Socialistische Partij
Wijziging hypotheekrenteaftrek hoeft geen probleem te zijn
De afwijzende reacties op het erg voorzichtige voorstel van de PvdA om
een staatscommissie in te stellen voor wijziging van de
hypotheekrenteaftrek, zijn tekenend voor de zwaarte van het taboe rond
het onderwerp. De gevoeligheid is begrijpelijk, maar geen reden om
niet na te denken hoe het beter en eerlijker kan.
---
door Agnes Kant, Tweede-Kamer lid voor de SP
---
Voor vrijwel alle huizenbezitters in Nederland geldt dat de
financiering van hun huis gebaseerd is op het huidige systeem van
hypotheekrenteaftrek. Het is dan ook noodzakelijk om voorzichtig met
deze regeling om te springen. Vooral omdat mensen op basis van de
huidige regelingen vele jaren vooruit plannen, is het belangrijk
veranderingen gefaseerd en zoveel mogelijk alleen voor nieuwe gevallen
in te voeren.
De overheid spendeert aan hypotheekrenteaftrek meer dan EUR 7 miljard
in 2004. Een enorm bedrag, zeker vergeleken met de huursubsidie
waaraan slechts EUR 1,5 miljard wordt besteed. Deze EUR 7 miljard komt
lang niet altijd terechtkomt bij mensen die het nodig hebben. Mensen
met een hoog inkomen hebben vaak ook een hoge hypotheek en
bijbehorende aftrek. Bovendien kunnen zij door het progressieve
belastingstelsel de betaalde rente voor een hoger percentage
aftrekken. Hypotheekrenteaftrek is dus een soort inkomensafhankelijke
subsidie, waarbij je meer ontvangt als je meer verdient. Hiermee wordt
niet alleen het bezit van een eigenwoning gestimuleerd, maar ook het
bezitten van een duur huis. Er is zeker iets voor te zeggen om als
overheid mensen te helpen bij het kopen van een eigen huis, maar het
is niet vol te houden dat het kopen van een duurder huis ook
gestimuleerd dient te worden.
Nergens in de Europese Unie wordt het eigenwoningbezit zo zwaar
gesubsidieerd als in Nederland. De OESO heeft zich kritisch uitgelaten
over de Nederlandse hypotheekrenteaftrek. Ze stelt dat de subsidie op
het eigen huis de pieken en dalen van de economie versterkt door het
effect op de huizenprijzen. De DNB, bij monde van Wellink, deelt de
kritiek: "Het woningaanbod is star. Als je dan de vraag ondersteunt,
zie je dat terug in een hogere prijs. Ook heeft het niet geleid tot
een vergroting van het eigen woningbezit. Daarmee heeft de aftrek niet
gewerkt als beoogd. Wel zijn we als Nederland kampioen qua omvang van
de hypotheekaftrek. Afschaffing moet niettemin voorzichtig en
gelijkmatig gebeuren om te voorkomen dat de woningmarkt schade
oploopt." (Telegraaf 28/5/2004) De Nederlandse vereniging van banken
(NVB) heeft geaccepteerd dat de hypotheekrenteaftrek op termijn wel
zal verdwijnen en dringt er op aan dat het dan wel heel geleidelijk
gebeurt. Dat kan door middel van twee belangrijke hervormingen.
De eerste is de invoering van een aflossingsregeling. Ook wanneer er
niet wordt afgelost, moet het bedrag waarover hypotheekrente kan
worden afgetrokken, met 3% per jaar afnemen. Uiteraard zal dat slechts
gelden voor nieuwe hypotheken. De regeling stimuleert om niet
tientallen jaren hoge hypotheekschulden te houden en zo de staatskas
zwaar te belasten.
De tweede maatregel is een vereenvoudigde en eerlijkere belasting van
de eigen woning via het eigen woning forfait. Er komt één tarief van
1,2% met een belastingvrije voet van EUR 90.000,- voor
eenpersoonshuishoudens en EUR 110.000,- voor meerpersoonshuishoudens.
Dit maakt het voor mensen met een lager inkomen makkelijker een eigen
huis te kopen.
De doorrekening van onze voorstellen door het CPB laat zien dat deze
voorstellen voor het overgrote deel van de huizenbezitters geen
gevolgen hebben. Alleen de allerrijkste Nederlanders profiteren minder
dan in het huidige stelsel, terwijl de lage inkomens er iets op
vooruit kunnen gaan. De doorrekening laat verder zien dat de
huizenprijzen van vooral dure huizen, een korte periode niet zullen
stijgen, om vervolgens weer met enkele procenten per jaar door te
stijgen. Alles bij elkaar geen enorme consequenties dus. In het eerste
jaar levert dit plan al een besparing voor de staatskas op van EUR233
miljoen en deze groeit tot EUR2,5 miljard per jaar over 30 jaar.
Deze voorstellen van de SP bieden de mogelijkheid om de
hypotheekrenteaftrek dus niet alleen goedkoper, maar ook simpeler,
logischer en eerlijker te maken. Simpeler, omdat de vreemde manier
waarop de eigen woning wordt belast wordt vereenvoudigd. Logischer,
omdat verschillende hypotheekvormen dezelfde aftrek krijgen. En
eerlijker omdat de rijkste woningbezitters, die nu het grootste deel
van deze subsidie opstrijken, iets minder gaan profiteren van
overheidssteun.
Dit artikel is eind september 2004 verschenen in GPD-bladen