'Blinding weapons' nog steeds actueel
Rond 1995 ontstond er commotie rond laserwapens die tot doel hadden soldaten blind te maken. Deze nieuwe wapens ter grootte van een geweer konden op 2 km afstand iemand het gezichtvermogen ontnemen. Het internationale Rode Kruis startte een initiatief om deze wapens te verbieden op grond van 'overmatig humanitair lijden'. De actie van het Rode Kruis had succes: in oktober 1995 werd de 'Convention on Certain Conventional Weapons', die is bedoeld om soldaten onnodig lijden te besparen en de kans op burgerslachtoffers te verminderen, uitgebreid met een vierde protocol over 'blinding weapons'. Het eerste artikel van het protocol verbiedt het gebruik van laserwapens, die tot doel hebben permanente blindheid te veroorzaken. Het derde artikel biedt expliciet een opening voor het gebruik van andere laserwapens, ook als deze blindheid tot gevolg hebben: Blindheid als gevolg van incidenteel of bijkomend effect van het legitiem gebruik van lasersystemen met inbegrip van wapens tegen optische apparaten, vallen niet onder het verbod van het vierde protocol. Het vierde protocol is in 1996 goedgekeurd door de VN en in 1999 ook door de VS geratificeerd.
Ondertussen lijkt het steeds waarschijnlijker dat het protocol wordt omzeild. Het arsenaal aan niet-dodelijke wapens wordt steeds verder uitgebreid. De term niet-dodelijk wapen klinkt goed, maar verlaagt de drempel voor gebruik. Bij deze wapens horen ook laserwapens die tot doel hebben tijdelijke blindheid te veroorzaken. Deze vallen niet onder het vierde protocol. Als de dosis te hoog is en toch permanente blindheid ontstaat, is dat incidentele of bijkomende schade. Ook dat valt niet onder het vierde protocol.
Op dit moment worden lasers voornamelijk gebruikt voor de geleiding van bommen en raketten naar hun doel. Inmiddels worden echter zware lasers ontwikkeld die schade kunnen veroorzaken aan communicatie- apparatuur, opslagtanks en vliegtuigen. Eén van de vliegtuigen, die mogelijk rond 2015 met deze apparatuur wordt uitgerust, is de Joint Strike Fighter (JSF). Het probleem is nu, dat bij gebruik de laserstraal wordt weerkaatst en verspreid. Het oog is zeer gevoelig voor dit soort straling. Het laserwapen heeft een vermogen van ongeveer 100.000 watt en 1 watt veroorzaakt reeds schade. Op grote afstand van het doel bestaat een reële kans op permanente blindheid. Maar ook dit is 'collateral damage'. In 1995 was er grote aandacht voor dit onderwerp, een echte hype. Nadat de zaak 'geregeld' was, verdween het onderwerp uit het nieuws. Helaas moeten we bijna 10 jaar later constateren dat de ontwikkelingen gewoon doorgaan en actie noodzakelijk blijft.
Jan Taat
in vredesblad 't Kan Anders
_____