Nieuws
8 dec 2004 - Inbreng begroting Sociale Zaken en
Werkgelegenheid - Bibi de Vries
Hieronder vindt u de inbreng van Kamerlid Bibi de Vries voor de begroting
SZW.
(Alleen gesproken woord geldt.)
Algemeen: werk
De VVD- fractie wil deze behandeling van de begroting SZW in het teken
laten staan van 'werk'. Werk is niet uitsluitend een inkomensbron voor
het individu en goed voor de Nederlandse economie. Werk is ook belangrijk
als het gaat om het leggen van sociale contacten en het creëren van
regelmaat in het leven. Om deze redenen is het hebben van werk essentieel
om een positie te verkrijgen binnen de Nederlandse samenleving en het
voorkomen van sociale uitsluiting.
Voor het vergroten van werkgelegenheid en arbeidsparticipatie is de
flexibilisering van de Nederlandse arbeidsmarkt absoluut noodzakelijk.
Algemeen economisch klimaat en arbeidsverhoudingen
We zitten in een situatie van aarzelend herstel na moeilijke jaren.
Herstel lijkt positief, maar we zijn er nog lang niet. Als wij nalaten de
economische en budgettaire problemen aan te pakken, dat dan de huidige en
volgende generaties de rekening gepresenteerd krijgen in de vorm van
structurele werkloosheid, blijvende economische problemen en ontspoorde
overheidsfinanciën.
Na een periode van sterke economische groei aan het eind van de vorige
eeuw is momenteel sprake van zeer lage groeicijfers. Ondanks het nu
waarneembare lichte herstel bedraagt de gemiddelde groei in de periode
2001 2004 naar verwachting slechts iets meer dan 0,5% per jaar. Het
jaar 2003 was daarbij een dieptepunt met een economische krimp van 0,9%.
Dit is verreweg de slechtste prestatie van de Nederlandse economie in de
afgelopen twintig jaar. De gevolgen van deze ongunstige ontwikkeling zijn
direct merkbaar voor veel burgers. De koopkracht die begin deze eeuw nog
sterk toenam, daalt nu over de hele linie. Een nog zorgelijker gevolg is
de oplopende werkloosheid. In relatief korte tijd is de werkloosheid
opgelopen van 252.000 in 2001 tot 495.000 in 2004: een verdubbeling in
slechts drie jaar.
In 2005 stijgt de werkloosheid met 55.000 mensen tot 550.000.
In die zin is goed dat er een sociaal akkoord tot stand is gekomen. De
hervormingsagenda van het Kabinet is namelijk ook na afsluiting van het
akkoord overeind blijven staan. Het onverkort doorvoeren van deze agenda
is namelijk essentieel voor flexibilisering van de arbeidsmarkt en het
daardoor creëren van meer werk. De WAO en de WW worden hervormd en dat
moet ook. In 2005 staat er veel op stapel bij SoZa. Denk ook aan
herziening pensioenwet, pensioengovernance, enz. Wanneer kunnen we WAO,
WW en de pensioenwetgeving exact verwachten?
Wel wil de VVD- fractie nogmaals bij de Regering haar zorg uitspreken
over de afspraak met de sociale partners om uiterst terughoudend met
loonstijgingen om te gaan. De VVD is blij met de uitspraken van de
minister van Financien dat de lonen praktisch niet zullen stijgen,
namelijk uiterst terughoudend is 'naderend tot 0'.
In 2005 zal de VVD- fractie de implementatie van de afspraken ook op
dit punt nauwlettend volgen.
Administratieve lasten
De Regering heeft allerlei voornemens als het gaat om het terugdringen
van de administratieve lasten. De algemene doelstelling is om een 25%
administratieve lastenreductie te realiseren aan het eind van de
Kabinetsperiode.
De Regering heeft tot nu toe plannen gepresenteerd om een administratieve
lastenreductie van 18% te realiseren. Dit is:
Nog niet voldoende;
A. Het zijn plannen, waar blijft de uitvoering;
B. De VVD constateert dat op allerlei terreinen er weer zware wetten
aan zitten te komen, die juist weer allerlei regelgeving met zich
meebrengen (o.a. Wet Toezicht Accountantsorganisaties, Wet
Financiële Dienstverlening).
Kortom, De VVD is bezorgd.
Deze bezorgdheid neemt alleen maar toe als we het WRR- rapport: "Bewijzen
van goede dienstverlening" openslaan. Daarin adviseert de WRR de overheid
regels minder star te maken. De kwaliteit van publieke diensten als
gezondheidszorg, onderwijs en volkshuisvesting lijdt onder de regelzucht
van de overheid.
De Regering is dus gewaarschuwd.
Als het gaat om het terugdringen van administratieve lasten op het
terrein van sociale zaken en werkgelegenheid kijkt de VVD met argusogen
naar de Nederlandse Arbo- en Arbeidstijdenwetgeving.
Op dit moment lopen een tweetal adviesaanvragen aan de SER.
Het was de bedoeling dat de SER in november het arbeidstijdenadvies zou
leveren. Dit advies laat echter nog steeds op zich wachten. Wanneer kan
de Kamer dit advies nu eindelijk tegemoet zien? Inclusief wetgeving?
Het is de bedoeling dat de SER in mei het arbo-advies oplevert. Kan de
Regering garanderen dat dit advies wel op tijd is? En wanneer volgt er
wetgeving? Er moet tempo in. Immers, het is een prioriteit van de
Regering. Gaarne een reactie van de Regering. Meet de staatssecretaris
ook hoe ondernemers de mindere regels ervaren? Of merken zij er eigenlijk
niets van.
