede helft van 2004 was vooral 'het voorzitterschap van de uitgebreide unie', het eerste volledige voorzitterschap van een Unie van 25. Nieuwe werkwijzen zijn geïntroduceerd, passend bij de nieuwe omstandigheden. De omstandigheden waren bijzonder: een hernieuwd Europees Parlement en het aantreden van een Europese Commissie. De ondertekening van het grondwettelijk Verdrag in Rome was een belangrijke voorwaarde om de integratie van nieuwe lidstaten in het besluitvormingsproces van de EU goed te laten verlopen. Nederland heeft zich ingespannen om onderhandelingen over soms lastige dossiers goed te laten verlopen en daarmee de weg te banen voor toekomstig voorzitter Luxemburg. Voorbeelden zijn de meerjarenbegroting, de Lissabon-agenda en het terrorisme dossier. Daarnaast zijn tijdens het Nederlandse voorzitterschap ook concrete resultaten geboekt. Hieronder volgt een samenvattend overzicht van de belangrijkste punten.
Uitbreiding
Het voorzitterschap bewerkstelligde de afronding van de onderhandelingen met Roemenië en Bulgarije. Tijdens de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen van april 2005 kunnen met deze landen toetredingsverdragen worden ondertekend. Met Kroatië kunnen toetredingsonderhandelingen worden geopend in maart 2005, gesteld dat Kroatië volledig samenwerkt met het Joegoslavië-tribunaal (ICTY).
Veel aandacht vroeg de besluitvorming over het starten van toetredingsonderhandelingen met Turkije. Het voorzitterschap stelde alles in het werk om een duurzaam besluit te bereiken dat tegemoet komt aan de verwachtingen en wensen van verschillende partijen. De 25 regeringsleiders bereikten gezamenlijk overeenstemming om op 3 oktober 2005 de toetredingsonderhandelingen met Turkije te openen. Doel van de onderhandelingen, waarvan de uitkomst niet van tevoren vaststaat, is volledig lidmaatschap van de EU. In ieder geval is verankering van Turkije in Europese structuren gegarandeerd. Wat betreft Cyprus, is overeengekomen dat Turkije verklaart het Protocol tot uitbreiding van de Overeenkomst van Ankara tot alle 25 lidstaten te zullen ondertekenen voor 3 oktober 2005, de datum waarop de toetredingsonderhandelingen zullen beginnen.
De idee Europa
De Nederlandse voorzitter heeft een persoonlijk stempel op dit voorzitterschap gedrukt door binnen de EU aandacht te vragen voor het fundament van de Europese integratie. Denkers en doeners hebben zich samen gebogen over de vragen welke waarden ons binden, hoe ze versterkt worden en wat aanknopingspunten zijn voor toekomstig beleid. Dit illustreert ook het belang dat tijdens het Nederlandse voorzitterschap is gegeven aan de communicatie over de EU met de burger. Daarnaast is een openbare ministeriële bijeenkomst gehouden die gewijd was aan het zoeken naar nieuwe wegen voor betere communicatie met de burger, en is een Europees TV-debat gehouden over concrete actuele onderwerpen dat in meerdere EU landen zal worden uitgezonden. Deze eerste gedachtewisselingen heeft voldoende stof opgeleverd aan toekomstige voorzitterschappen hiermee verder te gaan. Met het culturele programma "thinking forward" en de tentoonstelling van Rem Koolhaas "the image of Europe" leverde het voorzitterschap een bijdrage aan de culturele dimensie van de EU.
Resultaten 'Vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid'
- Er is een akkoord bereikt over 'Het Haags programma'. Daarin worden voor de komende 5 jaar de hoofdlijnen neergezet om de Unie veiliger te maken. De bestrijding van terrorisme staat voorop. Maar ook andere belangrijke thema's zoals gegevensuitwisseling, versterking van de justitiesamenwerking, en samenwerking op het gebied van burgerlijk recht komen in dit programma aan de orde. Ook wordt toegewerkt naar een gemeenschappelijk asielstelsel 2010, wordt de illegale immigratie aangepakt en komt er een Europees Agentschap om de buitengrenzen van de EU beter te beveiligen. De slagvaardigheid van het asiel- en migratiebeleid wordt groter doordat de EU-lidstaten bij gekwalificeerde meerderheid in plaats van unanimiteit gaan beslissen. Een ander belangrijk punt is het principe-akkoord over een nieuwe drugsstrategie voor 2005-2012. Die strategie maakt een evenwichtige en integrale aanpak van het drugsprobleem mogelijk, terwijl tegelijkertijd de volksgezondheid beter wordt beschermd en de veiligheid van de bevolking wordt vergroot.
