Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Ministerie van Sociale Zaken
en WerkgelegenheidDirectie
Communicatie

21 september 2004

Nr. 04/181

Begroting 2005 ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid: concrete maatregelen

Meer mensen aan het werk

* De taskforce jeugdwerkloosheid zorgt in deze kabinetsperiode voor 40.000 jeugdbanen , waar jongeren ervaring kunnen opdoen.
* Het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) krijgt in de periode 2004 tot en met 2007 jaarlijks een extra budget van 8 miljoen euro om jongeren die al aan de slag kunnen bij een werkgever nog een klein steuntje in de rug te geven, zoals een korte cursus of individuele begeleiding.
* Nog in 2004 komt er een plan om te bevorderen dat meer mensen in de sociale werkvoorziening onder begeleiding bij een gewone werkgever gaan werken in plaats van in een apart bedrijf.
* Vanaf 1 januari 2005 stelt het CWI vast wie in aanmerking komt voor een plek in de sociale werkvoorziening. Nu is dat een taak van de gemeenten.
* Eind 2004 start het Landelijk Netwerk Diversiteit. Het centrum helpt werkgevers in hun personeelsbeleid aandacht te besteden aan specifieke groepen, zoals allochtonen.
* Voor het aan werk helpen van arbeidsgehandicapte jongeren met een Wajonguitkering wordt jaarlijks 11, 5 miljoen euro uitgetrokken. Met ingang van 2006 hoeven werkgevers onder andere bij het in dienst nemen van jonggehandicapten geen loon bij ziekte door te betalen. Ook krijgt de werkgever geen verhoogde WAO-premie als een arbeidsgehandicapte jongere binnen vijf jaar uitvalt als gevolg van ziekte.
* Met de nieuwe Wet werk en inkomen kunstenaars worden kunstenaars meer dan voorheen gestimuleerd bij het opbouwen van een renderende beroepspraktijk. Zo wordt het minimum bedrag dat de kunstenaar moet verdienen jaarlijks hoger om nog in aanmerking te kunnen komen voor de uitkering. De wet treedt naar verwachting in werking per 1 januari 2005.
* Het voornemen is de Regeling Schoonmaakdiensten Particulieren, ook wel bekend als de witte werksterregeling , af te bouwen in 2005 en 2006. Tijdens die twee jaar worden de witte werksters geholpen ander werk te vinden. Ook de bedrijven die de regeling uitvoeren kunnen in die twee jaar zoeken naar andere werkzaamheden.
* Streven is per 1 oktober één loket, één procedure en één vergunning voor buitenlandse kenniswerkers in te voeren. Een aparte werkvergunning is voor deze groep dan niet meer noodzakelijk.
* Vóór 1 mei 2005 beslist het kabinet of er na 1 mei 2006 beperkingen blijven bestaan op de Nederlandse arbeidsmarkt voor werknemers uit de nieuwe Midden- en Oost-Europese lidstaten van de EU.
* De Europese Commissie heeft de regels voor het aanvragen van subsidie uit het Europees Sociaal Fonds op verzoek van Nederland verruimd. Sinds juli van dit jaar mag ESF-geld worden gebruikt voor meer doelstellingen dan voorheen. Zo mag het geld worden ingezet voor projecten om arbeidsomstandigheden te verbeteren en voor nieuwe doelgroepen, zoals werknemers in de sociale werkvoorziening. Inkomensbeleid en koopkracht

In 2005 gaat iedereen er in koopkracht op achteruit. Dit komt doordat het kabinet maatregelen neemt om de economische situatie te verbeteren en het begrotingstekort niet te laten oplopen, de lonen en uitkeringen niet of nauwelijks stijgen en de particuliere ziektekostenpremies omhoog gaan. Het kabinet streeft ernaar het koopkrachtverlies voor ouderen met alleen AOW en gezinnen op minimumniveau te beperken. Een deel van de maatregelen op inkomensgebied is er daarom op gericht de zwakste groepen te ontzien.

