Den Haag, 26 oktober 2004
Bijdrage van Heemskerk (PvdA) aan de VWS-begroting
GESPROKEN WOORD GELDT
Vz, wij spreken hier eigenlijk over de belangrijkste begroting. Want elk Nieuwjaar wensen de meeste Nederlanders elkaar toch vooral geluk en dus een goede gezondheid toe. Daar gaat de begroting van VWS over. Blijven we gezond of hoe worden we weer gezond.
Die wens verpakken wij dit parlementaire jaar, maar zeker ook komend begrotingsjaar 2005 vooral in de debatten over de vernieuwing van het zorgstelsel en met name ook de zorgverzekeringswet. De minister heeft zichzelf vooral als wens de betaalbaarheid van het stelsel gesteld. Maar doelmatiger alleen is écht te weinig. Het gaat niet alleen om goedkoper, het gaat vooral ook om beter. Natuurlijk wil mijn fractie net als de minister dat het betaalbaar blijft. De PvdA is de grootste bondgenoot van dit kabinet voor grotere doelmatigheid in de zorg want juist lagere inkomens betalen heel veel aan de gezondheidszorg. Maar kwaliteit moet altijd voorop staan.
Kwaliteit betekent voor de PvdA ook dat gezondheidsverschillen tussen sociaal-economische groepen kleiner worden. In Nederland voorspelt je opleiding en je inkomen helaas nog steeds hoe oud je wordt en hoe gezond je bent. Een slechte gezondheid is niet alleen náár en pijnlijk, maar leidt ook tot uitsluiting en sociaal isolement zoals het cultureel planbureau constateerde.
En wat doet deze minister? Hij praat vooral veel over doelmatigheid, kostenbeheersing en een groter kostenbewustzijn bij patiënten want deze minister gelooft écht dat zieken denken dat de zorg gratis is. En deze minister kiest voortdurend voor het beter maken van systemen in plaats van het beter maken van mensen.
Bovendien poldert deze minister wat af . U doet eigenlijk wat uw collega De Geus dat zou moeten doen over VUT-prepensioen. Deze minister sluit convenanten met alle partijen (ziekenhuizen/awbz-instellingen/apothekers) maar kiest daarmee voor de makkelijke oplossingen. De minister is liever lui dan moe. Lui omdat U niet per sector of instelling nagaat waarom de één wel goed en de andere minder presteert. Omdat U innovatie en het delen van kennis tussen instellingen niet afdwingt. In plaats daarvan koopt U bestuurlijke rust. De minister belooft met convenanten de instellingen met rust te laten in ruil voor een beetje doelmatigheidswinst. Als de instellingen hem dan ook maar met rust willen laten, want hij moet er een stelselwijziging doorheen zien te krijgen. (Als Peter Bakker van TPG één van zijn divisie-directeuren aangeeft dat de kosten met 35% omlaag kunnen en de divisiedirecteur stelt zélf het target op 1%, dan géén bonus en waarschijnlijk ook geen baan meer.)
De PvdA blijft deze minister aanspreken als regisseur en eindverantwoordelijke om te zorgen voor betere producten tegen dezelfde of lagere prijzen. Daarom hebben wij hem als Kamer met de WTG expres, HOZ en WTZi heel veel nieuwe instrumenten gegeven. Maar dat betekent: wél moeilijke maatregelen durven nemen als sommige instellingen inefficiënt werken. Niet nog meer onderzoek en gelaten afwachten of de sector gaat benchmarken .
Vz, ook bij de Zorgverzekeringswet zal mijn fractie de minister aanspreken als eindverantwoordelijke. Vorige week hebben wij gezien hoe het níet moet. Ook de minister vond de aangekondigde kostenstijging en dus mogelijke premiestijging van de particuliere verzekeraars te hoog, riep hij voor de camera. Maar dat waren praatjes voor de bühne, want vervolgens zei hij ik ga er niet over . Of de minister doet er wat aan óf hij houdt zijn mond. Nu creëert hij ten onrechte verwachtingen bij veel mensen die hun kosten mede door het beleid van dit kabinet toch als fors zien stijgen. Dus wat kan en wat gaat hij er aan doen?
Kloppen de ramingen van VWS echt structureel niet zoals de zorgverzekeraars beweren?Want dan klopt deze begroting ook niet. Graag een reactie. Laat de minister de NMa de kostenstijging onderzoeken? Wordt elke kostenstijging zonder afwijking automatisch in premiestijgingen vertaald? En graag een reactie op de stelling dat áls de particuliere verzekeraars een tegenvaller hebben door de DBC bekostigingssystematiek, dan moeten de ziekenfondsen een meevaller hebben. Want de werkelijkheid verandert niet, alleen de bekostigingssystematiek. Wat vindt het CTG van de bekostigingssystematiek van ZN?
