13.10.04 - 29.05.05
Schilderijen verwelken als bloemen
Detail van rode verf, gebruikt in 'Flesje met pioenrozen en blauwe ridderspoor', zomer 1886 (Vincent van Gogh Stichting)
Van 13 oktober 2004 tot en met 29 mei 2005 is in de wisselvitrine op de tweede verdieping in het Rietveldgebouw een presentatie te zien over de verkleuring van schilderijen en tekeningen van Van Gogh.
'Schilderijen verwelken als bloemen', schreef Vincent aan zijn broer Theo,
en 'Alle kleuren die door het Impressionisme in de mode zijn gebracht,
veranderen, reden te meer om ze botweg te fel te gebruiken, mettertijd
zullen ze toch alleen maar verbleken'. Dit zijn slechts twee passages uit
de brieven waaruit blijkt dat Van Gogh zich, net als de andere schilders
van zijn tijd, maar al te zeer bewust was van de vergankelijkheid van
bepaalde kleuren die hij gebruikte.
Een van de meest vergankelijke kleuren is rode lak, een organisch pigment
dat sterk kan verbleken als het aan licht wordt blootgesteld. De mate van
achteruitgang is afhankelijk van het soort rode-lakpigment dat is gebruikt,
met de manier waarop het werd verwerkt tot verf en met de wijze waarop de
kunstenaar de verf heeft opgebracht.
In de presentatie wordt dit fenomeen toegelicht met vier Parijse werken van
Van Gogh. Voor elk schilderij gebruikte hij een andere soort rode lak,
zoals bleek uit natuurwetenschappelijke analyses.
Er is een breed, interdisciplinair onderzoek ingesteld naar het hoe en
waarom van de achteruitgang van de door Van Gogh en zijn tijdgenoten
gebruikte rode-lakverven. Het onderzoek is tot stand gekomen door
wetenschappelijke samenwerking van het Instituut Collectie Nederland, het
De Mayerne onderzoeksproject en Shell. De presentatie is mede mogelijk
gemaakt door Shell.
---