Nullijn in lonen en uitkeringen

* Bevriezing van de lonen van ambtenaren, het minimumloon en de uitkeringen in 2005.
* Tussen 1 november 2004 en 31 december 2005 worden afspraken in CAO s die leiden tot loonstijgingen, niet opgelegd aan de gehele sector door middel van algemeenverbindendverklaring. Koopkracht

* AOW ers ontvangen een extra tegemoetkoming van 60 euro per jaar.
* De ouderenkorting op de belastingheffing wordt verhoogd met 30 euro. De aanvullende ouderenkorting wordt 35 euro hoger.
* De arbeidskorting op de belastingheffing wordt verhoogd met 56 euro en de algemene heffingskorting met 43 euro.
* De aanvullende kinderkorting wordt verhoogd met 135 euro en de gerichte combinatiekorting wordt verhoogd met 93 euro. De huidige stapjes in de hoogte van de kinderkortingen worden vanaf 2006 vervangen door een geleidelijke afbouw. Dit voorkomt een scherpe netto inkomensachteruitgang als het inkomen stijgt.
* Jaarlijks komt 25 miljoen euro extra beschikbaar voor de bijzondere bijstand. Met dat geld kunnen gemeenten in individuele gevallen extra inkomenssteun geven. Vorig jaar kregen de gemeenten voor dit doel eenmalig 80 miljoen euro. Ook is 25 miljoen euro extra beschikbaar voor verzachtende maatregelen in de zorg (voor zelfzorggeneesmiddelen en zittend ziekenvervoer).
* De eerste belastingschijf wordt verlengd met 400 euro.

* Het tarief van de eerste belastingschijf wordt verhoogd met 0,85 procent en het tarief voor de tweede belastingsschijf gaat omhoog met 1,45 procent.
* De werknemerspremie voor het Algemeen Werkloosheidsfonds gaat omhoog met 0,05 procent.
* De omslagbijdrage in de zorg (Wtz) voor particulier verzekerden wordt verhoogd met 56 euro en de particuliere ziektekostenpremies stijgen gemiddeld met 28,50 euro per jaar.
* De zogeheten Zalmsnip van gemiddeld 45 euro wordt afgeschaft.
* Er komt in 2006 één dienst voor de aanvraag van inkomensafhankelijke regelingen (zoals huursubsidie). Ouderen en pensioenen

* Voor mensen die op 1 januari 2005 jonger zijn dan 57 jaar vervallen vanaf 2006 de belastingvoordelen voor VUT- en prepensioenregelingen. Voor 57-plussers verandert er niets.
* Het blijft mogelijk om tot 100 procent van het laatstverdiende loon aan ouderdomspensioen op te bouwen. Dat is gunstig voor mensen die al jong aan het werk zijn gegaan. Zij kunnen toch eerder stoppen met werken, bijvoorbeeld tegen 70 procent van het laatstverdiende loon.
* Pensioenfondsen krijgen met ingang van 2006 de mogelijkheid afkoop van prepensioenrechten toe te staan. Door de maatregel worden pensioenfondsen in de gelegenheid gesteld om werknemers de mogelijkheid te bieden hun opgebouwde pensioenrechten zonder belastingheffing over te hevelen naar een levensloopregeling. Bij uitbetaling van het prepensioen moet inkomstenbelasting worden betaald.
* Pensioenfondsen moeten in 2006 hun deelnemers informeren over de waarde van hun prepensioen.
* Werkgevers betalen geen WAO-basispremie voor werknemers ouder dan 50 jaar. Dit scheelt werkgevers in totaal zo n 500 miljoen euro per jaar.
* De leeftijdsgrens in de Wet inkomensvoorziening oudere en arbeidsongeschikte werknemers (IOAW) wordt verhoogd van 50 naar 55 jaar.
* Tot het eind van de kabinetsperiode stelt het kabinet 21 miljoen euro beschikbaar voor projecten om ouderenbeleid in bedrijven te stimuleren.
* De komende twee jaar starten tien experimenten, waarbij ouderen die werken in sectoren met zwaar of eentonig werk tijdelijk of blijvend kunnen overstappen naar een andere sector. Hiervoor is 2 miljoen euro beschikbaar.
* Een voorlichtingscampagne van 1 miljoen euro moet vooroordelen over oudere werknemers bestrijden.
* In 2005 wordt de nieuwe Pensioenwet voorbereid, die per 1 januari 2006 moet ingaan. In de wet worden nieuwe regels voor het toezicht op pensioenen en duidelijke voorlichting aan werknemers en gepensioneerden uitgewerkt.
* Naar verwachting wordt in 2005 een wetsvoorstel van kracht dat regelt dat er strengere regels komen voor de verplichte deelname van mensen uit vrije beroepen aan beroepspensioenfondsen. Werkloosheid

