Ingezonden persbericht


Koers Voortgezet Onderwijs - Inbreng Eric Balemans (VVD) - Nota Overleg 4 oktober 2004

INLEIDING

Voorzitter,

Vanochtend heb ik al aangegeven waarom de VVD kanttekeningen stelde bij het fenomeen van nota's als Koers PO, Koers VO en ook Koers BVE als weer een tussenstation van Hoofdlijnenakkoord naar concrete beleidsmaatregelen. In dat perspectief zijn het vooral weer veel woorden waarbij we na afloop van dit debat vervolgens moeten wachten tot dat de minister de concrete maatregelen voorlegt aan de Tweede Kamer.

WAAROM KOERS VO?

Mijn fractie heeft de indruk dat de minister de Koersdocumenten vooral gebruikt om enerzijds aan te geven dat ze met het onderwijsveld heeft gesproken. Dat is prima en noodzakelijk voor het krijgen van maatschappelijk draagvlak. Anderzijds heeft de VVD de indruk dat de minister dit debat met de Kamer vooral kan gebruiken om ideeën op te doen en alvast af te tasten wat de Kamer denkt en zou willen. Ik begrijp dat wel maar het politieke draagvlak kan de minister pas krijgen als er concrete maatregelen worden voorgesteld en dat is ook nog niet het geval met de nota Koers Voortgezet onderwijs.

In procedurele zin is het dus zeer de vraag of dit wel de meest effectieve wijze van opereren is. Ik zie veel liever een minister die pro-actief ideeën heeft, ze bespreekt met het veld en daarna direct omzet in concrete voorstellen aan de Tweede Kamer zonder nota's als tussenstations. Dat lijkt mijn fractie vooral meer papier en bureaucratie op te leveren gevolgd door een debat dat in het luchtledige dreigt te blijven hangen. Duidelijkheid en daadkracht moeten niet verzanden in papier. Veel van de plannen en gedachten wachten nog op een concrete uitwerking.

INHOUD KOERS VO

Voorzitter,

Ook ten aanzien van Koers VO zal ik een aantal opmerkingen maken over de inhoud van de richting waaraan de minister denkt.

Autonomie
Ook met betrekking tot de Koers VO juicht de VVD de vergroting van de autonomie en de deregulering toe. Bij mijn bezoeken aan scholen stuit ik veel te vaak op grote onzekerheden bij docenten en schooldirecteuren over wat de nota nu gaat concreet gaat betekenen. Aan de ene kant ruimte voor de scholen met bijvoorbeeld lumpsum en aan de andere kant toch nadere regels stellen met bijvoorbeeld oormerken van het geld. Voor het VO worden concreet 82 maatregelen overwogen. Het blijft ook in de ogen van de scholen hinken op twee gedachten. Over de verantwoordelijkheidsverdeling worden evenmin expliciete uitspraken gedaan. Hoe gaan die er eigenlijk uit zien?

Branche organisatie
De bestuurlijke verhoudingen zijn niet duidelijk. Wie is nu verantwoordelijk voor wat? De minister lijkt te willen komen tot een branche organisatie. Is het niet vreemd dat juist de overheid het initiatief neemt om tot een branche organisatie? Dat is een unicum in Nederland en bepaald geen overheidstaak. Wat moet ik me daar nu bij voorstellen? Wordt dat nu weer een extra bestuurlijke laag tussen scholen, schoolbesturen en het ministerie in? Daar ziet de VVD helemaal niets in. Kan de minister aangeven hoe de bestuurlijke verhoudingen er uit gaan zien en wat ieders verantwoordelijkheid en bevoegdheid zal zijn?

Examenregeling

Aanpassing van de examenregeling is voor de VVD bespreekbaar. Daarbij blijft het wel noodzakelijk dat het centraal schriftelijk examen. Experimenteren met spreiding van examens kan interessant zijn. Dat geldt ook voor een tweede mogelijkheid voor het afleggen van een centraal schriftelijk examen bijvoorbeeld in januari. Een dergelijke mogelijkheid betekent dat een zeer goede leerling al in januari klaar kan zijn met de opleiding in plaats van in juni. Hij boekt dan een half jaar winst. Maar ook de minder goede leerling kan er baat bij hebben. Hij kan in januari examen afleggen als hij het niet heeft gered in mei/juni van het jaar daar aan voorafgaand. Deze leerling verliest dus slechts een half jaar in plaats van een heel jaar. Het grootste obstakel zit echter in de aansluiting op het vervolgonderwijs. Aanpassing van de examenregeling heeft weinig zin als je vervolgens gedwongen bent om een half jaar thuis te zitten alvorens verder te kunnen. Wat is de visie van de minister? Wat betekent dat voor de aansluiting op het vervolgonderwijs?

