Nederlandse Politiebond
Actievoeren in & buiten diensttijd
Gepubliceerd: vrijdag 24 september 2004.
foto: Dick Harte
De landelijke actiedag van het politie- personeel op 22 september was
een groot succes. Een pluim op de hoed van alle collega's die eraan
hebben meegedaan, in Den Haag en op tal van andere plaatsen in het
land, op eigen houtje of samen met andere werknemers. De NPB krijgt
veel vragen binnen over de (komende) acties. Tijd om voor onze
(kader)leden een aantal zaken op een rijtje te zetten!
Actievoeren doen we bij de politie alleen als er echt geen andere
aanpak meer mogelijk is. Die tijd is nu aangebroken. De
politiewerknemers vinden het a-sociale beleid van Balkenende-II
onverteerbaar. We staan daarin niet alleen: een overweldigende
meerderheid van de Nederlandse werknemers vindt dat de kabinets-
plannen niet deugen. De protestacties zijn dan ook door het hele land
losgebarsten, waaronder de gezamenlijke acties van de landelijke
politiebonden op 1 juli en 22 september. Er lijkt inmiddels wat
beweging te zitten in de standpunten van de regeringsfracties, maar we
zijn er nog lang niet! Er zullen dus nog meer en hardere acties moeten
volgen.
Actievoeren buiten diensttijd
Het merendeel van de NPB-leden die op zaterdag 2 oktober naar de
protestdemonstratie op het Amsterdamse Museumplein komen, doet dat in
zijn vrije tijd. Het is uitdrukkelijk NIET de bedoeling dat deze
politiewerknemers die dag in uniform actievoeren. Daar zijn twee
belangrijke redenen voor. Ten eerste hun veiligheid: ondanks het
uniform kun je ter plekke niet optreden en moet je het ook zonder
bewapening stellen. Ten tweede zouden we het werk van de collega's die
de openbare orde en veiligheid in Amsterdam moeten bewaken alleen maar
bemoeilijken.
Het is ook NIET de bedoeling dat er gebruikgemaakt wordt van
dienstauto's om naar het Museumplein te komen. De acties worden immers
niet door 'de politie' gevoerd, maar door de politiebonden de
werknemers bij de politie. We kunnen het ook wel stellen zonder de
dienstvoertuigen. Zonodig zorgen de organiserende bond(en) voor bussen
of zoals in het geval van 2 oktober voor een gratis treinkaartje (valt
dit weekend in je brievenbus). Collega's die namens de bonden
betrokken zijn bij het in goede banen leiden van de acties maken in
sommige gevallen wel van dienstauto's gebruik. Deze afwijkingen van de
basisregel vinden steevast plaats in overleg met de korpsleiding en
zijn dan óók in het belang van de werkgever!
Actievoeren in eigen tijd dat doe je voor de goede zaak. Het is jouw
investering in de toekomst. Het toont ook het belang van de kwestie
aan. Om die reden gaan we ervan uit dat heel veel werknemers met
partners en kinderen naar het Museumplein komen. Dat zal
waarschijnlijk ook gelden voor onze NPB-leden. De NPB en de andere
drie landelijke politiebonden zijn te vinden in het 'Holland Police
House', een pagodetent nabij het grote podium.
Actievoeren in diensttijd
Actievoeren kan ook in de tijd van de baas. Dat deden bijvoorbeeld de
collega's die op woensdag 22 september naar Den Haag heen en weer
reisden om actie te voeren en daardoor niet van hun (verlengde)
lunchpauze gebruik konden maken. Het staat nog niet vast of de bonden
ook op 2 oktober zullen oproepen tot actievoeren in diensttijd. Zonder
zo'n officiële oproep word je geacht gewoon je werk te doen of
eventueel, voorzover de dienst het toelaat, verlof aan te vragen om op
2 oktober de manifestatie in Amsterdam mee te maken. (Daar konden zich
wel eens veel gegadigden voor melden)
Als we (na overleg met de andere bonden) de oproep zouden doen om
(bijvoorbeeld op 2 oktober) ook in diensttijd actie te voeren dat wil
zeggen: het werk te onderbreken om een manifestatie te gaan bijwonen
zal de bijbehorende aanzeggingsprocedure richting de korpsbeheerder
worden gevolgd, met inbegrip van overleg over de vraag hoe op
verantwoorde wijze een bepaald niveau van politiezorg kan worden
gehand- haafd. Criminelen moeten immers niet gaan denken dat ze op
actiedagen bij de politie ongestoord hun slag kunnen slaan. Bovendien
moet de beschikbaarheid van noodhulp gegarandeerd blijven.
Uiteraard moet je van je recht op werkonderbreking tijdens een
collectieve actie afzien als bijzondere omstandigheden redelijkerwijs
om politie-ingrijpen vragen (humanitaire noodzaak tot hulp, feitelijk
optreden om een ernstig misdrijf te voorkomen et cetera). Kortom: je
bent niet blind voor wat er in de buitenwereld gebeurt. Als je op dat
moment tot politieoptreden overgaat, ben je GEEN actie aan het voeren.
Dus: actievoeren ja, maar niet tot elke prijs. Blijf zelf denken!
Verlof opnemen?
Als je in diensttijd je werk onderbreekt om actie te voeren (DAARTOE
OPGEROEPEN DOOR DE BOND) is de werkgever niet verplicht je loon door
te betalen. Hij kan je vragen voor de niet-gewerkte tijd verlof op te
nemen, maar daartoe ben jij dan weer niet verplicht. De werkgever moet
zelf registreren welke werknemers hun werk niet doen omdat ze
actievoeren. Dat mag hij niet lichtvaardig doen. Er kan immers ook
iemand afwezig zijn wegens ziekte. Hij kan vervolgens besluiten de
door de actie- voerders niet-gewerkte uren niet uit te betalen. Je
moet zelf in de gaten houden of dat gebeurt en of het correct gebeurt.
