Gemeente Utrecht

2004 SCHRIFTELIJKE VRAGEN
82 Vragen van de heer drs. H. Zijlstra
(ingekomen 9 september 2004)

Uit verklaringen en stukken die in het bezit zijn gekomen van de VVD blijkt dat de Vereniging Het Ganzennest misbruik maakt van de Utrechtse I/D regeling. Het Ganzennest is opgericht met als doel het verschaffen en beheren van woon-, verblijfs- en activiteitenruimtes voor haar leden en anderen die alternatieven realiseren op het gebied van wonen en werken. Het Ganzennest is via Resonans aangesloten bij Solidair. Solidair wil laten zien dat een mens niet afhankelijk hoeft te zijn van overheden, grote bedrijven of machtsbelangen en kan gezien worden als een sociaal-anarchistische beweging. De activiteiten van Het Ganzennest blijken zich geheel af te spelen in het Franse Viller, een dorpje ten oosten van Metz. Het Ganzennest is eigenaar van een aantal panden aan de Rue Principale waar woon-werk gemeenschappen gevestigd zijn.

Het Ganzennest blijkt sinds eind 1999 voor een aantal van haar leden gebruik te maken van de Utrechtse I/D regeling. Er hebben maximaal 5 personen gebruik gemaakt van de regeling en momenteel maken nog 2 personen gebruik van de Utrechtse I/D regeling. Dit is bijzonder vreemd, omdat de Utrechtse I/D regeling niet bedoeld is voor mensen die niet woonachtig zijn in Utrecht en al helemaal niet voor activiteiten in het buitenland. Verklaringen van medewerkers en de inhoud van bijgevoegde "ID-intentieverklaring" geven aan dat de I/D vergoeding mede bedoeld is/was om de exploitatiekosten van Het Ganzennest te betalen en dat is al helemaal niet de bedoeling van de I/D regeling. Binnen Het Ganzennest is inmiddels een conflict ontstaan waardoor men kennelijk bang geworden is dat dit oneigenlijke gebruik naar buiten komt en daarom heeft men begin 2004 de leden 'verzocht' om genoemde intentieverklaring te tekenen, waarbij werd verklaard dat het niet tekenen van de verklaring zou leiden tot ontslag.

Zoals gezegd heeft de VVD deze intentieverklaring in handen gekregen en daaruit komen een aantal ontluisterende zaken naar voren (zie ook bijgevoegd document).

. Zo wordt in de begeleidende email van 10 februari 2004 richting leden aangegeven "Dit is de weg waarlangs de I/D-banen vooralsnog veilig gesteld kunnen worden. Het is - zeg maar - een deur die je open kunt doen. Een deur naar het behoud van je inkomen. Het is tevens de enige deur. Een achterdeur is er niet. Ruimte voor (al dan niet eindeloze) onderhandelingen is er ook niet. Laat je deze kans voorbijgaan, dan vervalt je inkomen. Het klinkt streng, maar het draait eigenlijk vooral om duidelijkheid. Inhoudelijk kunnen jullie grotendeels je gang blijven gaan. Wel is het jammer dat je besteedbare inkomen lager zal zijn dan eerst, omdat je exploitatiebijdrage stijgt". Naast de expliciete dreiging van ontslag als de verklaring niet getekend wordt, wordt hier ook duidelijk aangegeven dat een (toenemend) deel van de I/D vergoeding ingehouden wordt als exploitatiebijdrage. Daarnaast is het vreemd te constateren dat de ID'ers grotendeel hun eigen gang mogen gaan, dat heeft toch weinig met een ID-baan te maken.

. In de intentieverklaring zelf staan ook de nodige zaken. Zo rechtvaardigt Het Ganzennest het opstellen van de intentieverklaring als volgt: "Het gaat om wettelijke eisen en om de eisen van de subsidiegever. Een overeenkomst zal aan al deze eisen moeten voldoen om levensvatbaar te zijn. Omdat het Ganzennest nu niet aan de eisen voldoet, ..". Hier wordt aangegeven dat Het Ganzennest de afgelopen jaren oneigenlijk gebruik lijkt te hebben gemaakt van de Utrechtse I/D regeling.

