Debatten in Istanbul voorbeeld voor Europa
21 oktober 2004
Europeanen zouden een voorbeeld moeten nemen aan de levendige debatten
tijdens de Turkije-conferentie van de Europese groenen in Istanbul. Dat zei
GroenLinks europarlementariër Joost Lagendijk na afloop van een bewogen
discussie die hij voorzat tussen Turkse en Europese intellectuelen en een
bomvolle zaal.
Taboes doorbreken
"Ik voel me voor het eerst veilig in mijn eigen land," zei de bekende
Turkse auteur Orhan Pamuk (foto) tijdens het debat over de ingrijpende
hervormingen in de Turkse staat en maatschappij van de afgelopen
jaren. Het debat werd live uitgezonden op de Turkse televisie.
Voor Pamuk is de EU de waarborg voor deze veiligheid. In Turkije
moeten wat hem betreft de taboes doorbroken worden die nog steeds op
bepaalde onderwerpen rusten. De manier waarop Europa de
mensenrechtensituatie in Turkije op de voet volgt is de beste garantie
voor de vrijheid van meningsuiting die hiervoor nodig is.
Idee van vrijheid
"Wat is er gebeurd met de Armeniërs? Hoe kan het dat er 40.000 mensen
zijn omgekomen in de oorlog tegen de PKK? Dat zijn onderwerpen die
bespreekbaar moeten worden. In een geciviliseerde dialoog moeten
voormalige tegenstanders met elkaar kunnen praten. Voor mij gaat de EU
niet zozeer over economische ontwikkeling, maar is het vooral een
geest en een idee van vrijheid," aldus Pamuk.
Lesjes vaderlandsliefde
Hoe gevoelig sommige onderwerpen nog liggen, en hoe moeilijk die
dialoog nog is, bleek uit reacties van het publiek. Een deelneemster
beschuldigde Pamuk ervan zijn vaderland te haten. Waarop deze gekrenkt
antwoordde dat hij "geen lesjes vaderlandsliefde van nationalisten"
hoefde te accepteren: "Zij die folterden en martelden waren de echte
vaderlandhaters." Om er verzoenend aan toe te voegen dat dit nu juist
niet de toon van debat was die hij voorstond.
Westers karakter
De zanger Zülfü Livaneli, vroeger als landverrader vervolgd vanwege
zijn inzet voor een verzoening tussen Turkije en Griekenland en
tegenwoordig Lid van het Turkse Parlement, legde de nadruk op het
westerse karakter van de Turkse samenleving. "Turkije is de
oostelijkste staat van de westerse wereld en de meest westerse staat
van de oosterse wereld," zei hij. Maar hij wees ook op de diversiteit
die dit westers georiënteerde Turkije kenmerkt.
Diversiteit uitdragen
Cem Özdemir, Lid van het Europees Parlement voor de Duitse groenen
wees er op dat er geen "model-Turk" bestaat, maar dat het land een
patchwork is van verschillende groepen die met elkaar samenleven:
Turken, Koerden, Joden, Alevieten, christenen enz. Joost Lagendijk:
"Turkije zou dit aspect van diversiteit, het ontbreken van een
'one-size fits all Turk' naar buiten toe moeten durven uitdragen. In
Europa zou deze verscheidenheid juist gelden als een teken van
democratie."
Angsten over de Turkse toetreding
De intensiteit van de debatten en de aandacht die de Turkse pers aan
de groene conferentie en de gevoerde discussies besteedde zouden
volgens Lagendijk, voorzitter van de Turkije-delegatie in het Europees
Parlement, als voorbeeld moeten dienen voor Nederland en andere
Europese landen. "Indien Pamuk's hartenkreet over het Europese
vrijheidsideaal bij ons gehoord zou worden, zouden de angsten over de
toetreding van Turkije verdwijnen als sneeuw voor de zon."
«
GroenLinks