Andere maatregelen mag hij niet nemen. In sommige korpsen zal wellicht
verlof worden afgeboekt. Je moet zelf beoordelen of je dat bezwaarlijk
vindt of niet. Is dat wel het geval, dan moet je dat conform de AWB
laten blijken en er rekening mee houden dat nadien alsnog loon zal
worden ingehouden.
De werkgever zal niet altijd het loon willen verhalen. Dat hangt af
van de ernst van de zaak, de onderlinge verhoudingen, of de actie
incidenteel plaatsvindt of in een langere reeks. Mocht loon terecht
worden ingehouden, dan val je onder de desbetreffende regeling van de
bond voor eventuele compensatie. Normaal gesproken wordt uitsluitend
per volledige werkdag van ongeveer acht uur een financiële compensatie
gegeven. Op 1 juli is daar bij wijze van uitzondering anders mee
omgegaan (afspraak tussen de vier landelijke politiebonden).
Voor de actie van 22 september en latere acties tegen het
kabinetsbeleid zal per actiedag minimaal vier uur aan loon moeten zijn
ingehouden (loonstrookje overleggen) om voor financiële compensatie in
aanmerking te komen. Bij het benutten van verlof of teruggave van
overuren vindt GEEN compensatie plaats. Het is logisch dat we een
grens hanteren, want we moeten tenslotte met zijn allen de kosten
daarvan betalen. Hoe voorzichtiger we ermee omgaan, hoe langer we de
acties kunnen volhouden!
(Tijd)registratie
In veel politiekorpsen vindt de tijdregistratie plaats met behulp van
een geautomatiseerd systeem (bijvoorbeeld PCS). De ambtenaar wordt
verondersteld zijn gegevens naar waarheid zelf in te voeren. Niet
invoeren kan problemen opleveren bij de registratie van diensttijd en
daarmee verband houdende rechten of verplichtingen.
Wat moet je invullen als je tijdens het werk actie hebt gevoerd? De
bewuste dienst vul je in als 'NORMALE DIENST'. Dat betekent dat je
geen verlof hebt, niet ziek bent et cetera. Bij de mogelijkheid van
een toelichting vul je in 'vakbondsactie'. Hiermee heb je naar
waarheid het systeem 'gevuld'. Het is aan de werkgever om dit systeem
te onderzoeken (nogal arbeidsintensief) of op andere wijze te
registreren dat je actie voert (en voor hoelang).
Als alles volgens plan verloopt, zullen de bonden ook zelf registreren
wie er aan een actie meedoen. Dat is met name van belang om eventuele
discussies met de werkgever helder te houden. Een vakbondsregistratie
zal NOOIT ter beschikking van de werkgever worden gesteld.
Actiebutton
De NPB merkt dat in sommige korpsen (soms zonder dat de korpsleiding
het weet) NPB-leden worden geïntimideerd. Bijvoorbeeld omdat ze
tijdens het werk als onderdeel van de collectieve actie de
protestbutton op het uniform dragen. Minister Remkes is daar tegen en
dat wordt soms uitgelegd als 'Dan mag het dus niet' Niet is minder
waar. Remkes mag vinden wat hij wil, maar uiteindelijk bepaalt slechts
de rechter of een bepaalde actievorm is toegestaan. Alleen als een
werknemer een actie uitvoert waarvan hij zou kunnen weten of mogen
aannemen dat deze onrechtmatig is bijvoorbeeld omdat de rechter die
actie(vorm) heeft verboden geniet hij geen rechtsbescherming. Dat is
met het dragen van de protestbutton tijdens het werk geenszins het
geval. Kortom: je kunt hem gerust op je uniform blijven dragen.
Toch is het voor collega's heel vervelend om te merken dat sommige
chefs niet inzien dat het ongepast is om individuele collega's op dit
punt onder druk te zetten. Wij volgen deze verschijnselen op de voet
en zullen zo nodig gepaste maatregelen nemen. In een volwassen
democratie mag verwacht worden van de bonden, maar ook van bedrijven
en van de overheid, dat iedereen zijn hersens gebruikt, spanningen
niet onnodig laat oplopen, arbeidsverhoudingen voor de toekomst niet
verstoort en mensen niet persoonlijk onder druk zet of aanvalt. Ook al
ben je het met een bepaalde actie of opvatting niet eens.
Kritiek op politie-acties
In dit verband moeten we tot slot nog een opmerking kwijt over de
ongefundeerde kritiek die minister Remkes op 23 september heeft geuit
over de politieacties van de vorige dag. Om te beginnen zouden de
bonden politievoertuigen hebben ingezet. Feitelijk volledig onjuist!
Een ministeriële blunder die de onderlinge verhoudingen niet ten goede
komt. Daarnaast zei Remkes ook nog dat actievoeren alleen 'in eigen
tijd' is toegestaan. Dat is pertinent onjuist, zoals we hierboven
uiteengezet hebben. Er is maar één conclusie mogelijk: de minister is
niet ter zake kundig. Hoe dan ook: met uitzondering van het KLPD is
het niet de minister van BZK die over dergelijke zaken gaat, maar de
echte werkgever.
Overname van deze informatie is toegestaan mits met bronvermelding. ©
24 09 2004 NPB