. Daarnaast wordt in artikel 6 van de intentieverklaring het volgende van de leden geëist: "Ik accepteer dat voor het betalen van de overhead eigen financiële bijdragen nodig zijn aan het Ganzennest. Bij het Ganzennest is ook sprake van vergoedingen voor woon- en werkruimte en overige lasten. Ik beloof al deze exploitatiebijdragen, ongeacht de aard ervan, uiterlijk voor de 21-ste van iedere maand te voldoen op de onderstaande rekening (zie punt 7). De verplichting geldt voor het totaal van de bijdragen, dus niet uitsluitend voor de overhead of de administratieve kosten. Ik zal volledig meewerken aan het regelmatig betalen van alle verschuldigde exploitatiebijdragen. Waar dit is toegestaan, en gezien de uitvoering ook practisch voor Resonans of het Ganzennest, accepteer ik verrekening van mijn loon met eventuele voorschotten of schulden". Het verrekenen van allerlei lasten van de 'werkgever' lijkt de VVD volledig in strijd met de Utrechtse I/D regeling.

. Artikel 10 van de intentieverklaring is nog de meest schrijnende en luidt als volgt: 10. I/D-baan behouden = Resonans en Ganzennest uit de wind houden Ik zal alles doen wat redelijkerwijs mogelijk is om te zorgen dat Resonans en het Ganzennest zich aan de eisen van de subsidiegever kunnen houden. Als ik dat niet actief doe, als ik het verkeerde doe, of als ik dingen nalaat, dan is dat volledig voor mijn eigen risico. Eventuele kosten en schade voor Ganzennest of voor Resonans komen voor mijn rekening. Ik accepteer dit als een geldige reden voor direct ontslag. Bij beëindiging van de arbeidsrelatie, vervalt deze bepaling niet. Voorbeelden:

- jezelf als wonend in Utrecht inschrijven, als de subsidiegever dat eist
- niet via de rechter loonsverhoging proberen te krijgen
- niet tegen de subsidiegever vertellen dat je buiten Utrecht hebt gewerkt". Dit artikel is niet alleen in strijd met het Nederlands arbeidsrecht, het vraagt expliciet dat de subsidiegever (de gemeente Utrecht) wordt voorgelogen over de in het buitenland verrichte werkzaamheden. Voor de VVD is dit onacceptabel.

De bovenstaande opsomming leidt tot een duidelijk beeld van opzettelijk misbruik van de Utrechtse I/D regeling en van misbruik van haar eigen leden door Het Ganzennest. Uit stukken blijkt tevens dat het overkoepelende Solidair op de hoogte is en niet heeft ingegrepen. Dit ondanks of waarschijnlijk dankzij het feit dat de voorzitter van Solidair tevens penningmeester is van Het Ganzennest en daarmee medeverantwoordelijk voor het geschetste misbruik. Het is naar de mening van de VVD ongelooflijk dat dergelijke instellingen in aanmerking komen voor de I/D regeling en het is nog ongelooflijker dat de geschetste praktijken tot op heden niet door de gemeente Utrecht ontdekt en aangepakt zijn.

Dit brengt de VVD fractie Utrecht tot de volgende vragen:


1. Is de gemeente / het college op de hoogte van de geschetste praktijken? Zo nee, hoe verklaart u dat?

2. Welke andere vergoedingen / subsidies / tegemoetkomingen ontvangt Het Ganzennest nog van de gemeente Utrecht en andere overheden? Welke andere vergoedingen / subsidies / tegemoetkomingen heeft Het Ganzennest in het verleden van de gemeente Utrecht en andere overheden ontvangen?
3. Welke vergoedingen / subsidies / tegemoetkomingen ontvangen Solidair en alle daaronder vallende organisaties van de gemeente Utrecht en andere overheden? Welke andere vergoedingen / subsidies / tegemoetkomingen hebben Solidair en alle daaronder vallende organisaties in het verleden van de gemeente Utrecht en andere overheden ontvangen?
4. Is het college bereid tot een diepgaand onderzoek en wanneer kan dit onderzoek worden afgerond? Is het college bereid ook Solidair en alle daaronder vallende organisaties bij het onderzoek te betrekken?
5. Deelt u de mening van de VVD dat I/D subsidies en eventuele andere gemeentelijke vergoedingen en tegemoetkomingen voor Het Ganzennest onmiddellijk dienen te worden bevroren hangende het onderzoek? Zo nee, waarom niet?


6. Deelt u de mening van de VVD dat I/D subsidies en eventuele andere gemeentelijke vergoedingen voor Solidair en alle daaronder vallende stichtingen en verenigingen onmiddellijk dienen te worden bevroren hangende het onderzoek? Zo nee, waarom niet?

