Stafdienst Voorlichting telefoonnummer 070-3183040
Den Haag, 26 oktober 2004
Inbreng PvdA bij begrotingsbehandeling VWS
Woordvoerder: Khadija Arib
MdV
Deze minister is de minister van 'eigen verantwoordelijkheid', met andere woorden : mensen worden aan hun lot of aan hun omgeving overgelaten. Als u geld hebt dan hebt u een mooi gebit en kunt u zich via IVF een kind veroorloven en als u geen geld heeft moet u uw verantwoordelijkheid maar dragen, zónder kind en zónder gebit.
Eén van de eerste zinnen van de begroting is al typerend voor de wijze waarop minister Hoogervorst de verantwoordelijkheidsverdeling tussen overheid en burgers ziet: "VWS heeft indirecte verantwoordelijkheid tav de gezondheidszorg . De Nederlandse gezondheidszorg is in belangrijke mate een zaak van het particuliere initiatief."
Het gaat hier wel over collectief opgebrachte premies; en volgens mij is de overheid dus verantwoordelijk voor een zinnige besteding daarvan. Inderdaad, meneer de minister: "De meeste mensen voelen op hun klompen aan dat het allemaal een stuk soberder moet" zoals u zei in uw SCP-speech. De PvdA vraagt zich echter af voor wie u deze ferme uitspraak bedoelt; voor die mensen die toch al geen klompen meer dragen omdat ze hun huis niet meer uit kunnen komen? Of voor de mensen die meerder paren klompen bezitten en kunnen shóppen, bijvoorbeeld langs aanvullende verzekeringen, tot ze er bij neer vallen.
Het kabinet lijkt met "verantwoordelijkheidsverdeling" vooral te bedoelen dat de verantwoordelijkheid van de overheid wordt afgeschoven op de burger; in plaats van de verantwoordelijkheid van de overheid zo goed mogelijk te definiëren en zo zorgvuldig mogelijk in te vullen lijkt minister Hoogervorst vooral bezig de verantwoordelijkheid van de overheid zo veel mogelijk af te schuiven en te vertroebelen met de langzamerhand bekende uitroep: "daar ga ik niet over".
In plaats van de huidige problemen in de zorg aan te pakken, is deze minister bezig historisch te scoren met de meeste verregaande wetten om op die manier als "de man van het stelsel" de geschiedenis in te gaan. Verder is hij op de korte termijn bezig met pappen en nathouden. Maar, om maar even in de sfeer van de zorg te blijven: zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Straks hebben we een systeem waarin zieke mensen geen zorg meer kunnen betalen die ze wel nodig hebben, er een sanctie staat op ziek worden, zorgaanbieders zich niet meer aan zorgvernieuwing of zorg op maat wagen uit angst in de knel te komen met hun budgetten en een toenemend aantal oudere mensen vereenzaamd en zonder noodzakelijke zorg thuis zitten.
Wat doet minister Hoogervorst?
Hij sluit overeenkomsten met het veld, maar later horen we van de veldpartijen dat zij niet anders konden omdat ze min of meer het mes op de keel kregen in de vorm van tariefkortingen. De koepels hebben gekozen voor rust en dat komt ook de minister erg goed uit, dan heeft hij zijn handen tenminste vrij om er een nieuw stelsel doorheen te jagen. De grootste operatie in de zorg moet namelijk in minder dan drie maanden door de Tweede Kamer behandeld worden.
Voorzitter,
Deze minister is een minister van prestaties en afrekenen op resultaten. Ik ben het volledig met hem eens en steun hem in zijn aanpak om dit te realiseren. Maar kan ik er ook van op aan dat wij als Kamer hem ook op zíjn prestaties kunnen afrekenen? Kunnen we er van op aan dat de minister de beloofde bezuinigingen straks ook daadwerkelijk haalt?
Voorzitter, het mag duidelijk zijn dat de PvdA deze bezuinigingen van het begin af aan heeft afgewezen! Ze zijn ondoordacht en onrechtvaardig, maar bovendien onrealistisch. Sterker nog wij denken dat de kosten door de bezuinigingen veel hoger zullen worden dan de minister doet voorkomen.