* Ontslagvergoedingen worden in mindering gebracht op de WW-uitkering. Scholings- en bemiddelingsvergoedingen en reguliere pensioenpremies worden niet verrekend met de WW.
* Werknemers krijgen alleen WW als ze in vier van de vijf voorafgaande jaren minstens 52 dagen per jaar loon hebben ontvangen én van de laatste 52 weken er 39 hebben gewerkt. De kortdurende WW-uitkering voor mensen die alleen aan de wekeneis voldoen, vervalt.
* Musici en artiesten moeten van de laatste 39 weken er 26 hebben gewerkt om in aanmerking te komen voor WW.
* De duur van de WW-uitkering wordt met ingang van 1 januari 2005 geleidelijk meer gebaseerd op het aantal jaren dat iemand sinds 1998 daadwerkelijk heeft gewerkt.
* Kortdurende werkloosheid zal meer voor rekening komen van de betreffende sector. Sectoren met veel regelmatig terugkerende werkloosheid zullen meer premie gaan betalen, anderen minder. Het nieuwe arbeidsongeschiktheidsstelsel

Herbeoordelingen

* Het Schattingsbesluit wordt per 1 oktober 2004 aangescherpt. Dit besluit bevat de eisen waarop mensen worden (her)beoordeeld die voor een WAO-uitkering in aanmerking willen komen.
* De huidige arbeidsongeschikten worden herbeoordeeld. Mensen ouder dan 55 jaar en mensen die onder eerder overgangsrecht vallen, worden niet opnieuw beoordeeld. De volgorde van de herbeoordeling is gebaseerd op leeftijd, jongere mensen komen het eerst aan de beurt.
* Als herbeoordeling leidt tot verlaging of beëindiging van de WAO-uitkering dan heeft iemand nog twee maanden recht op de oude uitkering. Indien iemand niet snel een baan kan vinden en geen recht heeft op WW, wordt gedurende 6 maanden het inkomen aangevuld tot het oude uitkeringsniveau. Nieuw arbeidsongeschiktheidsstelsel

* Vanaf 2006 treedt de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen in werking. De WAO blijft bestaan voor de huidige WAO ers.
* Duurzaam volledig arbeidongeschikten krijgen recht op een uitkering van 70 procent van het laatste loon.
* Gedeeltelijk arbeidsgeschikten krijgen recht op hulp bij het zoeken naar (aangepast) werk en op een loonaanvulling.
* Gedeeltelijk arbeidsgeschikten die minder dan 35 procent arbeidsongeschikt zijn blijven in principe in dienst van de werkgever. Loondoorbetaling bij ziekte

* De WAO-premie wordt met ongeveer een kwart procent verlaagd als gevolg van de verplichting voor werkgevers om het loon van een zieke werknemer niet één jaar, maar twee jaar door te betalen.
* Werkgevers die zieke werknemers in het tweede ziektejaar meer betalen dan 70 procent van het laatste loon worden langer verplicht het loon door te betalen.
* Werknemers die in het tweede ziektejaar meer dan 70 procent van hun laatste loon ontvangen, krijgen na afloop van de loondoorbetalingsperiode een lagere arbeidsongeschikheidsuitkering.
* CAO-afspraken over aanvullingen boven de 70 procent van het laatste loon in het tweede ziektejaar worden niet algemeen verbindend verklaard waardoor ze niet gelden voor de gehele sector. Levensloopregeling

* Per 1 januari 2006 wordt de Levensloopregeling van kracht. Werknemers mogen individueel, met belastingvoordeel, jaarlijks 12 procent van hun bruto-inkomen sparen voor verlof of vervroegde pensionering.
* Mensen tussen de 50 en 57 jaar mogen in de Levensloopregeling meer dan 12 procent per jaar sparen.
* Maximaal mag 150 procent van het loon worden gespaard.

