Ministerie van Algemene Zaken

1red14900
29-10-2004, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur

VICE-MINISTER-PRESIDENT ZALM, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE

MINISTERRAAD, OVER DE NIEUWE EUROPESE COMMISSIE EN DE

VERVANGING VAN DE MINISTER-PRESIDENT


- EUROPESE COMMISSIE ­


CARASSO:
Hoe zou het probleem binnen de Europese Commissie het liefst willen oplossen?


ZALM:
Dat we het probleem echt oplossen dat er is, namelijk dat Buttiglione niet aanvaardbaar is voor het Europees Parlement.


CARASSO:
En dat betekent dat hij weg moet?


ZALM:
Bij voorkeur zou je het tot een herschikking van zijn portefeuille of tot een vervanging van zijn persoon moeten laten leiden.


CARASSO:
Had Berlusconi hem eigenlijk niet eerder terug moeten trekken? Dan was dit allemaal niet gebeurd.


ZALM:
Daar heb je nu niet veel meer aan. Nu wordt het door sommige gezien van: Nu moeten we wraak nemen, want het is iemand uit het christen-democratische kamp. Dus dan moeten er ook anderen sneuvelen. Weer andere landen zien het als een mogelijkheid om portefeuilles waar ze zelf niet zo gelukkig mee zijn, om te kijken of ze dan niet een betere kunnen krijgen.


CARASSO:
Dan was het toch beter dat hij eerder was teruggetrokken door Italië?


ZALM:
Ja, maar dat is dus niet het geval.


CARASSO:
Nu zei minister Bot van Buitenlandse Zaken dinsdag: Wij kunnen leven met de Commissie en met Buttiglione. Van hem mocht Buttiglione dus blijven, maar wat u betreft geldt dat dus niet meer?


ZALM:
Ik denk dat het duidelijk is dat het grootste probleem van het Europees Parlement bij deze kandidaat was, met deze portefeuille. Onze voorkeur is om ook het probleem zo veel mogelijk daartoe te beperken en een oplossing ook daar te vinden.


CARASSO:
Berlusconi handhaaft voorlopig zijn kandidatuur. U kent de Italianen een beetje. Hoe verklaart u die halsstarrigheid?


ZALM:
Het is een kandidaat die door zijn kabinet is voorgesteld. Ook uit een van de partijen die zijn kabinet steunt.


CARASSO:
En dreigt die steun misschien in te trekken als Buttiglione wordt teruggetrokken.


ZALM:
Ja, dat soort problemen krijg je dan.


CARASSO:
Steun van het Vaticaan.


ZALM:
Nou, ik geloof niet dat het Vaticaan hier een grote rol speelt hoor.


CARASSO:
Vooral binnenlandse politieke oorzaken?


ZALM:
Dat vermoed ik. Dat speelt natuurlijk altijd mee bij personen..


CARASSO:
Het is toch raar dat Europa eigenlij in een soort crisis wordt gestort vanwege Italiaanse binnenlandse perikelen?


ZALM:
Ja, dat is jammer.


CARASSO:
Nou steunt Nederland nog steeds de post en de kandidatuur van Neelie Kroes. Daar maakt Nederland het Barroso natuurlijk niet makkelijker mee om een oplossing te vinden.


ZALM:
Nee, maar aan de ander kant: wij zien hier ook niet dat hier het probleem ligt.


CARASSO:
Nee, maar er kan wel een oplossing liggen om te gaan schuiven of om nog wat kandidaten te vervangen.


ZALM:
Mevrouw Kroes is door de betreffende commissie beoordeeld en een meerderheid vond dat ze zich kwalificeerde voor de post. Dus, er is ook geen aanleiding om te zeggen `Dat kan niet.'


CARASSO:
Maar als ieder land zich zo opstelt en vasthoudt aan zijn eigen kandidaat, dan komt er toch geen oplossing?


ZALM:
Er zijn wellicht landen die niet vasthouden aan een kandidaat, bijvoorbeeld een land waar de regering net gevallen is. Die heeft misschien een andere kandidaat.


CARASSO:
Dan moet ik even denken: waar is de regering net gevallen?


ZALM:
Letland.


CARASSO:
Dus u zegt: offer de Letse kandidaat maar op en dan komt het wel goed?


ZALM:
Dat moet die regering natuurlijk voor zichzelf beoordelen, of zij nog steeds de door vorige regering gesteunde kandidaat ook blijven steunen. Maar dan ligt het vaak wat makkelijker.


CARASSO:
Toch denk ik: als iedereen vasthoudt aan die eigen kandidaat, wat is nou belangrijker? Het belang voor Nederland van Kroes of een snelle oplossing?


ZALM:
Een snelle oplossing is het belangrijkste en die zou natuurlijk het makkelijkste kunnen worden bereikt als de christen-democraten afzien van allerlei wraakgevoelens en gewoon de zaak Buttiglioni wordt opgelost.


CARASSO:
Hoe gaat Nederland Barroso wel helpen? Het advies om de Letse kandidaat te vervangen?


ZALM:
Nee. Er is natuurlijk regelmatig contact. Premier Balkenende zit nu ook in Rome. Hij heeft ook gesprekken met Barroso. Dus alles wat wij kunnen doen om dit tot een snelle oplossing te laten komen, dat zullen we doen.


