Ministerie van Financiën

De voorzitter van de Tweede Kamer

der Staten-Generaal

Plein 2

2511 CR DEN HAAG

Datum Uw brief Ons kenmerk (Kenmerk)

- FM 2004-01396 M

Onderwerp

Financial Action Task Force on money laundering

Mede namens de Minister van Justitie deel ik u het volgende mee.

Van 20 tot en met 22 oktober 2004 vond in Parijs de plenaire vergadering van de Financial Action Task Force on money laundering (FATF) plaats. De FATF is een intergouvernementeel samenwerkingsverband van landen met belangrijke financiële centra dat zich bezig houdt met de bestrijding van witwassen en van de financiering van terrorisme. Hiervoor zijn in totaal 49 aanbevelingen geformuleerd (40 aanbevelingen tegen witwassen en 9 speciale aanbevelingen tegen de financiering van terrorisme), waaraan Nederland en de andere leden zich gebonden hebben en aan de hand waarvan ook derde landen worden beoordeeld.

Tijdens de plenaire vergadering is een aantal verschillende onderwerpen aan de orde geweest, waarover ik u hierbij informeer .

Lijst van non-cooperatieve landen

Indien derde landen ondanks herhaaldelijke aanmaning door de FATF hun tekortschietende anti-witwaswetgeving niet verbeteren, worden deze landen op de zogeheten NCCT-lijst (Non Co-operative Countries or Territories) geplaatst. De lijst met landen is in Parijs niet gewijzigd. De volgende 6 landen staan nog steeds op de lijst: de Cook Eilanden, de Filippijnen, Indonesië, Myanmar, Nauru en Nigeria.

De FATF waarschuwt in aanbeveling 21 van de 40 aanbevelingen tegen witwassen landen om extra voorzichtigheid te betrachten bij het zakelijke verkeer met deze 6 NCCT-landen, transacties met deze landen goed te onderzoeken en bij twijfel te melden aan de autoriteiten (in Nederland het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties) . Landen die ondanks de plaatsing op de NCCT-lijst onvoldoende voortgang maken bij de herziening van de wetgeving, kunnen na een besluit van de FATF door de leden gezamenlijk aan vijf tegenmaatregelen onderworpen worden. Doel van deze vijf tegenmaatregelen is het beschermen van de integriteit van het financiële stelsel van de FATF-landen. Echter, gezien het belang van dit doel treft Nederland de tegenmaatregelen 1 tot en met 4 al in een eerdere fase, dat wil zeggen wanneer landen op de NCCT-lijst geplaatst worden.

Voor wat betreft Nauru en Myanmar, gold sinds december 2001 (Nauru, zie brief FM 2001-2128, TK fin0200001) en november 2003 (Myanmar, zie brief FM 2004-1599, TK fin0300533) een aangescherpt beleid omdat de FATF landen gezamenlijk tot het nemen van additionele tegenmaatregelen hadden besloten. In Nederland vertaalde dit zich in een waarschuwing om zeer strikte voorzorgsmaatregelen in acht te nemen bij het zakendoen met Nauru en Myanmar, hetgeen de Nederlandse equivalent van tegenmaatregel 5 is. Beide landen hebben evenwel in de laatste maanden voldoende vooruitgang geboekt, waardoor de FATF landen hebben besloten tot het intrekken van de additionele tegenmaatregelen. Nauru en Myanmar staan echter nog wel op de lijst van NCCT-landen.

Voor alle 6 NCCT-landen gelden nu dus gelijkelijk aanbeveling 21 en de tegenmaatregelen 1 tot en met 4. Ik ben voornemens een kopie van deze brief aan de toezichthouders op de Wet Melding Ongebruikelijke Transacties (Wet MOT) en de Wet identificatie bij dienstverlening (Wid), alsmede aan alle andere leden van de Begeleidingscommissie Meldpunt Ongebruikelijke Transacties te zenden.

Werkgroep inzake terreurfinanciering

Een werkgroep die zich bezighoudt met het verder verfijnen van de speciale aanbevelingen tegen de financiering van terrorisme, heeft tijdens de afgelopen vergadering in Parijs een nieuwe speciale aanbeveling tegen de financiering van terrorisme opgesteld, die vervolgens door de plenaire vergadering is goedgekeurd. Het gaat hier om speciale aanbeveling IX, inclusief een "interpretative note" (een nadere toelichting). De tekst van de speciale aanbeveling IX en de "interpretative note" is bijgevoegd.

Speciale aanbeveling IX handelt over de zogenaamde "cross border cash couriers", of "grensoverschrijdend vervoer van contanten". Uit internationale typologieën is gebleken dat, ter ontduiking van de detectie- en meldsystemen voor de screening van girale grensoverschrijdende betalingen, meer en meer gebruik wordt gemaakt van koeriers die contante waarden (zoals geld) fysiek van de ene jurisdictie naar de andere brengen. Ter bestrijding hiervan is in juni 2003 al FATF aanbeveling 19 tegen het witwassen van gelden in het leven geroepen. Deze aanbeveling gaf aan dat landen een monitoring voor grensoverschrijdende contante geldkoeriers moesten overwegen ter bestrijding van het witwassen. Echter, het belang van de strijd tegen de financiering van terrorisme heeft geleid tot het verplicht stellen van een aangiftesysteem (daadwerkelijke aangifte of opgave op verzoek) door middel van speciale aanbeveling IX (en een aanpassing van aanbeveling 19 aan speciale aanbeveling IX). De invoering van een aangifteplicht is één van de speerpunten van het Nederlandse voorzitterschap van de Europese Unie. Ik ben dan ook verheugd dat de landen van de FATF het eens zijn geworden over deze speciale aanbeveling IX. De aanname van de speciale FATF aanbeveling was tevens behulpzaam bij de politieke overeenstemming in de EcoFin van 16 november 2004 over de verordening in de EU met een aangifteplicht voor het vervoer van contanten boven een waarde van ¤ 10.000 over de buitengrenzen van de EU door natuurlijke personen. Aanname van deze verordening was een van de speerpunten van het Nederlandse EU voorzitterschap. Door invoering van de verordening zal ook Nederland op het punt van deze aangifteplicht voldoen aan de FATF standaard.