* ATV- en vakantiedagen mogen ook worden gespaard.

* Mensen kunnen jaarlijks kiezen tussen spaarloon- of Levensloopregeling.
* De huidige regeling voor verlofsparen gaat op in de Levensloopregeling.
* Tot 2010 komt er een extra belastingvoordeel voor mensen die gespaard geld uit de Levensloopregeling willen gebruiken voor ouderschapsverlof. Dit gebeurt in de vorm van een belastingkorting van 50 procent van het minimumloon per opgenomen dag. Dit geldt voor de hele duur van het wettelijke ouderschapsverlof, maximaal 13 weken. Arbeid en zorg en emancipatie

Kinderopvang

* De Wet kinderopvang wordt op 1 januari 2005 van kracht. Ouders krijgen van de overheid een tegemoetkoming in de kosten voor kinderopvang.
* Als een werkgever niet meebetaalt aan de kinderopvang, krijgen ouders een extra tegemoetkoming van de overheid. Deze regeling wordt in 4 jaar afgebouwd voor inkomens boven de 45.000 euro.
* In 2006 wordt onderzocht hoeveel werkgevers meebetalen aan kinderopvang van hun werknemers. Op basis hiervan bepaalt het kabinet of het nodig is het beleid aan te passen.
* Omdat niet alle kinderopvanginstellingen volledig zijn voorbereid op de nieuwe situatie komt er een tijdelijke financiële ondersteuning via het Waarborgfonds kinderopvang voor instellingen die dat nodig hebben.
* Er komen landelijke kwaliteitseisen voor kinderopvanginstellingen. De GGD houdt toezicht. Zorgverlof

* Werknemers krijgen recht op (onbetaald) langdurend zorgverlof voor een levensbedreigend ziek kind, ouder of partner.
* De regeling die betaling van ouderschapsverlof via belastingvoordelen stimuleert, zal per 1 januari 2006 opgaan in de Levensloopregeling. Emancipatie

* De Commissie Participatie Vrouwen uit Etnische Minderheden (Pavem) ondersteunt de 30 grootste gemeenten bij het ontwikkelen van beleid om meer vrouwen uit etnische minderheden aan het werk te krijgen en bij hun integratie in de Nederlandse samenleving.
* Het kabinet trekt 218 miljoen euro uit voor maatregelen op het gebied van dagindeling. Dit moet onder meer leiden tot verbetering van de tussenschoolse opvang en het onder één dak brengen van onderwijs, opvang en vrijetijdsvoorzieningen.
* De Visitatiecommissie Emancipatie onderzoekt bij alle departementen of er in beleid en de uitvoering daarvan rekening wordt gehouden met emancipatie. De Visitatiecommissie moet voor 1 november 2006 een eindrapportage leveren. Arbeidsverhoudingen

* Het kabinet komt met een standpunt over de huidige ontslagpraktijk. Hierbij wordt de regel last in, first out - wie als laatste is aangenomen, wordt als eerste ontslagen betrokken. Ook komt er een standpunt over het bestaande duaal ontslagstelsel (ontslag via CWI of via de rechter).
* De medezeggenschap van werknemers in bedrijven wordt gemoderniseerd door invoering van de nieuwe Wet medezeggenschap werknemers. Er komen landelijke ondernemingsraadverkiezingen.
* De Europese richtlijn over de Europese vennootschap en de rol van de werknemers wordt in Nederlandse wetgeving omgezet.
* De bewindslieden willen in 2004 als voorzitter van de EU een akkoord bereiken over een herziening van de Arbeidstijdenrichtlijn. Hiermee moet de kwestie worden opgelost van de zogenoemde slaap- of wachtdiensten die volgens een arrest van het Europees Hof van Justitie moeten worden beschouwd als gewone werktijd. Arbeidsomstandigheden