- Het onderwerp integratie is op de Europese agenda gezet. Er is een akkoord bereikt over 11 gemeenschappelijke basisbeginselen voor integratie. Die beginselen vormen een Europees kader voor integratie als hulpmiddel. Over dit onderwerp heeft een eerste ministeriële conferentie plaatsgevonden.
- Er is een akkoord bereikt over bescherming van vluchtelingen in regio's van oorsprong: in 2005 zal de Commissie een aantal proefprojecten starten.
- De Europese Raad nam een actieplan aan waarin de bestrijding van terrorisme wordt bijgesteld en aangescherpt: er komt een centrale eenheid die Europese dreigingsanalyses gaat maken op basis van informatie van nationale inlichtingendiensten, paspoorten worden straks veiliger door het opnemen van biometrische kenmerken, er komt een verbeterde en versnelde uitwisseling van gegevens uit strafregisters. Verder wordt de controle verbeterd op contant geld dat de EU in en uit gaat. De bestrijding van de financiering van terrorisme krijgt een impuls door middel van de vastgestelde richtlijn tegen witwassen en terrorismefinanciering.
Resultaten op het terrein van versterking Europese economie
- De regeringsleiders hebben op basis van het Kok-rapport informeel gediscussieerd over sociaal-economische hervormingen. Het rapport zal richting geven aan de onderhandelingen die de EU lidstaten zullen voeren tijdens de evaluatie van de Lissabon-strategie begin 2005. In het rapport is milieu opgenomen als een economische kans, hetgeen een erkenning is van de positieve bijdrage van eco-efficiënte innovaties aan de Europese economie.
- Een akkoord is bereikt over een lijst van 15 stukken EU-wetgeving die worden vereenvoudigd, zodat de administratieve lasten in Europa worden verminderd.
- Er is overeenstemming bereikt over de noodzaak te komen tot een gemeenschappelijke EU-methodologie voor het meten van administratieve lastendruk. Deze meetmethode van de kosten van Europese regelgeving voor bedrijven gaat ervoor zorgen dat, bij de ontwikkeling van nieuwe regelgeving, deze kosten nadrukkelijker in de afweging worden betrokken.
- Er is een akkoord bereikt over het raamwerk voor de eindonderhandelingen in de Doha WTO ronde voor handelsliberalisering, waarbij de EU een belangrijke rol speelde.
Resultaten op het terrein van de Meerjaren begroting van de EU (agenda 2007) / Financiën
- Aan de hand van de bouwstenenmethode zijn de posities van de lidstaten in kaart gebracht, zodat een beter beeld ontstaat van de meningen bij de lidstaten over de belangrijkste beleidsvoornemens van de Commissie. Met deze methode worden nadrukkelijker beleid en financiën aan elkaar gekoppeld, wat landen dwingt tot helderder keuzes en prioriteiten. De Unie zal hier onder Luxemburgs voorzitterschap verder aan werken.
- Het Nederlandse voorzitterschap heeft met de discussie over beginselen en richtsnoeren alsmede met een inventarisatie van de standpunten over budgettaire opties voor de verschillende beleidsterreinen een goede basis gelegd voor een politiek akkoord over de nieuwe Financiële Perspectieven.
- Op fiscaal terrein is een belangrijk akkoord bereikt over de fusierichtlijn Daardoor wordt een aantal fiscale belemmeringen voor internationale fusies, overnames en reorganisaties in de EU weggenomen. Verder is een politiek akkoord bereikt over de richtlijn kapitaalvereisten en de richtlijn accountantscontrole, waarmee het EU-actieplan bedoeld om een interne markt voor financiële diensten te bevorderen, nagenoeg is afgerond.
Resultaten op het terrein van de externe betrekkingen
- De betrekkingen met Azië zijn aangehaald, zoals blijkt uit de EU-India-Top maar ook uit de succesvolle ASEM-Top in Hanoi. Hier heeft de EU laten zien dat het mogelijk is een kritisch beleid ten aanzien van Birma te combineren met een intensieve dialoog met Aziatische landen. Ook de top van de EU met China is naar tevredenheid verlopen, inclusief het besluit van de EU dat er politieke wil bestaat toe te werken naar opheffing van het wapenembargo maar de werkelijke opheffing te laten volgen op een aantal zaken, zoals een verbeterde EU-gedragscode voor wapenexporten en verbetering op het gebied van de mensenrechten.