Aansluiting vervolgonderwijs (doorlopende leerlijn) De doorlopende leerlijn is een begrip dat te pas en te onpas wordt gebruikt. In de Koers wordt geen heldere definitie of kader aangegeven. Meer vrijheid in de inrichting van het onderwijsaanbod met ruimere kerndoelen is een goed idee. Het maakt het niet gemakkelijker om de doorlopende leerlijn te verbeteren. Bovendien zegt de minister dat ze de kerndoelen PO en VO zoveel mogelijk op elkaar afstemt, maar die bieden juist meer ruimte voor variatie. Ze zijn dus moeilijker op elkaar af te stemmen. Hoe gaat de minister de verbetering van de doorlopende leerlijn dan wel realiseren?

Inrichting van het VMBO
Het VMBO staat hoog op de politieke agenda. En terecht. De brandbrief van de 200 VMBO directeuren bewijst dat het water hen aan de lippen staat. Het is hard nodig om de leerlingen hun talenten optimaal te laten benutten. Geen theorie als dat niet nodig is, maar veel sterker inzetten op praktijkgericht onderwijs. Meer flexibilisering en meer overlaten aan het veld. Juist in het VMBO is het nodig om de autonomie en deregulering snel en daadkrachtig door te voeren. Komt de minister op korte termijn met bijvoorbeeld een deltaplan met concrete maatregelen voor het VMBO? Kan dit ook betekenen dat er weer een duidelijker smoel wordt gegeven aan de opleiding te vergelijken met de vroegere ambachtschool en MAVO?

Onderwijsnummer
Naast de brandbrief van VMBO directeuren kreeg de Tweede Kamer vorige week ook een brandbrief over de invoering van het onderwijsnummer in het VO. De boodschap was duidelijk. Van klantvriendelijkheid, luisteren naar scholen en terugdringen van de bureaucratie is geen sprake. Scholen met invoeringsproblemen krijgen buitenproportionele sancties opgelegd, zelfs als de oorzaak bij de overheid (IBG) ligt. Het proces is niet meer beheersbaar, zo stellen zowel leveranciers als gebruikersorganisaties. Wat is de reactie van de minister op deze brandbrief?

Kleine scholen
De VVD is voorstander van kleine scholen, waar kinderen geen nummer maar een individu zijn. Daar zal de regering meer werk van moeten maken. Voor nieuwe scholen betekent dat gewoon kleinschaliger bouwen. Voor bestaande grote scholen kan dat ook betekenen dat de inrichting van de gebouwen zo wordt vorm gegeven dat leerlingen hun eigen plek en herkenbare plaats hebben binnen het geheel. Het ROC Tilburg is daar een mooi voorbeeld van: kleinere gebouwen die met loopbruggen en pleintjes met elkaar verbonden zijn. Dan kan een leerling een individu zijn en geen nummer. Wat gaat de minister doen om dat te realiseren?

TOT SLOT

Voorzitter,

Ook de Koers VO is voor de VVD fractie vooral een papieren tussenstation tussen Hoofdlijnakkoord en concrete maatregelen.

We zijn er nog lang niet gelet op de vele knelpunten die er nog liggen. Er wordt veel gevraagd van scholen en schoolbesturen. Dat is op zich niet erg. Het wordt wel problematisch voor de scholen en schoolbesturen als alles tegelijkertijd over hen heen gestort wordt. Die druk moet van de schouders van de scholen en schoolbesturen gehaald worden. Kan de minister aangeven hoe haar planning en tijdschema er uitziet? Hoe ziet de prioriteitenlijst van de plannen ten opzichte van elkaar er uit?

De VVD zit nu niet meer te wachten op nota's. De VVD verwacht daadkracht en concrete maatregelen.


---- --