Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Directie:
Voorlichting

Publicatiedatum:
20-10-2004

Status:
Informatie

N.B.: Alleen het gesproken woord geldt

Van speelkwartier naar quality time

Beste mensen,

Ik vrees dat ik me hier vanavond niet populair ga maken. Waarom? Omdat ik ga zeggen dat zon 60 procent van de studenten die ik hier nu zie, hier eigenlijk niet meer zou moeten zijn. Die 60% zou zijn of haar studie moeten hebben afgerond en al aan de slag moeten zijn op de arbeidsmarkt.
In het bedrijfsleven, in de zorg, in het onderwijs, in het onderzoek.

En waarom zeg ik dat?
Om twee redenen.

Allereerst omdat onze maatschappij zit te springen om hooggekwalificeerde mensen. En ten tweede omdat ik heb ingezet op een hogere kwaliteit van het hoger onderwijs.
Om dat te bereiken, moet het studietempo omhoog. Want als we dat doen, is er simpelweg méér geld per student beschikbaar.
En meer geld betekent meer kwaliteit.

Beste mensen, ik ben, zoals jullie inmiddels wel weten, een ervaringsdeskundige. Ik heb geschiedenis gestudeerd, hier in Leiden. Dat had ik in 5 jaar kunnen doen, maar ik heb er 7 jaar overgedaan. Gewoon omdat ik naast mijn studie heel veel tijd aan andere dingen heb besteed. En achteraf moet ik toegeven: dat was té veel tijd. Ik was twee jaar voorzitter van de JOVD. Dat had ik ook wel één jaar kunnen doen. Ik heb een fantastische tijd gehad, maar het had allemaal best wat sneller gekund

Als ik kijk naar de gegevens van het bureau Choice, die ik vorige week in een bijlage van de NRC zag, dan zie ik mijn uitgangspunt bevestigd. Er was een overzicht van het aantal uren dat studenten, volgens henzelf, aan hun studie besteden. En een overzicht van hoe snel WO-studenten studeren. Als je die twee combineert, dan is er maar één conclusie mogelijk: het studietempo móet en kán omhoog. Een paar voorbeelden:
Kunstgeschiedenis: 25 uur studie per week na 6 jaar: 26% geslaagd Economie: 25 uur studie per week na 6 jaar: 40% geslaagd Rechten: 26 uur studie per week na 6 jaar: 35% geslaagd Geneeskunde: 32 uur studie per week na 6 jaar: 70% geslaagd

Daarom zeg ik: van speelkwartier naar quality time!

Nu weet ik natuurlijk best waarom jullie nu niet al hun tijd aan jullie studie kunnen besteden: studenten moeten er behoorlijk wat bijwerken.
Daar wil ik dus iets aan doen.

Ik vind dat de studietijd studietijd moet zijn en geen werktijd. Want studenten zijn te duur om vakken te vullen bij Albert Heijn. Daarom: minder werken, meer studeren.

Dat kan door meer en betere leenmogelijkheden. Zoals met het collegegeldkrediet: hierdoor krijg je maandelijks zon 130 euro meer te besteden. Extra geld zonder dat het je extra tijd kost. Je betaalt dat later terug als je een baan hebt in veel minder tijd dan het je nu zou kosten. Omdat je per uur dan per uur fors meer verdient dan nu. Dat is pas efficiënt!
Mijn uitgangspunt is dus: betaal de rekening als je het geld hebt.

Er moet wat mij betreft een attitude komen in de samenleving dat investeren in een studie heel verantwoord is. Omdat deze investering vrijwel altijd een hoog rendement heeft: de kosten die studeren met zich meebrengt, worden in de meeste gevallen ruim terugverdiend. Wat dat betreft zou het goed zijn de studieleningen eerder te vergelijken met een hypotheek (een soort studiehypotheek met verworven kennis als onderpand) dan met een lening voor een snel afgeschreven consumptiegoed. Lenen voor een studie is immers minstens zo verantwoord als voor een huis.

Studenten hebben tal van rechten, maar óók plichten. Jullie worden de elite van de samenleving van morgen. Maar dat gaat niet zomaar. Daarom wil ik prikkels inbouwen waardoor studenten meer uit zichzelf gaan halen. Wat je nu ziet, is dat studenten vol inspiratie de universiteiten binnenstappen, maar dat ze die binnen een jaar kwijt zijn. Weg inspiratie.
Dat kan natuurlijk niet. Dat vind ik echt onacceptabel. Daar spreek ik allereerst de instellingen op aan. Die zijn verantwoordelijk voor een uitdagend intellectueel klimaat waar studenten geïnspireerd worden en blijven.

Maar ik vind het ook een taak van jullie zelf om je optimaal te ontwikkelen. Ik verwacht van de toekomstige elite dat het geen grijze muizen zijn, maar mensen met een eigen mening, soms tegendraads, geëngageerd, en geïnspireerd om hun mening uit te dragen.

En ik denk dat juist de invoering van het studietegoed daar aan kan bijdragen.
Daarmee wil ik studenten aansporen tempo te maken met studeren. Maar ik wil ze óók kritisch maken op kwaliteit. Want met het studietegoed op zak kun je bij elke instelling aankloppen om daar onderwijs te volgen. Daarom is het voor instellingen een prikkel studenten kwalitatief hoogwaardig en concurrerend onderwijs aan te bieden.

Dit voorstel betekent dus voor studenten een belangrijke stimulans om hun studietijd optimaal te benutten. Bovendien zorgt het voor een verschuiving van het geld: van de student die er te lang over doet, naar de student die in een normaal tempo studeert.

Dat alles lijkt me de beste manier om de 2,7 miljard die we hebben voor hoger onderwijs in te zetten. Het risico dat ik me hier vanavond daarmee misschien niet populair maak, neem ik dan maar op te koop toe.