Den Haag, 14 december 2004
Initiatiefwetsvoorstel PvdA en VVD tegen trage overheid
Tweede-Kamerleden Aleid Wolfsen (PvdA) en Ruud Luchtenveld (VVD) hebben een initiatiefwet ter bestrijding van traagheid bij de overheid ingediend. De PvdA-fractie had een dergelijk initiatief al eerder aangekondigd en heeft voor de gedachte steun verworven van de VVD-fractie, die desgevraagd besloot het wetsvoorstel mede in te dienen.
Sinds jaar en dag ergeren burgers zich aan traagheid bij de overheid. Niet zelden moeten burgers onnodig lang wachten op afgifte van een bouwvergunning, een beslissing over de juistheid van een huurverhoging, enzovoorts. Burgers die niet tijdig iets horen van die overheidsinstelling, krijgen vaak het gevoel vast te lopen in de bureaucratie. Niemand lijkt verantwoordelijk. Maar een burger die zelf te laat is, krijgt al snel te maken met sancties zoals boetes of het niet-ontvankelijk verklaren van een verzoek. Ook omdat de overheid steeds meer van de burgers vraagt, wordt het tijd dat de wetgever de overheid sterker aanspreekt op haar plichten.
Ministeries, gemeenten en andere bestuursorganen moeten daarom hun plicht om binnen de wettelijke termijnen te beslissen, nakomen. Het probleem komt niet uit de lucht vallen. Het jaarverslag van de Nationale Ombudsman van 2001: 'Wanneer de jaarverslagen 1998, 1999 en 2000 naast elkaar worden gelegd klachten over de duur van de behandeling van een brief, verzoek, aanvraag of bezwaarschrift steevast op de eerste plaats.' Het is sindsdien niet verbeterd.
Het constateren van het probleem is blijkbaar niet genoeg. Zelfs het feit dat de wettelijke termijnen helder en verplichtend zijn vastgelegd in de Algemene Wet Bestuursrecht (Awb) werkt lang niet altijd. De belangrijkste oorzaak is dat er in de Awb voor de overheid geen sancties zijn opgenomen voor traagheid. Die moeten dus worden ingebouwd.
Dat kan simpel: een bestuursorgaan dat te laat is moet een 'boete' van ¤ 20 per dag aan de getroffen burger betalen, tot een maximum van ¤ 1.000. Dit financiële prikkeltje is zo goed als zeker effectief. En het moedigt alleen maar aan tot wat toch al moest, namelijk voortvarend handelen. Daarnaast verwachten de indieners dat met de introductie van het boetesysteem de volksvertegenwoordigers op het betreffende bestuursniveau meer belangstelling zullen gaan tonen voor de termijnoverschrijdingen. Als bijvoorbeeld in een gemeente de boetes de pan uit zouden rijzen, zal de gemeenteraad zeker aan de bel gaan trekken.
Bestuursorganen krijgen vanaf inwerkingtreding van de wet enige jaren de tijd om hun leven te verbeteren. Hopelijk hoeven er na die tijd nauwelijks boetes te worden uitgekeerd.
Partij van de Arbeid
Partij van de Arbeid