Vz, wat zijn de ambities van de PvdA voor een fatsoenlijk en solidair stelsel in de zorg?
1) We willen bestaande gezondheidsverschillen tussen sociaal-economische groepen overbruggen dus meer aandacht en geld voor preventie;
2) Ruimte voor eigen keuzes van patiënt en professional, onder meer door betere informatie en minder bureaucratie;
3) Iedereen heeft recht op goede zorg, en de lasten daarvoor moeten eerlijk verdeeld worden over huidige en toekomstige generaties;
4) De resultaten moeten centraal staan: Wij kiezen voor kwaliteit in plaats van geld alleen.
5) Verantwoordelijkheden moeten goed verdeeld worden. Waar macht is, altijd tegenmacht organiseren, vooral voor patiënten.
En hoe scoort dit kabinet? Op alle vijf punten onvoldoende.
* Ten eerste de gezondheidsverschillen en preventie. Die zijn groot. Lager opgeleiden leven jaren korter dan hoog opgeleiden. Wij moeten wachten tot 2020 voor dit kabinet haar doelstelling pas wil meten (p.24).
* En in uw subsidiebeleid spreekt U over mooie doelstellingen als Kennis, Innovatie & Meedoen maar de bezuinigingsmaatregelen kwamen hard aan bij scouting, de speeltuinorganisaties (NUSO), het Nationaal Jeugddebat en de Dag van de Ouderen. Die sluiten toch op al die criteria naadloos aan? En er zijn toch verwachtingen gecreëerd? Graag een reactie.
* In de bureaucratiebestrijding of administratieve lastendruk wordt de eigen doelstelling van 25% niet gehaald.
* De premielastenverdeling wordt minder solidair. Daarom wil de PvdA niet deze no claim en wordt die gecompenseerd in onze Beterbegroting. Daarin kiezen wij ook voor een eerlijker AWBZ premie en vermogensheffing op basis van sterkste schouders, zwaardere lasten waarmee wij in onze bezuinigingen terugdraaien, onder andere op eerdere pakketverkleiningen. Graag een reactie van de minister op onze VWS-voorstellen (29800, nr. 39).
* (WELLICHT OPTIE OM IN TE KORTEN)
* Deze minister creëert zelfs méér bureaucratie door de hoge nominale ziektenkostenpremie via de fiscus te compenseren . Daar zullen honderden ambtenaren mee bezig zijn. Toch wordt het nooit helemaal eerlijk, want de minister werkt met gemiddelden. En wij weten van vorig jaar hoe gemiddelde koopkrachtplaatjes uitpakken.
* PvdA wil minder bureaucratie en meer solidariteit. Met een lagere nominale premie en een hoger inkomensafhankelijk deel is een fiscale zorgtoeslag veel minder nodig en pompen we minder geld rond, gebruiken we minder formulieren en minder ambtenaren om dat weer allemaal te controleren.
Vz, ik ga ten slotte iets uitgebreider in op ambitie 4 en 5. Kiezen voor kwaliteit en de macht bij de patiënt.
Patiënten verdienen inderdaad betere keuzes. Maar dan moet een burger ook weten wat er te kiezen valt. Mijn fractie vindt het volstrekt onvoldoende wat er momenteel gebeurt om de patiënt te emanciperen. Juist ook de kwetsbare patiënt. De minister denkt er met een paar subsidietjes vanaf te komen. Hij denkt misschien dat de sector het zelf zal oplossen en goed zal gaan informeren.
Maar in de financiële sector en ook energiemarkt hebben we geleerd dat zelfregulering niet werkt omdat je niet mee hoeft te werken. De NVZ kwaliteitsdatabase wordt bijvoorbeeld daarom ook niet door alle ziekenhuizen gevuld. Ook verzekeraars hebben belang bij onduidelijkheid. De Consumentenbond heeft uitgerekend dat er 14.000 verschillende zorgpolissen kunnen ontstaan. Door de bomen is dat bos echt niet te zien. Iedereen blijft zitten waar die zit en betaalt te veel.
Daarom willen wij het anders. Er moet een wettelijk recht komen op informatie voor burgers. Als ik voor mijn oma een verzorgingstehuis moet uitzoeken of met mijn zoontje naar het ziekenhuis moet, wil ik het recht hebben te kunnen weten over recente oordelen van de inspectie, medische missers en kwaliteitsindicatoren. Mijn fractie zou graag van de minister een overzicht willen zien waar en hoe burgers het recht hebben op informatie over prestaties in de zorg, zowel van aanbieders als van zorgverzekeraars.