IVF; verschillende keren heb ik hier vragen over gesteld. Het is niet alleen onrechtvaardig dat mensen met weinig geld de behandeling en medicatie niet kunnen betalen, maar de kosten van meerlingen plaatsen zijn vele malen hoger. Wat kost dat?
De tandartsenzorg; ook hier verschillende keren met de minister van gedachte over gewisseld. De minister bagatelliseert het probleem, maar onlangs bleek dat mensen die kiespijn hebben naar de Eerste hulp gaan in plaats van naar de Tandarts. Wat kost dat?
De pil zou 50 miljoen opbrengen, onlangs bleek uit onderzoek van de Nisso groep dat het aantal abortussen is toegenomen. Wat kost dat?
De graaiende managers; Wat kost dat? Ook daar gaat de minister niet over. Maar gelukkig, ik ben het nooit met Zalm eens, maar in dit geval wel: tijdens de financiële beschouwingen zei hij dat hij wel degelijk instrumenten heeft om de salarissen in de publieke sector aan banden te leggen. Deelt de minister deze mening van de minister van Financiën. Zo, ja hoe gaat hij dit invullen?
Kortom deze minister heeft ons niet weten te overtuigen met al zijn bezuigingsmaatregelen. De evaluaties die de opbrengst moeten bewijzen worden allemaal op de lange termijn geschoven (evaluatie IVF, Evaluatie Tandzorg enz). De PvdA vindt dat de bezuinigingsmaatregelen die tot nu toe zijn genomen moeten worden geevalueerd ; niet in 2005 en 2006 maar door de signalen die nu door verschillende deskundigen en instanties worden afgegeven ook serieus te nemen. (zonodig motie)Durft deze minister ook naar zichzelf te kijken als hij de beoogde opbrengst niet haalt? Welke consequenties verbindt hij zelf aan het niet presteren? Graag een reactie van de minister hierop.
Voorzitter,
Eindelijk is ook de aap uit de mouw: we hoeven het niet meer te hebben over " gereguleerde marktwerking" maar we mogen het eindelijk de naam geven zoals die door deze minister altijd bedoeld is: liberalisering van de zorg. Het wordt steeds duidelijker wat dit kabinet wil: verantwoordelijkheden afstoten, de solidariteit verminderen , dat noemen we tegenwoordig omgekeerde solidariteit, en hard bezuinigen.
Een eerste stap die al niet erg hoopgevend is en ons doet afvragen voor wie we de reorganisatie van het stelsel ook weer allemaal bedoeld hadden. Door de invoering van de eerste DBC's gaat de premie al fors omhoog. Kan de minister uitleggen waarom mensen voor dezelfde zorg, die we alleen een ander etiket opplakken meer premie moeten gaan betalen? Een ander fijn gevolg van invoering van de dbc's is het feit dat gespecialiseerde centra zoals bijvoorbeeld het MS centrum in Nijmegen niet meer kan overleven. Wat voor oplossingen heeft de minister voor dit soort centra? Of moeten MS patiënten ook maar hun eigen verantwoordelijkheid nemen en zelf maar uitzoeken of ze elders een fractie van de zorg kunnen krijgen.
Vz. Dit kabinet lijkt er niet bepaald in te slagen een visie neer te zetten die begrepen wordt door de mensen in het land. Waarom gaat u niet eens de straat op om te vragen aan mensen of ze snappen wat er met dit zorgstelsel gebeurt. Mensen zien vooral dat de premie wordt verhoogd, pakketten worden verkleind, dat het systeem minder solidair wordt. Maar kunnen zij beter kiezen? Zijn verzekeringen nu goed te vergelijken? Kunnen aanbieders worden vergeleken op kwaliteit. En ook de werkers in de zorg snappen het niet meer. De problemen in de gezondheidszorg worden niet opgelost door alleen met economische maatstaven te werken. Stageplaatsen zijn er nauwelijks, omdat er op korte termijn niet aan verdiend kan worden. Er is in het algemeen steeds minder aandacht voor kwaliteit, innovatie en doelmatigheid, het gaat vooral om geld. Vreemd genoeg lijkt de minister doof voor alle kritiek uit professionele en wetenschappelijke hoek waaruit blijkt dat de huidige maatregelen niet tot een duurzaam en stabiel zorgstelsel zullen leiden!
