Ingezonden persbericht


PERSBERICHT AMNESTY INTERNATIONAL

Embargo: 8 december 2004

Rapport 'Lives Blown Apart' van Amnesty International:

Vrouwen het zwaarst getroffen in gewapende conflicten

In de gewapende conflicten van tegenwoordig worden vrouwen het zwaarst getroffen: Zij zijn zowel een direct doelwit in de strijd als het onzichtbare slachtoffer van vele vormen van specifiek geweld. Met het rapport 'Lives Blown Apart' roept Amnesty International op tot wereldwijde actie om het disproportionele geweld tegen vrouwen te stoppen. Amnesty oefent zware kritiek uit op regeringen die geweld tegen vrouwen straffeloos laten passeren.

'Het systematische geweld tegen vrouwen is geen natuurlijk bijprodukt van oorlog. Dit geweld wordt opzettelijk gepleegd, goedgekeurd of getolereerd. Het blijft voortbestaan omdat de daders weten dat ze niet worden berecht,' zei Irene Khan, secretaris-generaal van Amnesty International.

Het rapport geeft een overzicht van geweld tegen vrouwen in gewapende conflicten overal ter wereld, van Colombia, Irak, Sudan, Tjsetsjenië, Nepal tot Afghanistan en 30 andere
conflicten. Daaruit blijkt een systematisch patroon van geweld tegen vrouwen. Ondanks beloften, verdragen en wettelijke mechanismen falen regeringen in hun plicht om vrouwen en meisjes tegen geweld te beschermen.

Vrouwen en meisjes worden niet alleen gedood, ze worden verkracht, seksueel mishandeld, verminkt en vernederd. Traditie, cultuur en religie hebben een beeld geschapen van de vrouw als de draagster van de 'eer' van hun gemeenschap. Door de vrouwelijke seksualiteit in diskrediet te brengen en haar fysieke integriteit te vernietigen worden hele gemeenschappen geterroriseerd, gekleineerd en 'verslagen'. Daarnaast wordt het gebruikt om vrouwen te straffen, te intimideren en vernederen.

Daarnaast zijn het de vrouwen en kinderen die gedwongen zijn op de vlucht te slaan. Het zijn de vrouwen die voor de zieken en gewonden zorgen en het zijn vrouwen die voedsel en water moeten verzamelen -- taken die het risico van misbruik vergroten.
Slachtoffers van verkrachting lijden niet alleen door het psycologische en emotionele trauma, door de nadelige gevolgen voor hun gezondheid en het risico op een HIV/AIDS-infectie, maar ook door de angst dat zij door hun families en gemeenschappen worden verstoten als zij publiekelijk als slachtoffer van verkrachting bekend worden.

'Ze maakten me zo belachelijk in het dorp dat ik naar het bos moest vluchten. Ik heb honger, ik heb geen kleren en geen zeep. Ik heb geen geld voor medische hulp. Het zou het beste zijn als ik zou overlijden met de baby in mijn buik.' Sanguina werd tweemaal verkracht tijdens het conflict in de Democratische Republiek Congo.

Toegang tot het recht is essentieel om het geweld tegen vrouwen te stoppen. Het Internationaal Strafhof in Den Haag, dat volgend jaar aan de eerste processen begint, biedt een nieuwe mogelijkheid voor vrouwen om toegang te krijgen tot dat recht. Berechting is niet alleen maar een technisch middel, maar heeft een heel concreet effect. Het bevestigt dat verkrachting en seksueel geweld misdaden zijn, het herstelt de waardigheid van vrouwen en biedt kansen op herstel. Het is een signaal aan plegers van geweld dat het niet zal worden getolereerd.