Want ook zorgverzekeraars gaan bijvoorbeeld reclame maken dat zij de beste ziekenhuizen gecontracteerd hebben. Maar waar is dit nu op gebaseerd? Wie controleert of de informatie in de polis ook klopt?
Met een informatierecht voor burgers wordt het proces van transparantie ook vraaggestuurd en dus toegesneden op wat de patiënt of verzekerde wil weten. Zij krijgen dan terecht zicht op prestaties waar ze zélf voor betaald hebben, want ze weten heus wel dat het niet gratis is. Ik ga er vanuit dat een klein aantal mensen en vooral ook patiëntenorganisaties of media van dat recht gebruik maken. Daar profiteren alle anderen dan wél van.
Graag een reactie van de minister op deze informatierechten voor burgers. Juist daar is ook regie van deze minister nodig want verzekeraars en zorginstellingen zijn niet zo happig informatie naar buiten te brengen, juist ook omdat samen in onderhandeling zitten. Dan wil je je niet in je kaarten laten kijken.
Vz, juist omdat het zorgverzekeringsstelsel begint bij de curatieve zorg, wil mijn fractie een uitbreiding van de inspanningen en dus budgetten voor vergelijkende benchmarks van ziekenhuizen en huisartsen. Met de EUR 500,000 die op p. 56 genoemd staat, gaat het écht te traag. Graag een reactie van de minister.
Graag ook een reactie van de minister waarom in het programma Sneller, Beter de zorgvrager pas als vijfde taak voor een gezant staat (p55). Waarom niet direct na patiëntveiligheid?
Vz, ten slotte als er sprake is van liberalisering, dan moet de inspanning van kwaliteitstoezicht omhoog. Een sterke markt vraagt om een sterke overheid. Juist in Amerika zijn toezichthouders groot en machtig. Vz, kwaliteitstoezicht is hierbij het belangrijkst. Mijn fractie wenst het budget van de Inspectie dan ook uit te breiden ten laste van de reclame campagnes van deze minister voor zijn nieuwe zorgverzekeringswet van 49 miljoen euro. Graag een reactie hierop.
Vz, ik rond af: wij hebben alternatieve voorstellen gedaan. Een begroting van VWS gaat natuurlijk niet over iets wat je elkaar toewenst een betere gezondheid - maar omdat elke begroting weer de ambitie moet hebben de gezondheid en welzijn van burgers niet te versoberen maar verder te verbeteren.
Achter de hand:
1.
Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) in samenhang evaluatie AWBZ en invoering ZVW. Niet doen. Het is te veel, maar vooral verkeerde volgorde dus chaos!
2.
VZ, ten slotte de jeugdzorg. Met de grootst mogelijke regelmaat worden we opgeschrikt door afschuwelijke gebeurtenissen waarvan kinderen het slachtoffer worden. Veel te veel kinderen zitten verder ten onrechte en te lang op crisisplaatsen in justitiële jeugdinrichtingen terwijl ze behandeling nodig hebben omdat ze ernstig gedragsgestoord zijn. Kortom, zeer ernstige problemen te over.
De staatssecretaris van VWS is coördinerend bewindspersoon voor de jeugdzorg. Zij moeten het belang van kinderen in de problemen nog meer bewaken dan wie ook. Zij moet er voor zorgen dat haar collega s die dingen doen die kinderen in problemen helpen.
Maar ze staat toe dat haar collega op Justitie 40 miljoen (!!!) bezuinigt op de justitiële jeugdinrichtingen. Hoe heeft ze dat kunnen laten gebeuren? En waarom heeft de staatssecretaris geaccepteerd dat minister Donner n.b. een financiële bijdrage gaat vragen van die gezinnen die het meest in de knel zitten?
En waarom staat deze coördinerend sts tot dat er bezuinigd wordt op de GOAS-gelden? Ze weet toch dat preventie in de de buurt van school grotere problemen voorkomt?
Hoe kan het nu toch dat ze al sinds het voorjaar zegt dat er nu snel een plan van aanpak komt om de kinderen die ten onrechte in de justitiële jeugdinrichtingen zitten te kunnen plaatsen in behandelinrichtingen. Steeds schuift de datum waarop dat plan komt op.
Hetzelfde geldt voor de gezinscoach. Met veel tamtam is het aangekondigd. Maar waar zijn de middelen en de mogelijkheden om dit breed gesteunde concept nu eens voortvarend in te voeren? Nergens! En ondertussen heeft dit kabinet de vrijwillige hulpverlening die bureau jeugdzorg mag geven ook nog eens beperkt tot zeven gespreken inclusief intake en indicatiestelling. Van de betrokkenheid van de sts zijn we wel overtuigd maar allerminst van haar daadkracht en haar overtuigingskracht richting de collega s in het kabinet.
Stafdienst Voorlichting telefoonnummer 070-3183040