Statuut van het Koninkrijk bestaat 50 jaar
3 december 2004
Het Statuut van het Koninkrijk der Nederlanden bestaat dit jaar 50
jaar. Dit jubileum biedt aanleiding voor festiviteiten en reflectie.
Het is een uitgelezen moment om stil te staan bij het Statuut en de
relatie tussen Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba.
In het Statuut is vastgelegd dat er een Koninkrijk der Nederlanden is,
bestaande uit de landen Aruba, de Nederlandse Antillen en Nederland.
Het Statuut is de hoogste rechtsregeling van ons Koninkrijk. De drie
rijksdelen hebben één staatshoofd (de koningin), één nationaliteit (de
Nederlandse) en doen gezamenlijk de buitenlandse betrekkingen en
defensie. Verder zijn de landen autonoom en hebben zij ieder een eigen
regering.
De bevestiging van het Statuut door Koningin Juliana op 15 december
1954 bezegelde de beëindiging van de voormalige koloniale verhoudingen
en luidde een nieuw staatkundig verband in tussen Nederland en de
overzeese Rijksdelen. Op 29 december 1954 trad het Statuut in werking
in de relatie tussen Nederland, de Nederlandse Antillen en Suriname.
Suriname werd in 1975 onafhankelijk. In 1986 trad Aruba uit het
Antilliaanse staatsverband werd het land in het Koninkrijk (meestal
aangeduid met status aparte).
---
Activiteiten
Ter gelegenheid van het jubileum vinden er verschillende feestelijke
activiteiten plaats.
Op 15 december is er een feestelijke culturele avond in de Ridderzaal.
Zaterdag 18 december 2004 om 16.00 uur zendt de NPS de voorstelling
uit. Via BVN-tv zal het programma ook in de Nederlandse Antillen en
Aruba te zien zijn. In december vindt er in het kader van uitwisseling
een reeks optredens plaats in de West van verschillende artiesten,
waaronder Zuco 103. Tevens wordt een gedichtenbundel uitgebracht, met
werk van dichters uit alle delen van het Koninkrijk.
Op 3 december vindt er op de Erasmus Universiteit een
staatsrechtsymposium plaats in het teken van 50 jaar Statuut. Ook de
Koninkrijksspelen voor de jeugd in juli 2005 op Curaçao staan in het
teken van de viering. Daarnaast wordt er op 13 december 2004 een
jubileummunt geslagen. Tot slot heeft Kennisnet mede op verzoek van
het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een
special gemaakt over het Externe link Statuut.
Actualiteit van het Statuut
Het jubileum biedt ook gelegenheid om de relatie tussen de
verschillende delen van Koninkrijk opnieuw te bezien. De wereld en de
situatie binnen het Koninkrijk zijn sinds 1954 immers sterk veranderd,
terwijl het Statuut sindsdien in hoofdlijnen ongewijzigd is gebleven.
Daarom bestaat het voornemen een evaluatie van het Statuut te laten
plaatsvinden. Voorafgaand hieraan zijn door werkgroepen twee andere
onderwerpen onderzocht die betrekking hebben op de relatie tussen
Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba. Ten eerste de
bestuurlijke en financiële verhoudingen tussen Nederland en de
Nederlandse Antillen (rapport Nu kan het...nu moet het!), ten tweede
de relatie van de Antillen en Aruba tot de Europese Unie (rapport
Banden met Brussel).
Nu kan het... nu moet het!
Kern van het advies van de werkgroep Bestuurlijke en Financiële
verhoudingen Nederlandse Antillen is toekenning van de status van land
aan de eilandgebieden Curaçao en Sint Maarten en de status van
Koninkrijkseiland aan Bonaire, Saba en Sint Eustatius. Aanzienlijke
versterking van de bestuurskracht, opheffing van het Land Nederlandse
Antillen, oplossing van de schuldenlast en nieuwe taken voor het
Koninkrijk. Deze fundamentele hervormingen zijn in de ogen van de
werkgroep nodig om de grote problemen op het gebied van
armoedebestrijding, economische ontwikkeling, veiligheid en beheersing
van de openbare financiën aan te pakken. Dit zijn de voornaamste
aanbevelingen van de werkgroep BFV.
Banden met Brussel
Wat is de relatie van de Nederlandse Antillen en Aruba met de Europese
Unie? Thans hebben de Nederlands Antillen en Aruba de status van
landen en gebieden overzee (LGO). Het rapport beziet de mogelijkheden
van verdere integratie in de Europese Unie.
Beleid Nederland ten aanzien van Aruba/Nederlandse Antillen
In het Statuut is vastgelegd dat het Koninkrijk een belangrijke
waarborgfunctie heeft op het gebied van mensenrechten en de
rechtszekerheid.
Nederland heeft dit dan ook tot een speerpunt in het beleid gemaakt.
Nederlands geld wordt ingezet voor investeringen in politie, justitie,
douane, kustwacht en gevangeniswezen op de lange- en de korte termijn.
Niet alleen ondersteunt Nederland de overzeese landen financieel, ook
wordt er veel kennis uitgewisseld en vindt er personele uitwisseling
plaats tussen de diensten van de Koninkrijksdelen. Het gaat zowel om
korte uitwisselingen als om structurele samenwerking.
Daarnaast is het beleid gericht op het bevorderen van de autonomie van
de Koninkrijkspartners. Nederland helpt de Antillen en Aruba bij het
bereiken van duurzame economische en sociale ontwikkeling. Door middel
van financiering van meerjarige programma's, wil Nederland een
constructieve bijdrage leveren aan het effectiever maken van het
overheidsbeleid op de Nederlandse Antillen en Aruba. De programma's
zijn gericht op bestuurlijke ontwikkeling, onderwijs, duurzame
economische ontwikkeling en gezondheidszorg.
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties