Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Persbericht ministerraad
29 oktober 2004
MEER VERANTWOORDELIJKHEID BRANCHES VOOR ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN
Het kabinet wil dat werkgevers en werknemers in grotere mate verantwoordelijk worden voor de
arbeidsomstandigheden in hun bedrijf of branche. Als bedrijven erin slagen zelf goede afspraken te
maken over arbeidsomstandigheden, zal de overheid terughoudend zijn met controles op naleving van
de wettelijke voorschriften. Het kabinet wil minder regels op het terrein van arbeidsomstandigheden,
vooral waar het gaat om lage risico's. Voor hoge risico's blijven strikte regels gelden en wordt bij
overtredingen strenger opgetreden. Dit staat in een adviesaanvraag aan de Sociaal-Economische Raad
(SER) waarmee de ministerraad op voorstel van staatssecretaris Van Hoof van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid heeft ingestemd.
Aanleiding voor de adviesaanvraag aan de SER is een evaluatie van de Arbowet. Hieruit blijkt dat
onvoldoende gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden die de huidige wet biedt voor werkgevers
en werknemers om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de arbeidsomstandigheden in eigen bedrijf
of branche. In plaats daarvan zijn er steeds meer regels gekomen die invulling geven aan de bepalingen
in de wet. Het kabinet wil nu van de SER weten of zij ermee kan instemmen dat het aantal regels
drastisch wordt verminderd, dat de verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers beter wordt
ingevuld en op welke manier dat het beste kan gebeuren.
Het kabinet wil stimuleren dat werkgevers en werknemers in een branche zelf tot afspraken komen
over goede arbeidsomstandigheden. Het gaat dan om afspraken over bijvoorbeeld het verminderen van
lichamelijke belasting of over werkdruk. Op die manier kan meer maatwerk tot stand komen. De
partijen zullen zich immers vooral richten op risico's voor veiligheid en gezondheid die in de eigen
branche het meest voorkomen. Als het lukt om tot goede afspraken te komen, zal de overheid
terughoudend zijn wat betreft controle op de naleving van de wettelijke regels op die terreinen. Er
gelden wel bepaalde eisen aan de afspraken die worden gemaakt. Zo moet er in ieder geval een goede
inventarisatie van de risico's komen en een plan van aanpak om die risico's zoveel mogelijk te beperken.
Het kabinet vindt het in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de betrokken partijen om elkaar
aan de gemaakte afspraken te houden. De Arbeidsinspectie zal geen prioriteit geven aan inspecties in
deze branches, tenzij daar aanleiding toe is, bijvoorbeeld bij misstanden.
Het kabinet stelt dat de overheid zich vooral moet concentreren op regels voor grote risico's, zoals
explosiegevaar in de industrie, werken met asbest of hard geluid. Daarvoor blijven strikte bepalingen
gelden, die streng worden gecontroleerd. De Arbeidsinspectie gaat meer controleren en kan bij
overtreding een twee keer zo hoge boete opleggen. Voor ernstige overtredingen worden de boetes per
1 januari 2005 al met eenderde verhoogd. Het kabinet overweegt ook de methode van `naming and
shaming'. Dat wil zeggen dat de namen van bedrijven en instellingen waar misstanden voorkomen
openbaar worden gemaakt. Het kabinet verwacht dat hiervan een preventieve werking uitgaat.
Voor lage risico's worden de regels zoveel mogelijk geschrapt, tenzij ze voortvloeien uit Europese
regelgeving. Het gaat dan bijvoorbeeld om regels voor daglicht op de werkplek, het klimaat op het werk
of voorschriften voor de toiletgelegenheid. De Arbeidsinspectie zal niet actief controleren op naleving
van regels voor lage risico's. Een uitzondering wordt gemaakt voor gevallen waarin een veelvoud van
lage risico's op een werkplek samenkomen en daardoor toch een gevaar vormen voor de veiligheid of
gezondheid van de werknemer.
Het kabinet verwacht dat de voorstellen een vermindering opleveren van de administratieve lastendruk
voor werkgevers van ten minste 60 tot 70 miljoen euro. Het kabinet gaat nog in kaart brengen welke
regels in Nederland zijn gemaakt bovenop de regels die uit Europa komen. Vervolgens wordt bekeken
welke van deze regels kan worden geschrapt of vereenvoudigd. Dit levert een verdere lastenverlichting
op voor het bedrijfsleven.
RVD, 29.10.2004
Ministerie van Algemene Zaken