persbericht / nr. 1786
21-oktober-2004
Subsidie aan detailhandel beste stimulans voor consumptie biologische
producten
Het kabinet wil dat in 2010 op 10% van het land- en tuinbouwareaal
biologisch wordt geproduceerd. De afzet van biologische producten
stijgt hiervoor echter nog onvoldoende. Een kleiner prijsverschil
tussen biologische en gangbare producten zou de consument wellicht
over de streep kunnen trekken. Het Ministerie van LNV vroeg het LEI
(onderdeel van Wageningen UR) om een verkenning van de economische
effecten en milieueffecten van een aantal mogelijke maatregelen in die
richting. Het LEI concludeert dat een subsidie aan de detailhandel het
meest effectief zou zijn. Het vraagt zich echter tegelijk af of
bevordering van biologische landbouw wel het beste aangrijpingspunt is
om de achterliggende milieudoelstellingen te realiseren.
Subsidiëring kan de biologische consumptie aanzienlijk verhogen, mits
die subsidie terechtkomt bij de Nederlandse consument. Dat laatste is
niet vanzelfsprekend; verwerkende industrie en detailhandel geven lang
niet elke verandering in de inkoopprijs door aan de consument. Van de
onderzochte subsidiemaatregelen is een prijssubsidie via de
detailhandel het meest effectief en haalbaar. Subsidies via de
verwerkende industrie kunnen de consumptie eveneens bevorderen, maar
zij hebben als nadeel dat ook buitenlandse bedrijven daarvan op grond
van Brusselse voorschriften kunnen profiteren. Een differentiatie in
BTW is minder effectief.
Het rapport van het LEI begint met een essay over de vraag welke rol
overheid en markt hebben bij het stimuleren van biologische
consumptie. Landbouw gaat met maatschappelijke kosten en baten gepaard
die niet in de prijs van de producten tot uitdrukking komen
(zogenaamde externe effecten). Op het gebied van milieu,
biodiversiteit en dierenwelzijn zijn de effecten van biologische
landbouw gunstiger dan van gangbare landbouw. Het bedrijfsleven (de
markt) kan hierop inspelen door de verkoop van biologische producten
te stimuleren door middel van productdifferentiatie, koppelverkoop en
tweeledige tarieven. De overheid kan de prijsverhouding tussen
biologische en niet-biologische producten verbeteren door heffingen op
niet-biologische producten of subsidies op biologische producten, of
door het gebruik van het milieu te koppelen aan gebruiksrechten.
Biologische productie vormt echter maar één van de aangrijpingspunten
om iets te doen aan de externe (milieu-)effecten van de landbouw. De
overheid zou die effecten wellicht ook op een minder dure manier
kunnen opvangen dan door een subsidiëring van de biologische
consumptie.
---
In de markt geprijsd; Een analyse van beleidsmaatregelen gericht op
prijsvorming van bio-logische producten. Het rapport bestellen
'rapport6.04.16'.
LEI