7. Deelt het college de mening van de VVD dat alle onterecht ontvangen subsidies / vergoedingen / tegemoetkomingen dienen worden terugbetaald door Het Ganzennest en zonodig door Solidair?
8. Doorstroming naar regulier werk is het uitgangspunt bij I/D banen en daar lijkt geen sprake van bij organisaties als Het Ganzennest en Solidair, want I/D'ers mogen daar vooral hun eigen gang gaan. Is het college indien nodig bereid de verordening aan te passen om te zorgen dat organisaties als Het Ganzennest en Solidair niet langer in aanmerking kunnen komen voor dergelijke subsidies?
9. Is het college met de VVD van oordeel dat voor het verstrekken van loonkostensubsidies onder meer als voorwaarde dient te worden gesteld dat de ontvangende organisatie zich als een goed en fatsoenlijk werkgever gedraagt, wat i.c. inhoudt dat zij niet op straffe van ontslag van haar werknemers eist dat er tegen de overheid wordt gelogen, op voorhand wordt afgezien van een beroep op de rechter en dat exploitatiekosten van de organisatie met het loon worden verrekend?
10. Is het college bereid op basis van de hier geschetste situatie, eventueel aangevuld met feiten uit het gevraagde onderzoek, over te gaan tot aangifte van valsheid in geschriften?

Antwoorden van Burgemeester en wethouders
(verzonden 5 oktober 2004)


1. Wij ontvingen, naar wij aannemen uit dezelfde bron als de vragensteller, eind augustus jl. en ook daarna signalen over deze kwestie en zijn sindsdien bezig na te gaan wat hier speelt.
2. en 3. De vereniging Resonans heeft bij de gemeente Utrecht ID-subsidie aangevraagd en ontvangen voor acht ID-werknemers. De vereniging Resonans is lid van de vereniging Solidair; het Ganzennest is een frans-nederlandse vereniging en lid van Resonans. Of Solidair, Resonans, of het Ganzennest naast ID subsidie ook andere vormen van steun van de gemeente Utrecht hebben ontvangen gaan wij nog na. Of genoemde organisaties van andere overheden steun hebben ontvangen is ons niet bekend. 4. Zie onder 1. Wij beperken ons hier en nu tot de vraag of de vereniging Resonans ten onrechte ID-subsidie heeft ontvangen. Wij beschikken op dat punt inmiddels over veel informatie, op basis waarvan wij al enkele conclusies kunnen trekken. Tot mei 2003 kende de ID-regeling geen beperkingen voor wat betreft de plaats waar de werkzaamheden werden uitgevoerd. In januari 2003 hebben wij aan alle ID-werkgevers aangekondigd dat de ID-werkzaamheden binnen de gemeente Utrecht moesten gaan plaatsvinden. De verordening is hierop aangepast in mei 2003; eind mei hebben alle ID- werkgevers hierover een brief ontvangen. De ID-subsidies van werkgevers waarvan het ons bekend was dat de ID-werknemers werkzaam waren buiten Utrecht zijn per 1-1-2004 beëindigd. Uitzondering is gemaakt indien het Utrechtse werknemers betrof. Resonans was op de hoogte van de wijziging maar heeft dit bewust niet aan de gemeente gemeld. Als één of meer van de betrokken werknemers woonden en werkten buiten Utrecht, en als we dat hadden geweten, dan hadden we de subsidie ten behoeve van die werknemers beëindigd per 1 januari 2004. 5. en 6. De vereniging Resonans ontvangt op dit moment ID-subsidie voor 5 werknemers. De bevoorschotting hebben wij inmiddels stopgezet. 7. Ja.
8. Onder de nieuwe reïntegratieverordening zijn de nieuwe vormen van gesubsidieerde arbeid, in tegenstelling tot de ID-banen, per definitie tijdelijk en gericht op het opdoen van werkervaring zodat doorstroom naar reguliere arbeid op termijn mogelijk is. Wij hebben reïntegratiebedrijven de opdracht gegeven om werknemers en werkgevers gedurende de looptijd van de loonkostensubsidie te begeleiden zodat gewaarborgd is dat de werknemers zich ontwikkelen.

9. Een dergelijke eis van goed werkgeverschap wordt momenteel niet op die manier aan de werkgevers gesteld maar geldt reeds op grond van het Burgerlijk Wetboek (boek 7:611). Op basis van de nieuwe reïntegratieverordening is het verstrekte subsidie gebonden aan de betreffende werknemer. Dat betekent dat de positie van de betrokken werknemer in geval van een (dreigend) conflict is versterkt, omdat ontslag immers ook beëindiging van het subsidie betekent. Daarnaast is het subsidie per definitie tijdelijk, en zullen wij niet opnieuw subsidie toekennen aan een werkgever die zich niet als goed werkgever gedraagt. 10. Ja, indien daartoe aanleiding wordt gevonden.

---- --