Kan de minister mij nou eens precies uitleggen wat een burger, ik zou haast zeggen een gemiddelde burger, maar dat is de tekst van Balkenende, precies gaat merken van de "liberalisering", zowel materieel, financieel als wat betreft kwaliteit. Wat gaat hij of zij er nou op vooruit? En dezelfde vraag zou ik graag beantwoord zien voor de werkers in de zorg.
Vz
De WMO. Een zeer omstreden wet, waar geen enkel draagvlak voor is. De staatssecretaris gaat een verzekerd recht op zorg overhevelen naar de gemeenten. Maar in de praktijk komt het er op neer dat zij er gewoon haar handen vanaf trekt. Persoonsgebonden budget, een belangrijk instrument voor patiënten om zeggenschap en keuzevrijheid uit te oefenen over hun eigen leven, wordt nu afhankelijk gemaakt van de toestand van de gemeentefinanciën. Met andere woorden de staatssecretaris introduceert rechtsongelijkheid op een verworven recht. Toch wil deze minister deze wet er met ingang van 2006 doordrukken. Ik vraag de stss duidelijkheid teb bieden over de concrete gevolgen die deze wet zal gaan hebben, financieel of maatschappelijk. En wel, voordat zij onomkeerbare stappen gaat zetten. Dus: pas op de plaats.
Voorzitter, Steeds meer oudere mensen en chronisch zieken hebben de wens om zolang mogelijk thuis te blijven wonen en willen graag in hun eigen omgeving verzorgd en verpleegd worden. Het SCP rapport dat afgelopen donderdag is verschenen 'Verpleging en verzorging verklaard' bevestigt dit beeld en waarschuwt voor de toenemende vraag naar zorg.
Het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft onlangs ook - op advies van dit kabinet - heel duidelijk laten zien dat de gezondheidspositie van mensen de belangrijkste oorzaak is van sociale uitsluiting. Zelfs het hebben van werk en de garantie van een inkomen is van minder grote invloed op de sociale cohesie in de samenleving
De huisarts is vaak het eerste aanspreekpunt voor mensen. Van de huisarts mag niet verwacht worden dat hij zowel maatschappelijke en psychosociale problemen als gezondheidsklachten behandelt. Dat zou eenvoudigweg betekenen dat de huisarts een verdere taakverzwaring krijgt opgedrongen en een vergaarbak wordt voor van alles en nog wat.
De overheid zou alles op alles moeten zetten om op de geschetste ontwikkelingen te anticiperen en maatregelen te nemen. Voorkomen moet worden dat straks een groep ouderen verkommert, vereenzaamd of gedwongen wordt tot opname in een verpleeghuis.
De overheid moet niet alleen uit kostenbesparende motieven een antwoord op deze problematiek formuleren, maar vooral ook uit morele overwegingen. In een beschaafd land horen mensen een menswaardig bestaan te hebben en de overheid heeft de plicht hierin te voorzien.
De PvdA vindt dat de overheid haar verantwoordelijkheid moet nemen. De PvdA is van mening dat het huidige aanbod aan zorg niet toereikend is en onvoldoende antwoord geeft op de groeiende vraag naar zorg.
Meneer de Voorzitter,
De Partij van de Arbeid heeft gisteren een voorstel gelanceerd ter modernisering en versterking van de eerste lijn. (Een voorstel waar vooral de heer Buijs blij van zal worden.)
Dit voorstel is besproken met LVT(thuiszorg), LHV(huisartsen), NVW (wijkverpleegkundigen)en ZN;
Ik verzoek u om dit voorstel toe te voegen aan de Handelingen. (voor de minister en de collegae heb ik een exemplaar meegebracht)
Ik vraag de minister een reaktie op dit voorstel. Ik vraag hem verder de toezegging om het voorstel over te nemen en verder uit te werken met de betrokken partijen.