* De evaluatie van de Arbeidsomstandighedenwet moet leiden tot een grotere verantwoordelijkheid voor werkgevers en werknemers en een aanzienlijke vermindering van de regels. Europese afspraken worden hierbij gerespecteerd, maar extra nationale regelgeving verdwijnt zoveel mogelijk.
* De Arbeidstijdenwet wordt vereenvoudigd. Ook hier worden Europese regels gehandhaafd, maar verdwijnen de nationale regels die hier bovenop komen zoveel mogelijk.
* Vanaf 2005 is jaarlijks 5 miljoen euro beschikbaar voor een regeling waarmee werkgevers met subsidie machines of gereedschap kunnen aanschaffen die nieuwe oplossingen bieden om veiliger te werken. De subsidieregeling vervangt de fiscale zogeheten Farboregeling. Menselijke maat in de uitvoering

Het kabinet maakt prestatie-afspraken met het UWV over het aan werk helpen van arbeidsgehandicapten en werklozen.
* CWI, UWV en gemeenten maken onderling afspraken over gezamenlijke huisvesting, een gezamenlijke aanpak van reïntegratie en samenwerking op automatiseringsgebied.
* Dit najaar beslist het kabinet, naar aanleiding van de evaluatie van een proef die wordt gehouden, of en hoe werklozen die vrijwilligerswerk doen of mantelzorg verrichten, kunnen worden vrijgesteld van de sollicitatieplicht.
* Sinds kort kunnen arbeidsgehandicapten en werklozen die in aanmerking komen voor reïntegratie door het UWV, zelf een plan indienen om weer aan het werk te komen. Zij kunnen daarvoor met het UWV een Individuele Reïntegratieovereenkomst (IRO) afsluiten waardoor zij zelf de regie in handen krijgen.
* Binnenkort worden mensen die voor de WAO worden gekeurd of herkeurd bij bepaalde klachten, zoals bijvoorbeeld klachten van psychische aard of RSI, intensiever beoordeeld door twee artsen. Uit een recente proef met dubbel keuren, blijkt dat dit door cliënten en artsen als meer zorgvuldig wordt ervaren. Bovendien blijken door het dubbel keuren minder mensen in de WAO te stromen. UWV ontwikkelt voor het einde van het jaar concrete plannen.
* Sinds 1 juli van dit jaar kunnen werklozen en arbeidsgehandicapten advies vragen aan vaste, onafhankelijke arbeidsadviseurs over hoe zij het beste weer aan de slag kunnen komen. Handhaving en fraudebestrijding

Per 1 november 2004 gaat de boete voor werkgevers die illegale werknemers in dienst hebben, sterk omhoog. De boete stijgt van gemiddeld 980 euro naar 8.000 euro voor bedrijven en 4.000 euro voor particulieren.Bovendien kan de Arbeidsinspectie de boete direct opleggen.
* In 2005 en 2006 krijgt een groot aantal maatregelen zijn beslag om illegale arbeid in de uitzendbranche te bestrijden. Zo komt er een vestigingsvergunning voor uitzendbureaus. Wijzigingen in belasting- en socialezekerheidswetgeving maken het makkelijker ondernemers aansprakelijk te stellen die via een uitzendbureau illegaal werk laten verrichten.
* In 2005 gaan ongeveer 40 nieuwe Arbeidsinspecteurs aan de slag om illegale arbeid te bestrijden. In totaal is het aantal inspecteurs dat zich hiermee bezighoudt dan sinds begin 2003 gestegen met 105 tot 170 inspecteurs. Vermindering van de (administratieve) lasten

* Aan het eind van 2004 zijn de administratieve lasten op het terrein van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid teruggebracht met 9,2 procent (42 miljoen euro in 2003 en 191 miljoen euro in 2004). In 2005 gaan de administratieve lasten met nog eens 4,8 procent (122,3 miljoen euro) omlaag. Aan het eind van de kabinetsperiode moeten de administratieve lasten met 25 procent (633 miljoen euro) zijn afgenomen.
* UWV en de Belastingdienst gaan dezelfde definitie van loon hanteren bij de berekening van premies en belastingen. Ook gaan ze op allerlei punten samenwerken. Vanaf 2005 worden deze wetten gefaseerd ingevoerd. Door de intensieve samenwerking tussen UWV en Belastingdienst kan de overheid jaarlijks 156 miljoen euro besparen. Voor werkgevers leiden de wetten tot een besparing van jaarlijks 295 miljoen euro.