CDA
03-12-04
Integratie op de werkvloer
Een column van minister Aart Jan de Geus (Sociale Zaken &
Werkgelegenheid)
Samen leven in een dichtbevolkt land is een hele kunst. Nederland
heeft een goede traditie, wij staan open voor de wereld, maar op dit
moment spant het erom of in ons land vrijheid en veiligheid kunnen
samengaan. De werkvloer is een centrale plaats voor veel mensen. Het
is de plaats waar kansen en bedreigingen zich allebei krachtig kunnen
voordoen. Kansen op ontplooiing, respect en integratie. Bedreiging van
vrijheid van meningsuiting naast discriminatie en ongelijke
behandeling. De uitdaging om hiermee goed om te gaan begint bij iedere
betrokkene zelf. Vervolgens ligt er ook een taak voor werkgevers,
leidinggevenden, vakbonden, ondernemingsraden.
De spanning in de samenleving heeft te maken met drie grote zorgen:
* Kunnen de westerse gemeenschap en de islam elkaar vertrouwen?
* Is de overheid in staat om radicalisme en criminaliteit te
beheersen en in de greep te krijgen?
* Is er met zo veel nieuwkomers voor iedereen in ons land nog
voldoende kans op welvaart?
Ik ben ervan overtuigd dat Nederland op deze vragen JA moet zeggen.
De westerse gemeenschap en de islam zijn geen tegengestelde krachten.
Veel moslims leven met veel waardering in een westers land. Omgekeerd
zijn westerlingen gewaardeerde gasten in de meeste moslimlanden. Waar
het om gaat is dat wij de radicale groepen in beide culturen
weerstaan. Dat kan door een solide samenleving te bouwen waarin
westerse waarden en normen en islam zeer goed kunnen samengaan.
Daarvoor moeten wij elkaar leren kennen, moeten leiders openlijk hun
keuzes tonen en moeten incidenten direct en onvoorwaardelijk worden
afgekeurd en zonodig bestraft.
De kansen op welvaart lijken kleiner te zijn met veel buitenlanders,
maar dat is schijn. In werkelijkheid is onze welvaart juist door de
eeuwen heen toegenomen door instroom van buitenlanders. Joden,
hugenoten, Chinezen, Turken, en Marokkanen hebben steeds een
economische impuls gegeven aan handel, kennis, industrie en
werkgelegenheid. Omgekeerd hebben ook emigrerende Nederlanders in
andere landen deze functie vervuld. De 21^e eeuw zal een eeuw zijn met
veel migratie, zeker binnen Europa. Intussen zijn het in Nederland
vooral de allochtonen die zorgen voor de bevolkingsaanwas onder
jongeren.
Het onderwijs en de werkvloer zijn bij uitstek plaatsen waar mensen
zelf kunnen bijdragen aan veiligheid, vrijheid en integratie. Het
onderwijs en de sport zijn de eerste sociale cirkels na gezin en buurt
waar mensen elkaar ontmoeten. De sfeer, het klimaat, de normen die
daar gelden zijn bepalend en vormend voor kinderen en vaak ook voor
ouders. Onderwijskrachten en sporttrainers zijn bij uitstek morele
leiders.
De werkvloer is de plaats waar mensen hun bestaanszekerheid verwerven
en waar zij op een natuurlijke manier ingroeien in de samenleving.
Zonder baan is het inkomen laag en het leven vaak doelloos. De
werkvloer is ook de plaats waar mensen met diverse achtergronden
elkaar treffen. Brood bakken, schilderen, toezicht houden op straat,
gordijnen verkopen, jaarverslagen maken en controleren, zieken
verzorgen; we doen het samen. Bijna iedereen heeft collegas. Onderling
is er vaak de behoefte om een veilige sfeer te scheppen. Hier begint
ook groepsvorming en isolement. Trek collegas er dus bij, vorm open
cirkels in plaats van gesloten groepjes. Dit geldt ook voor collegas
met een opvallende, afwijkende geloofsovertuiging. Omgekeerd geldt
voor hen: je mag jezelf zijn, maar val er anderen niet mee lastig.
Veiligheid en vrijheid op de werkvloer begint dus met respect en
tolerantie. Minstens zo belangrijk is het beoordelings- en het
promotiebeleid. Werkgevers kunnen hierin tot uitdrukking brengen welke
waarden en normen en kwaliteiten zij waarderen. In veel
werkorganisaties is de integratie pas echt goed op gang gekomen toen
mensen uit minderheden (vrouwen, allochtonen, gehandicapten) op
leidinggevende posten werden benoemd. Ook vakbonden en
ondernemingsraden kunnen hierbij een rol spelen. Door mensen te kiezen
die minderheden vertegenwoordigen. Door gesprekken aan te gaan, door
keuzes te maken. Daar is soms moed voor nodig, maar er is een geweldig
perspectief. Integratie op de werkvloer is een van de sleutels tot een
veilige en tolerante samenleving. Het bijzondere aan deze sleutel is
dat die in ieders hand past.
www.szw.nl
CDA