CDA
27-09-04
De Geus: van inkomens- naar werkzekerheid
Nederland gaat ab-so-luut niet Thatcher of de VS achterna. Wij hebben
straks een basisverzekering in de gezondheidszorg, geen tweedeling.
Wij hebben een WAO-verzekering die niet alleen beroepsrisicos dekt.
Wij hebben een AOW en bijstand op fatsoenlijk niveau. Angst dat bij
ons straks het recht van de sterkste geldt, is onterecht.
Dat zei Aart Jan de Geus in interviews in onder andere het Parool en
het Rotterdams Dagblad, op Prinsjesdag. In Nederland gaat het erover
tien jaar anders aan toe dan nu, aldus de minister. Mensen zullen
vaker van baan wisselen en meer tussentijds stoppen met werken om voor
een kind, een zieke partner of ouder te zorgen. De sociale zekerheid
zal op andere pijlers zijn gebouwd: werk komt centraal te staan, niet
louter behoud van inkomen.
Wie ziek wordt of werkloos, heeft meer baat bij scholing en
begeleiding naar ander werk dan bij bescherming van zijn inkomen. De
rode draad in ons beleid is: welke voorzieningen kunnen werknemers en
werkgevers zelf dragen? Sommige dingen moet je als overheid
organiseren, zoals de solidariteit tussen oud en jong. Dat doen we via
de AOW. Maar wanneer mensen met kinderen verlof nemen om voor hen te
zorgen, is dat niet iets voor de wetgever. Daar moet je zelf voor
sparen.
In het Prinsjesdaginterview in NRC Handelsblad ging Aart Jan de
Geus in op de gewenste verandering van de verzorgingsstaat in de
toekomst. Het moet van inkomenszekerheid naar werkzekerheid worden
omgevormd, waarbij een zekere inkomenszekerheid er trouwens wel moet
blijven voor wie het echt nodig heeft. In de vorige eeuw was het zo
dat als je iets overkwam, dat daar dan geld tegenover stond. Terwijl
juist het hebben van werk cruciaal is voor mensen, uit financieel en
sociaal oogpunt. Werkzekerheid is overigens niet hetzelfde als
baanzekerheid. Daarvoor is de arbeidsmarkt in de toekomst te flexibel.
Veranderingen gaan razendsnel.
() Als het sociale stelsel gericht is op werkzekerheid in plaats van
inkomenszekerheid gaat de participatiegraad omhoog. Dus meer mensen
hebben een baan. Dus meer premies en belastingen die voor onderwijs en
gezondheidszorg nodig zijn. En dan hoeft er minder geld naar de
sociale zekerheid.
() Ik denk dat wij een situatie moeten hebben waarbij ontslag
betekent: een tijd in between jobs. Werkloosheid moet ook een periode
van herbezinning en heroriëntatie zijn en ook van herscholing. Dat zal
in de toekomst vaker voorkomen. Ontslag hoeft niet een afkeuring te
zijn, want het kan hele goede economische redenen hebben. Ik vind het
geen schande als een bedrijf aan jouw specifieke unieke kwaliteiten
even geen behoefte heeft.
In het Prinsjesdaginterview in Trouw zei De Geus dat mensen zonder
baan betere kansen moeten krijgen om werk te vinden. Dat betekent dat
het hebben van een baan geen rustig bezit meer kan zijn. Werknemers
moeten hun best doen competenties te behouden, omdat ze anders hun
werk verliezen. De insiders op de arbeidsmarkt moeten een stapje terug
doen, ten gunste van de outsiders. De ontslagbescherming van
werknemers gaan we verminderen in het belang van de
uitkeringsgerechtigden. Als werkgevers makkelijker van werknemers
kunnen wisselen, ontstaat er voor de buitenstaanders meer kans op een
plek op de arbeidsmarkt.