- Onder Nederlands voorzitterschap heeft de EU een succesvolle, landenspecifieke benadering gevolgd richting het bredere Midden-Oosten en de Mediterrane landen. Voorbeelden hiervan zijn de totstandkoming van actieplannen voor een aantal Mediterrane landen in het kader van het nabuurschapsbeleid van de EU, een uitgebreid pakket steunmaatregelen voor de Irakese regering en een "carrot and stick" benadering van Iran waardoor het land zijn verrijkingsactiviteiten heeft opgeschort.
- De afgelopen maanden heeft de EU getoond bereid en in staat te zijn actief op te treden bij actuele ontwikkelingen in crisisgebieden: dat is gebleken in het Midden-Oosten, waar het vredesproces weer voorzichtig op gang is gebracht en Palestijnse en Israëlische leiders elkaar tijdens de ministeriële Euromed in Den Haag de hand hebben geschud. Om het vredesproces verder te helpen, heeft de EU voor de korte termijn enkele concrete doelstellingen geformuleerd. Maar ook in Oekraïne heeft de EU onder Nederlands voorzitterschap een bemiddelende rol op zich genomen en bijgedragen aan het afwenden van een grote politieke crisis.
- Als Voorzitter heeft Nederland veel aandacht besteed aan Afrika, met name aan de verslechterende situatie in Soedan, Ivoorkust en het Grote Meren gebied. De missie van de Afrikaanse Unie in Soedan (Darfur) wordt met inzet van mensen en middelen actief door de EU ondersteund. De dialoog tussen de EU en ECOWAS, SADC en de Afrikaanse Unie is versterkt.
- De EU heeft onder Nederlands voorzitterschap besloten dat in april 2005 afspraken zullen worden gemaakt over nieuwe ODA-doelstellingen voor 2009/2010, in het kader van de voorbereidingen van de VN-top. Tijdens die Top, in september 2005, zal de balans worden opgemaakt van de vooruitgang die is gemaakt bij het verwezenlijken van de Millennium Development Goals. Verder werd de EU het eens over versterking van zijn coherentiebeleid . De Unie heeft zich verder opnieuw verbonden aan uitvoering van de Caïro-agenda (reproductieve gezondheid en rechten) en aan de strijd tegen HIV/aids.
Resultaten op terrein van Defensie:
- De lidstaten hebben besloten tot versterking van de militaire en civiele capaciteiten die de EU nodig heeft om, overeenkomstig haar veiligheidsstrategie, crises buiten haar grenzen te kunnen beheersen. Tijdens de 'military capabilities commitment conference' hebben lidstaten besloten in totaal dertien battle groups op te richten. Dit aanbod is ruim voldoende om de EU in staat te stellen om in 2005 en 2006 minimaal één battlegroup-operatie uit te voeren en na 2007 - eventueel tegelijkertijd - twee battlegroup-operaties.
- Een pakket afspraken is gemaakt ter versterking van de Europese militaire capaciteiten en ter verbetering van de coördinatie van het strategische transport. Verder hebben de lidstaten zich gecommitteerd aan de intensivering van de internationale militaire samenwerking. De resterende militaire tekorten worden weggewerkt en tenslotte is niet alleen de initiële operationele capaciteit van de zogenaamde EU battle groups ingevuld, maar zijn ook toezeggingen gedaan voor de volledig operationele capaciteit na 2007.
- Besloten is tot verbreding van de civiele expertise waarop de EU een beroep kan doen. EU-lidstaten hebben zich verplicht tot de verwezenlijking van de 'headline goal 2010' en de ontwikkeling van de capaciteiten die nodig zijn om de EU in staat te stellen toekomstige taken en uitdagingen het hoofd te bieden. Volgend jaar wordt een 'requirements catalogue' opgesteld, waarin de militaire behoeften van het Europees Veiligheids- en Defensiebeleid worden geactualiseerd. Tevens is bevestigd dat standaarden en criteria zullen worden ontwikkeld om de voortgang in de kwaliteitsverbetering meetbaar te maken.
Resultaten op het terrein van Landbouw en Visserij
- Onder het Nederlandse voorzitterschap is een akkoord bereikt over wetgeving over dierenwelzijn tijdens transport.
- Op veterinair terrein tekende Nederland als voorzitter samen met de Commissie in september een veterinair memorandum met de Russische Federatie, waarmee een dreigende sluiting van de Russische grenzen voor dierlijke producten werd voorkomen.
- Er is door het voorzitterschap en de Commissie een Conferentie gehouden over duurzame landbouw en maatschappelijke randvoorwaarden en maatschappelijk verantwoorde dierziektebestrijding.