'Het is essentieel dat een van de eerste processen van het Internationaal Strafhof ingaan op geweld tegen vrouwen. Er moet een krachtige boodschap worden uitgezonden dat geweld tegen vrouwen doortastend wordt vervolgd. Een vastbesloten actie door het Strafhof kan ervoor zorgen dat landen geweld tegen vrouwen ook nationaal gaan vervolgen,' zei Irene Khan. Het Internationaal Strafhof kan echter niet functioneren zonder politieke steun. Voor een succesvolle vervolging door het Strafhof is praktische medewerking van regeringen nodig. Zij moeten assisteren in de onderzoeksfase, bewijsmateriaal delen en getuigen die risico lopen beschermen.

'De levens en lichamen van vrouwen worden al veel te lang genegeerd als oorlogsslachtoffers. De middelen om het geweld te bestrijden bestaan wel, maar er zal alleen maar recht gedaan worden aan vrouwelijke oorlogsslachtoffers als wereldleiders verder gaan dan enkel correcte uitspraken te doen waarin ze seksueel geweld tegen vrouwen veroordelen. Zij moeten een agenda voor actie opstellen waarin het Strafhof centraal staat en die is aangevuld met universele jurisdictie in nationale rechtsstelsels,' zei Irene Khan.

Het rapport laat zien hoe de strijd voor veiligheid en voor de mensenrechten van vrouwen in gevaar komt door toenemende militarisering en door de nieuwe veiligheidsagenda's om terrorisme te bestrijden. De door de VS geleide veiligheidsdoctrines hebben het concept 'oorlog' opgerekt tot het terrein dat voordien toebehoorde aan ordehandhaving. Daarmee is de notie geïntroduceerd dat mensenrechten kunnen worden beknot uit naam van de veiligheid.

Ondanks het enorme effect van conflicten op vrouwen en meisjes worden zij nog steeds buitengesloten van de onderhandelingstafels. Vaak zijn het de mannen die de oorlog begonnen die ook de beslissingen nemen over hoe de vrede moet worden vormgegeven.

'Vrouwen spelen een cruciale rol in de in de heropbouw van veilige gemeenschappen en landen. Overal ter wereld bieden vrouwen het hoofd aan geweld, discriminatie en stilzwijgen. Zonder de actieve deelname van vrouwen in de vredesprocessen zijn veiligheid, rechtvaardigheid en vrede niet mogelijk.' zei Irene Khan.

Amnesty International presenteert een agenda voor actie op een globaal, regionaal, nationaal en lokaal niveau:


* Het Internationaal Strafhof moet de gelegenheid krijgen om op effectieve wijze te functioneren en recht te doen aan vrouwen en meisjes. Als de VN-Veiligheidsraad ernst maakt met het beëindigen van geweld tegen vrouwen in conflictsituaties, dan moet het, als regeringen dat geweld niet vervolgen, zaken naar het Strafhof verwijzen.

* Regeringen moeten het Strafhof politieke steun verlenen. Dit houdt in dat zij het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof moeten ratificeren en implementeren in nationale wetgeving. Daardoor kunnen daders voor deze misdaden door nationale rechtbanken worden berecht. Regeringen moeten informatie delen met het Strafhof en slachtoffers en getuigen beschermen.
* Regeringen moeten geweld tegen vrouwen en meisjes onder alle omstandigheden publiekelijk veroordelen en hun troepen duidelijk waarschuwen of instrueren dat geweld tegen vrouwen niet zal worden getolereerd.

* De internationale gemeenschap: alle regeringen, de VN en relevante internationale organisaties moeten ervoor zorgen dat vrouwen een sleutelrol spelen bij het ontwerp en de implementatie van alle vredesinitiatieven.
* Alle partijen en de VN moeten zorgdragen voor onmiddellijke en effectieve steun aan overlevenden van geweld tegen vrouwen, zoals programma's voor medische noodhulp en rehabilitatie.

'We moeten de wereldwijde verontwaardiging mobiliseren om het geweld de kop in te drukken, om vrouwen die hieronder lijden te steunen en om druk uit te oefenen op degenen die veranderingen teweeg kunnen brengen. Het is de kracht van individuele vrouwen en mannen die voor verandering kan zorgen,' zei Irene Khan.

Noot aan de redactie -