Voorzitter, nog een aantal punten die ik graag aan de minister en sts. wil voorleggen. Ik ga
hier niet uitgebreid op in omdat ik over deze onderwerpen al eerder schriftelijke vragen heb gesteld en helaas bij de antwoorden met een kluitje in het riet wordt gestuurd.
* prenatale screening: Alle zwangeren moeten volgens deze sts. Voorlichting krijgen over de mogelijkheden, kansen en risico's van screening. Onder de 36 zelf betalen en daarboven wordt het vergoed. De sts is van mening dat verloskundigen een belangrijke rol hebben in het voorlichten, maar welke consequentie verbindt de sts hieraan. Waarom is geen beslissing genomen over de zogenaamde 20 weken echo of 2e trimester echo. Het gevolg hiervan is dat er sprake is van wildgroei met vragen bij kwaliteit. Graag een reactie.
* Richtlijnen voor pasgeborenen. Verschillende kinderartsen hebben aan de bel getrokken met het dringend beroep op de politiek haar verantwoordelijkeid te dragen en duidelijkheid te scheppen over mogelijke beeindiging van leven van pasgeborenen. In antwoord op mijn eerdere schriftelijke vragen schuift de sts deze beslissing voor zich uit en daarmee werkt ze aan het versterken van de onduidelijkheid zowel naar de ouders als naar de beroepsgroep.
* Het landelijk intake- en expertisecentrum hoog technologisch Draagmoederschap te Zaandam. Een prachtig initiatief dat vindt de minister, dat vinden de zorgverzekeraars, dat vindt de politiek. En toch! Niemand was niemand bereid dit initiatief over te nemen. Nu eindelijk de VU bereid is dit te doen is de financiering hiervan niet duidelijk. Ik doe een dringend beroep op de minister dit initiatief niet hierop te laten sneuvelen en op de zorgverzekeraars die hier erg tevreden over zijn, om hun tevredenheid in medewerking te vertalen.
* Kindermishandeling: 1 op de 3 artsen herkent kindermishandeling niet bleek vorige week uit een rapport van de GGD. Ik vind dit ernstig. Het gaat om schending van kinderrechten en artsen zijn de eerste die een kind zien. Wil deze sts haar verantwoordelijkheid dragen en eindelijk een keer werk maken van bestrijding van kindermishandeling. geen wachtlijsten meer,zeker voor kinderen die mishandeld worden. Artsen dienen geschoold te worden in het herkenen van kindermishandeling. Er moeten meer forensische artsen komen die ingeschakeld worden bij het overlijden van minderjarigen. In dit verband voorzitter wil ik graag vragen naar de stand van zaken van de motie Arib over periodieke controle door jeugdartsen en praktijkverpleegkundigen op gedragsproblemen, overgewicht en genitale verminking
* De jeugdzorg is de laatste tijd nogal negatief in de publiciteit. De staatssecretaris ontloopt haar verantwoordelijkheid als coördinator: ze staat toe dat de minister van Justitie 40 miljoen bezuinigt op de justitiële jeugdinrichtingen, ze heeft geaccepteerd dat Donner een financiële bijdrage zal vragen van gezinnen waarbij de kinderen zijn uitgeplaatst. Daarnaast weet ze vakinhoudelijk ook niet te overtuigen: een plan om ten onrechte in justitiële jeugdinrichtingen verblijvende jeugd snel in behandelinrichtingen te plaatsen, wordt keer op keer uitgesteld en er wordt nauwelijks extra geld uitgetrokken. Van een mooi plan voor de gezinscoach komt evenmin iets terecht: een enkel experiment, maar geen structurele facilitering en vervolgens wordt bezuinigd op de vrijwillige hulpverlening in de jeugdzorg. Hoe gaat de sts haar rol als coördinator de komende 2 jaar concreet invullen?
Partij van de Arbeid