Resultaten op het gebied van Onderwijs, Jeugd en Cultuur:
- Het thema burgerschap en onderwijs werd op de Europese agenda gezet, waarbij lidstaten een inspanningsverplichting hebben aanvaard om het beroepsonderwijs te versterken.
- Het 'werkplan Cultuur' is vastgesteld. In dit werkplan hebben lidstaten zich voor het eerst verbonden aan een duidelijke en resultaatgerichte meerjaren-agenda. Het werkplan richt zich onder meer op de economische betekenis van creativiteit en de mobiliteit van museumcollecties en artiesten.
- Op het gebied vanonderzoek zijn de hoofdlijnen voor het 'Zevende Kaderprogramma' vastgelegd, dat in 2005 van start gaat. De Commissie is door de lidstaten gevraagd dit programma uit te werken, zodat Europese samenwerkingsprojecten worden voortgezet, Europese technologische initiatieven worden genomen, excellent fundamenteel onderzoek op Europees niveau wordt gestimuleerd en nationale onderzoeksprogramma's worden gecoördineerd.
Resultaten op het terrein van Milieu
- Onder Nederlands voorzitterschap heeft de EU politieke akkoorden bereikt over het beheer van mijnafval ter voorkoming van milieurampen en over de beperking van uitstoot van gefluorideerde broeikasgassen. Er is een akkoord in de maak voor de Milieuraad van 20 december over de toetreding van de EU tot de Aarhus Conventie (toegang van het publiek tot informatie over milieuzaken) alsmede over wetgeving inzake recycling van batterijen.
- EU lidstaten hebben, op initiatief van het Nederlandse voorzitterschap, politieke steun uitgesproken voor duurzame mobiliteit, d.w.z. dat de besluitvorming wordt versneld over maatregelen die schoner, stiller en zuiniger wegverkeer beogen.
- De EU heeft besloten de bescherming tegen de gevolgen van hoog water op Europese schaal aan te pakken.
Resultaten op het terrein van Transport
- De concurrentiepositie van 'short sea shipping' is onder Nederlands voorzitterschap versterkt door afspraken te maken ter bevordering van de kustvaart (zoals vermindering van administratieve lasten). Om de samenwerking in de binnenvaart te optimaliseren, is algemene oriëntatie bereikt over harmonisering van de 'river information services', een pakket informatiediensten en afspraken, alsmede een gedeeltelijk politiek akkoord over technische voorschriften voor binnenvaartschepen.
- Onder Nederlands voorzitterschap zijn vorderingen gemaakt bij het realiseren van een sterke en competitieve Europese luchtvaartindustrie (bijv. een politiek akkoord over harmonisering van technische eisen en administratieve procedures op het terrein van de burgerluchtvaart en een algemene oriëntatie inzake de harmonisatie van de opleiding en mobiliteit van luchtverkeersleiders).
- De EU is het in principe eens geworden over de wijziging van de Richtlijn rijbewijzen waarmee geleidelijk een einde zal worden gemaakt aan de huidige situatie in de EU waarbij vele modellen rijbewijzen naast elkaar bestaan. Dit moet de controleerbaarheid verhogen en fraudebestendigheid vergroten.
Resultaten op het terrein van Werkgelegenheid, Sociaal Beleid en Volksgezondheid
- De EU heeft de contouren van de nieuwe Europese sociale beleidsagenda aangegeven, zodat die agenda meer in het teken komt te staan van de Lissabon-doelstellingen. Zo wordt prioriteit gegeven aan het aan de slag helpen van mensen (onder andere door een activerend stelsel van sociale zekerheid) en aan het flexibiliseren van arbeidsmarkten.
- Onder Nederlands voorzitterschap is ook een akkoord bereikt over de richtlijn gelijke behandeling van mannen en vrouwen bij de toegang tot en de levering van goederen en diensten. Het belangrijkste punt in deze richtlijn is de gelijke behandeling door verzekeringsmaatschappijen bij premies en uitkeringen.
- Voor de werknemers in Europa is verder van belang dat er een akkoord ligt over de richtlijn optische straling; die beschermt werknemers tegen schadelijke gevolgen van straling van onder andere de zon, infrarood en laser.
- De EU-lidstaten hebben ook afgesproken 'best practices' uit te wisselen bij de hervorming van stelsels van gezondheidszorg in Europa.
- Tijdens een gezamenlijke conferentie van landbouw- en gezondheid ministers, is besloten tot een centrale coördinatie van de bestrijding van humane en veterinaire infectieziekten om het gevaar van besmetting van dier naar mens beter te kunnen bestrijden.
http://www.eu2004.nl/20041217-165639-P
Het Nederlandse voorzitterschap van de Europese Unie