Instellen van regionale FATF-achtige samenwerkingsverbanden

De FATF is een intergouvernementeel samenwerkingsverband van landen met belangrijke financiële centra, waardoor niet alle landen ter wereld kunnen participeren in de FATF.

De FATF moedigt daarom actief de oprichting van FSRBs (FATF Style Regional Bodies), zogenaamde regionale FATF-achtige samenwerkingsverbanden aan. Het grote voordeel van FSRBs is dat deze organisaties zich ook kunnen richten op de specifieke typologieën voor witwassen en terrorismefinanciering van bepaalde delen in de wereld.

In Parijs is de groep FSRBs wederom uitgebreid. Naast de reeds bestaande groepen MONEYVAL (voor alle niet FATF-landen van de Raad van Europa), de CFATF (Caribbean Financial Action Taks Force, voor de Cariben en Midden-Amerika), Gafisud (voor Zuid-Amerika), APG (Asia Pacific Group, voor Azië en Oceanië) en ESAAMLG (Eastern and Southern African Anti Money Laundering Group, voor Zuidoostelijk en Zuidelijk Afrika), zijn in Parijs de EAG (Eurasian Group, voor Centraal Azië en China) en GIABA (voor Westelijk Afrika) toegelaten tot de FATF als observer. Daarnaast is de spoedige oprichting van de MENAFATF (Middle Eastern en Northern African FATF, voor het Midden Oosten en Noordelijk Afrika) aangekondigd.

Nederland ondersteunt de creatie van een werelddekkend netwerk van FSRBs, opdat de aanbevelingen tegen witwassen en financiering van terrorisme werelddekkend worden toegepast en geëvalueerd en opdat de kennis over regionale methoden voor witwassen en terrorismefinanciering verzameld kan worden en als input kan dienen voor de verbetering van de FATF aanbevelingen.

Tot slot zij gewezen op de website van de FATF. Op deze website kunnen de laatste ontwikkelingen worden gevolgd, kan de ontstaansgeschiedenis van de FATF worden nagelezen en treft men achtergrondinformatie over witwassen, verschillende rapporten en jaarverslagen, persberichten, links naar andere relevante sites en vanzelfsprekend een overzicht van de 40 aanbevelingen tegen witwassen en de acht aanbevelingen tegen de financiering van terrorisme aan. Het adres van de FATF website is: http://www.fatf-gafi.org.

De minister van Financiën,

G. Zalm

Bijlagen:

- Persbericht FATF over cross-border cash movements

- Special recommendation IX: Cash couriers

- Interpretative note on special recommendation IX


---

Annex

Lid van de FATF zijn: Argentinië, Australië, België, Brazilië, Canada, Denmarken, Duitsland, de Europese Commissie, Finland, Frankrijk, Griekenland, de Gulf Co-operation Council, Hong Kong-China, Ierland, Italië, IJsland, Japan, Luxemburg, Mexico, het Koninkrijk der Nederlanden (Nederland, Nederlandse Antillen en Aruba), Nieuw Zeeland, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, de Russische Federatie, Singapore, Spanje, Turkije, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Zuid-Afrika, Zweden en Zwitserland.

Het persbericht van de FATF van deze plenaire vergadering is bijgevoegd.

Aanbeveling 21 luidt: "Financial institutions should give special attention to business relationships and transactions with persons, including companies and financial institutions, from countries which do not or insufficiently apply the FATF Recommendations. Whenever these transactions have no apparent economic or visible lawful purpose, their background and purpose should, as far as possible, be examined, the findings established in writing, and be available to help competent authorities. Where such a country continues not to apply or insufficiently applies the FATF Recommendations, countries should be able to apply appropriate countermeasures."

De FATF heeft de volgende vijf tegenmaatregelen geïdentificeerd die door de leden getroffen kunnen worden:

1. Identificatieverplichtingen bij transacties en financiële diensten met instellingen uit NCCT-landen en hun onderdanen (in Nederland via de Wet Identificatie bij Dienstverlening, WID).

2. Verhoogde aandacht voor rapportering van transacties met NCCT-landen en instellingen of onderdanen uit NCCT landen (op grond van een subjectieve indicator onder de Wet Melding Ongebruikelijke Transacties, Wet MOT).

3. Bij de vestiging van dochterondernemingen van financiële instellingen uit NCCT-landen in Nederland dient de toezichthouder het feit dat deze financiële instelling haar hoofdzetel heeft in een NCCT-land te betrekken bij haar vergunningsbeslissing (in Nederland door DNB en AFM).

4. Niet financiële sectoren waarschuwen dat bij het zaken doen met bedrijven uit NCCT landen het gevaar van witwassen aanwezig is (in Nederland door middel van brieven aan het parlement, de toezichthouders en persberichten).

5. Beperken van zakelijke relaties en financiële transacties met het NCCT-land of met personen uit het NCCT-land.

Tegenmaatregelen 1 tot en met 4 gelden in Nederland tegen alle landen op de NCCT lijst. Tegenmaatregel 5 geldt alleen tegen landen waartegen de FATF landen gezamenlijk tot tegenmaatregelen besloten hebben.