Wereld Natuur Fonds Nederland

Persbericht Wereld Natuur Fonds
1 oktober 2004

Toekomst van raminboom, witte haai en Napoleonvis in handen van conferentiegangers in Bangkok
Van 2 tot 14 oktober komen vertegenwoordigers van 166 landen bijeen in Bangkok, Thailand voor de dertiende (CoP 13) CITES Conferentie, het verdrag dat de internationale handel in bedreigde dieren en planten reguleert. Het Wereld Natuur Fonds zet zich tijdens deze conferentie vooral in voor bescherming van ramin, de witte haai en de Napoleonvis. Deze boom- en vissoorten zijn minder bekend als bedreigde soorten maar kunnen als gevolg van overexploitatie wel degelijk uitsterven als geen maatregelen worden genomen om de handel te reguleren. Ramin komt met name voor in veenmoerasgebieden op de eilanden Borneo en Sumatra, het leefgebied van ondermeer orang-oetans en Sumatraanse tijgers. Ramin wordt steeds schaarser door illegale en niet-duurzame houtkap. De Napoleonvis is een grote, van nature al zeldzame koraalvis die wel 2 meter lang kan worden en leeft in de Indische en Stille Oceaan. De lippen van deze bijzondere vis worden beschouwd als een delicatesse. De witte haai is het slachtoffer van bijvangst én gerichte visserij en is gewild om zijn tanden en kaken voor de souvenirindustrie en van de vinnen wordt soep gemaakt.

Regulering handel van levensbelang
De internationale handel in wilde dieren en planten is zeer omvangrijk. Deze handel is niet altijd verantwoord of zelfs illegaal, door onvoldoende controle, wetgeving en kennis in veel landen. Maar ook door de economische behoeften, hoge winsten en - in sommige gevallen - zelfs betrokkenheid van georganiseerde misdaad. Om te voorkomen dat dieren en planten dreigen uit te sterven als gevolg van overexploitatie is het maken van afspraken wereldwijd over regulering van de handel dus van het grootste belang.

Doel van het CITES verdrag is ervoor zorgen dat de handel in wilde dieren en planten niet bedreigend is voor hun voortbestaan. Voorheen heeft het verdrag vooral een succesvolle rol gespeeld in de bescherming van meer bekende bedreigde dieren als walvissen, olifanten en tijgers.

CITES voor duurzaam gebruik
Een positieve ontwikkeling is dat in het CITES-verdrag in toenemende mate ook aandacht komt voor soorten waarin grootschalig commercieel wordt gehandeld, zoals vissen en hout. In het verleden zijn deze soorten vooral behandeld als 'producten' en niet als soorten die kunnen uitsterven. Tijdens de laatste CITES conferentie in 2002 is voor het eerst belangrijke vooruitgang geboekt op dit punt met opname van onder andere de walvishaai, de reuzenhaai en de mahonieboom in het verdrag.

Dit is een hele positieve ontwikkeling voor deze dieren en planten omdat zij bescherming krijgen tegen niet-duurzame handel. En voor CITES omdat het verdrag dan een grotere rol krijgt in het stimuleren van duurzame handel in vergelijkbare soorten waarin ook op grote schaal wordt gehandeld. Het Wereld Natuur Fonds zal zich tijdens deze conferentie inzetten voor het opnieuw vergroten van de reikwijdte van het verdrag door te lobbyen voor opname van ramin, de witte haai en de Napoleonvis in het verdrag.

Napoleonvis
De Napoleonvis is een grote koraalvis die wel 2 meter lang, 190 kilo zwaar en 30 jaar oud kan worden en leeft in de Indische en Stille Oceaan. De lippen van deze bijzondere vis worden beschouwd als een delicatesse. De Napoleonvis wordt levend verhandeld aan luxe restaurants in voornamelijk Hong Kong, maar ook naar andere regio's zoals het zuiden van China en Singapore. Deze van nature al zeldzame vis dreigt zonder maatregelen in grote delen van zijn leefgebied uit te sterven. Tijdens de vorige CITES conferentie is opname van de Napoleonvis in het verdrag al besproken, maar werd dit voorstel weggestemd. Ook nu wordt het weer erg spannend voor de Napoleonvis omdat de autoriteiten van sommige landen, waaronder Indonesië en Singapore, nog steeds intern verdeeld zijn over hoe zij gaan stemmen.

Witte haai
Wereldwijd zijn er meer dan 300 soorten haaien. Er wordt steeds actiever gevist op haaien, onder andere omdat andere vissoorten in aantal afnemen. De witte haai is één van de soorten die snel in aantal afneemt. Dat komt enerzijds door hoge sterftecijfers als gevolg van bijvangst, maar anderzijds door toename in gerichte vangst voor de handel in de kaken, tanden, huid en vinnen van de witte haai, en dat terwijl de soort toch al vrij zeldzaam is. Mocht de witte haai op CITES bijlage II geplaatst worden, dan is dat een hele stap vooruit. Omdat er jaarlijks in totaal miljoenen haaien door mensen gedood worden, zal de noodzaak voor een betere bescherming van alle haaiensoorten echter blijven bestaan. Voor betere bescherming van de witte haai valt vooral weerstand te verwachten van onder andere Japan en Indonesië. Japan is sterk tegen regulering van alle vormen van visserij, wat zich al jaren ondermeer uit in het negeren van het verbod op de walvisvaart en het omkopen van kleine staten tijdens de vergaderingen van de Internationale Walvis Commissie.

Ramin
Het voortbestaan van de Indonesische en Maleisische houtsoort ramin wordt bedreigd door illegale en niet-duurzame houtkap. Het is een waardevolle houtsoort die in Azië, de Verenigde Staten en Europa gebruikt wordt om er onder andere deuren, deurposten, fotolijstjes en biljartkeus mee te maken. Opname van ramin in het verdrag zal de exporterende landen helpen om de handel beter te reguleren en controleren. Het grote economische belang van importerende landen zoals de Verenigde Staten maakt het allerminst zeker dat zij voor het voorstel zullen stemmen. Dat zou slecht nieuws zijn, niet alleen voor de raminboom zelf, maar ook voor de (bedreigde) diersoorten die in dit bos leven, zoals de Sumatraanse tijger en de orang-oetan.

////////////////////////////////////////