Generatiebewust beleid
In de komende tientallen jaren zullen belangrijke beslissingen genomen
moeten worden o.a. betreffende de houdbaarheid van het stelsel van
collectieve oudedagsvoorzieningen (AOW), pensioensystemen en de
gezondheidszorg. Demografische verschuivingen vormen hiervoor één reden.
Er zullen veel meer ouderen komen in verhouding tot het aantal jongeren.
In 2025 zal 20 procent van de bevolking ouder zijn dan 65 jaar; 5 procent
van de bevolking is dan ouder dan 80 jaar Bovendien verkleinen
veranderingen in de levensloop het draagvlak voor de collectieve
voorzieningen. Dit legt een bijzondere last op de schouders van de
jongere, werkende generaties. Hun zal, op grotere schaal dan, worden
gevraagd inkomsten over te dragen ten behoeve van ouderen. Dit dient op
een voor de jongere generaties te rechtvaardige manier te gebeuren
Bij het criterium houdbaarheid staat de vraag centraal in hoeverre de
aanspraken op overdrachten tussen generaties (tussen jong en oud) kunnen
worden gewaarborgd zonder dat dit voor een van de betrokken groepen
onacceptabel is.
Bij het criterium rechtvaardigheid gaat het om de vraag hoe de lusten en
de lasten tussen generaties zodanig kunnen worden verdeeld dat de
betrokkenen verspreid over de verschillende generaties die als
rechtvaardig ervaren en aanvaarden.
Zoals gezegd, bovenstaande twee vragen spelen niet alleen op SZW-
terrein, maar verspreidt over heel veel deelgebieden.
Reflectie van de Regering op dit punt in een breder perspectief ontbreekt
echter op dit moment naar de mening van de VVD- fractie.
Een rapport als "Generatiebewust beleid" van de WRR is al weer van 1999.
En het Kabinetsstandpunt hierover is van maart 2000.
De VVD-fractie wil een update van de Regering van haar Kabinetsstandpunt.
Zou zij hierbij kunnen ingaan op de stand van zaken op de verschillende
deelgebieden (pensioen, gezondheidszorg, onderwijs, volkshuisvesting etc.
etc.) die met de vergrijzing te maken krijgen? Wat is er nog noodzakelijk
op de verschillende deelgebieden om generatiebewust beleid te realiseren?
Kan zij daarbij ook ingaan op hoe het zit met het aflossen van de
staatsschuld?
In het jaar 2000 gingen we er nog vanuit dat de staatsschuld in 2025 zou
zijn afgelost om zodoende de financiële gevolgen van de vergrijzing op te
vangen. Tijdens de verkiezingscampagne van 2003 hadden we het over het
aflossen van de staatsschuld binnen één generatie of het in zicht houden
van aflossing. Kan de Regering aangeven wat haar visie op dit punt op dit
moment is?.
Zou de Regering in haar kabinetsstandpunt ook kunnen ingaan op de
maximale hoogte van de AOW- premie. Deze ligt op dit moment op 17,9%.
Voorziet de Regering een verhoging van deze premie in de toekomst gezien
de vergrijzing? Dit is geen wens van de VVD-fractie, maar het is wel een
vraag.
Ook wil de VVD weten welke initiatieven er nu liggen om langer doorwerken
na je 65e makkelijker te maken, niet alleen voor werknemers maar ook voor
ondernemers.
Arbeid en scholing: Leerwerktrajecten
Voor de leerlingen in het VMBO en het MBO is praktijkervaring cruciaal
voor hun positie op de arbeidsmarkt als zij de schoolverlaten. Dat is ook
in het belang van het bedrijfsleven en vooral het MKB. Goed voorbereide
en praktijkgerichte mensen uit het VMBO en MBO vormen de ruggengraat van
het MKB en onze samenleving.
Onderwijs en bedrijfsleven hebben een gezamenlijk belang, maar gaan
onvoldoende hand in hand.
In de grote steden klagen de scholen dat ze te weinig stageplaatsen en
leerwerktrajecten kunnen vinden, want het bedrijfsleven vind het allemaal
te lastig, zeker als het economisch slechter gaat. In Limburg klaagt het
MKB dat ze wel de stage en leerwerkplaatsen hebben maar geen leerlingen.
Het bedrijfsleven schreeuwt om goed opgeleide mensen en het onderwijs
zorgt daar onvoldoende voor. Moet het bedrijfsleven niet nadrukkelijker
worden betrokken bij de onderwijsprogramma's in het VMBO en vooral het
MBO? Niet bepalen van het onderwijs, maar wel om er voor te zorgen dat
scholen opleiden waaraan in het bedrijfsleven behoefte is?
Zet het bedrijf aan tafel van school. Zet de school in de keuken van het
MKB.
Het wordt de hoogste tijd dat onderwijs en bedrijfsleven de handen ineen
slaan. Het bedrijfsleven moet meer bij het onderwijs betrokken worden.
Wordt het niet tijd dat de overheid scholen en bedrijven harder
aanspreekt op hun verantwoordelijkheid? De tijd van klagen is voorbij, de
handen moeten uit de mouwen. De leerling staat centraal, doe dat dan ook.
Kunnen de Minister en staatssecretaris van SZW aangeven hoe zij hun rol
in deze zien?
Is immers de bestrijding van jeugdwerkloosheid geen prioriteit van het
Kabinet?
Hoe dragen de Minister en staatssecretaris van SZW bij aan de creatie van
leer/ werk plekken?
8 december 2004
VVD