Situatie armsten cruciaal voor toekomst mondiale veiligheid

SID-lezing Paul Collier, 18-10-04, VU-Amsterdam

Society for International Development (SID) - afdeling Nederland

P E R S B E R I C H T

SITUATIE ARMSTEN CRUCIAAL VOOR TOEKOMST MONDIALE VEILIGHEID

Oxford-professor en oud-toponderzoeker Wereldbank Collier geeft aftrap voor SID-serie over Veiligheid & Ontwikkeling

Rotterdam, 15 oktober 2004

The challenge of the billion at the bottom . Dat is de titel van de lezing die Oxford-professor en oud-toponderzoeker van de Wereldbank Paul Collier aanstaande maandag geeft voor de Nederlandse afdeling van de Society for International Development (SID). De lezing vormt de aftrap van een nieuwe SID-serie over Veiligheid & Ontwikkeling. SID-Nederland exploreert daarmee hoe deze twee processen onderling zijn verbonden en wat de ontwikkelingspraktijk kan of moet bijdragen aan het vergroten van veiligheid en het oplossen van conflicten. Co-referent bij de lezing is ontwikkelingseconoom Jan Willem Gunning van de VU, gespreksleider is senator Jos van Gennip, voorzitter van SID-Nederland.

Datum: maandag 18 oktober 2004; tijd: 18.00uur. lokatie: Auditorium, Vrije Universiteit, De Boelelaan 1105, Amsterdam.

Burgeroorlogen treffen vooral de inwoners van de betrokken landen. Maar de effecten reiken over grenzen heen - regionaal en mondiaal waardoor de veiligheid van een ieder in het geding is. Elke burgeroorlog heeft zijn specifieke kenmerken, maar over het algemeen is de achtergrond economisch van aard: armoede, economische neergang, exportafhankelijkheid van natuurlijke hulpbronnen etc. Dat zijn tegelijk de kenmerken van de landen aan de onderkant van het mondiale economische systeem. Daar hebben we ook te maken met de 'billion at the bottom': het miljard arme mensen in de wereld aan de onderkant. Die worden geconfronteerd met zowel relatieve als absolute achteruitgang. Hét ontwikkelingsvraagstuk van de komende periode is hoe het lot van deze groep - dat zo verschilt met dat van de meeste mensen in ontwikkelingslanden - ten goede kan worden gekeerd. Welke kansen zijn er voor internationaal optreden om deze mensen te helpen bij een radicale koerswijziging? En wat zijn de beperkingen?

Dat is het centrale thema van de lezing van Paul Collier, Hoogleraar Economie aan de Universiteit van Oxford en directeur van het Centre for the Study of African Economies. Tussen 1998-2003 was Collier directeur van de Development Research Group van de Wereldbank en werkte hij onder meer aan het World Development Report. De Brit Collier is een vooraanstaand deskundige op het terrein van de Afrikaanse economie in diverse facetten: internationaal, plattelandsontwikkeling, arbeidsmarkt en financiën. Momenteel doet hij onderzoek naar de kwantitatieve politieke economie van burgeroorlogen. Hij publiceerde onlangs 'Breaking the Conflict Trap: Civil War and Development Policy'.

SID-SERIE 2004-2005: VEILIGHEID EN ONTWIKKELING

Collier s lezing vormt de aftrap van een nieuwe SID-serie waarin het verband tussen veiligheid en ontwikkeling centraal staat. Deze processen zijn nauw aan elkaar verbonden. Veiligheid en stabiliteit zijn immers voorwaarden voor armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling. Het aantal gewelddadige conflicten in het Zuiden groeit echter: tussen, maar vooral binnen landen. Onderdrukte groepen nemen de wapens op, maar ook is er veel regeringsgeweld jegens oppositiegroeperingen of minderheden. Diverse staten falen in het vreedzaam oplossen van maatschappelijke spanningen. Elders dreigt terrorisme. Ontwikkeling wordt zo ondermijnd en het besef neemt toe dat ontwikkelingssamenwerking ook vitaal is voor het voorkomen en oplossen van conflicten.

SID-Nederland exploreert dit seizoen hóe veiligheid en ontwikkeling eigenlijk zijn verbonden en wat de ontwikkelingspraktijk kan of moet bijdragen aan het vergroten van veiligheid en het oplossen van conflicten. Naast conceptuele aspecten is er aandacht voor de dagelijkse praktijk, bijvoorbeeld die van multilaterale organisaties en de civil society. Aan de orde komen actuele vraagstukken die tegelijk elementen van de oplossing bevatten: falende staten en goed bestuur, rechtvaardigheid en verzoening, staatsopbouw, terrorisme en democratisering.

Bovendien is het eenvoudig stoppen van geweld niet genoeg. Afwezigheid van geweld betekent immers nog geen vrede. Het gaat om 'positieve' vrede waarbij de samenleving in een rechtvaardiger en eerlijker richting wordt gestuurd. Maar welke maatschappelijke veranderingen zijn nodig voor vredesopbouw op de lange termijn? Hoe verzoen je langdurige vijanden? Hoe onderhoud je een vredesakkoord of een staakt-het-vuren? Meer dan een derde van de landen die een vredesakkoord ondertekenen vervalt binnen tien jaar in een gewelddadig conflict. De rol van ontwikkelingssamenwerking in het managen en oplossen van conflicten is dus uiterst relevant. Daarbij is de relatie tussen conflict en ontwikkeling niet eenvoudig lineair. Ontwikkeling en ontwikkelingssamenwerking blijken ook onveiligheid en conflict te kunnen veroorzaken.

De lezingen-serie loopt van oktober 2004 tot juni 2005. Als sprekers zijn onder meer uitgenodigd: oud-wereldbankonderzoeker Paul Collier (Oxford University); VN-expert Nico Schrijver (VU); Jan Gruiters (Pax Christi); mensenrechtendeskundige Bas de Gaaij Fortman; Paul van Zyl (secretaris Waarheids- en Verzoeningscommissie Zuid-Afrika), Jan Pronk; PvdA-woordvoerder Bert Koenders; Karen Fogg (IDEA); en Minister Ben Bot (Buitenlandse Zaken). Bij iedere lezing is er een co-referent van de VU of het Instituut Clingendael.

Partners van SID-Nederland in deze serie zijn de Vrije Universiteit, NIBB Clingendael en Pax Christi. De serie wordt mede mogelijk gemaakt door steun van de NCDO.