CARASSO:
En wat is dat dan? Dat is dus niet mevrouw Kroes of de eigen post ter beschikking stellen.


ZALM:
Dat is allemaal achter de schermen.


- VERVANGING VAN DE PREMIER -


CARASSO:
Balkenende is weer terug. Hij zit in Rome, na bijna zes weken. Hij mag dit dus gaan oplossen in Europa. Zal het u moeite kosten om maandag ­ want dan is de officiële overdracht van de macht ­ de macht weer over te dragen?


ZALM:
Nee hoor, ik doe dat met vreugde.


CARASSO:
Want het is een rotbaan, premierschap?


ZALM:
Nee, op zich niet, maar de combinatie met Financiën is wel redelijk pittig. Want je hebt natuurlijk ook drukke tijden met het Europees voorzitterschap. De eurogroep en de Ecofin.


CARASSO:
Een van uw medewerkers zei een keer: Dat kost maar een uurtje, dat premierschap, per dag.


ZALM:
Dat was die week toen de hele agenda bij beide vrij viel, namelijk toen we dachten Politieke Beschouwingen te hebben en daar twee dagen voor waren gepland en die twee dagen twee keer leeg waren. Dat is natuurlijk wel een prettige tijd. Maar in normale omstandigheden is de combinatie heel stevig.


CARASSO:
U heeft natuurlijk al tien jaar in het kabinet gezeten. Had het ambt van premierschap nog verrassingen voor u?


ZALM:
Ja. Wat ik aardig vind is: Je hebt natuurlijk je medewerkers, ook goede medewerkers gelukkig. En er wordt op een andere manier dingen gekeken.


CARASSO:
Niet alleen maar naar het geld?


ZALM:
Uiteraard, en ook niet alleen maar naar de economie. Het komt wat politieker. En wat je ook merkt, is: Op Financiën heb je een heleboel stukken die je in je tas krijgt ­ wetsontwerpen, al dat soort dingen ­ dus je hebt heel veel leesvoer. En heel veel verplichte dingen, die je echt moet doen. En als premier heb je veel meer keuzemogelijkheden in je agenda.


CARASSO:
Zo van: ik ga me daar eens mee bemoeien, en daar eens mee bemoeien.


ZALM:
En dat moet ook natuurlijk. Maar dat vond ik ook wel een interessant verschil wat je merkt eigenlijk zodra je het een tijdje doet.


CARASSO:
En waar hebt u dan voor gekozen die afgelopen zes weken?


ZALM:
Om vooral dat te doen wat echt noodzakelijk is, omdat die twee agenda's samen, ook al doe je alleen wat noodzakelijk is, toch wel erg druk zijn. Dus ik heb wel alles gedaan wat echt nodig was. En dat was meer dan genoeg.


CARASSO:
Zegt u nou eens eerlijk. Heeft u de afgelopen weken iets doorgedrukt wat u nooit was gelukt als Balkenende er nog was geweest?


ZALM:
Nee, dat denk ik niet. Zo moet je er ook niet gaan zitten. Want je kan ook geen misbruik maken van het feit dat de premier er niet is en dat jij hem vervangt. Nee, dus dat heb ik bewust niet geprobeerd.


CARASSO:
En dat ceremoniële, is u dat bevallen? Want ik zag u wel eens tijdens de verkiezingscampagne en toen dacht ik: Vindt hij dit nou echt leuk?


ZALM:
Je hebt de opvang van buitenlandse premiers of presidenten.


CARASSO:
Bulgarije, Pakistan.


ZALM:
Irak. En dat is leuk om te doen. Door je voor te bereiden op de gesprekken leer je alweer een heleboel. Van `wat is er allemaal aan de hand?' en `waar liggen de problemen?'


CARASSO:
En waar ligt Pakistan?


ZALM:
Nou, dat wist ik dan nog wel. Maar ook de gesprekken zijn aardig. Je hoort van alles vooral als het een beetje een informele sfeer is. Dan hoor je toch vaak veel meer dan je uit de kranten kan opmaken. En dat vond ik leuk om te doen.


CARASSO:
Ooit, in de goede tijden van de VVD, wilde u de eerste liberale premier van Nederland worden. Smaakt dit naar meer, de afgelopen weken?


ZALM:
Nou, niet in combinatie met Financiën. En voorlopig is dat mijn bestemming.


CARASSO:
Maar, alleen?


ZALM:
Nou, dat is zeer ver van mijn bed. Ik wil nou gewoon de goede minister van Financiën zijn.


CARASSO:
En u heeft er trouwens nog een baan bij. U moet Brinkhorst vervangen.


ZALM:
Ja, Economische Zaken ben ik nu ook officieel minister ad interim van.


CARASSO:
Want hij is van zijn fiets gevallen.


ZALM:
Dus vandaag ben ik en premier en minister van Economische Zaken en minister van Financiën. Dus, dat is een hele leuke business.


CARASSO:
Kortom, Zalm is de machtigste man van Nederland.


ZALM:
Ja, maar heel even maar hoor.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, GB)

zaterdag 30 oktober 2004