E-QUALITY

Emancipatie in perspectief: E-Quality en de Rijksbegroting.

Persbericht E-Quality, 20 september 2004.
Embargo tot 21 september 2004, 15.15 uur

Emancipatie in perspectief: E-Quality en de Rijksbegroting 2005.

Uit de analyse van E-Quality van de Rijksbegroting 2005 blijkt dat een deel van de kabinetsplannen onvoldoende rekening houdt met verschillen tussen vrouwen en mannen met uiteenlopende etnische achtergronden. De structurele hervormingen die nodig zijn om perspectief te bieden aan toekomstige generaties vormen de centrale lijn in de Miljoenennota 2005. E-Quality signaleert een aantal opvallende aandachtspunten die van belang zijn om emancipatie in de multiculturele samenleving te bevorderen.


1. Perspectief op werk
In het kader van de Lissabon-strategie , waarin de kenniseconomie een belangrijke rol speelt, en de streefcijfers die het kabinet in het kader van emancipatiebeleid hanteert op het gebied van arbeidsparticipatie neemt het kabinet een aantal maatregelen. Positief is dat het kabinet 218 miljoen euro uittrekt voor maatregelen op het gebied van Dagindeling.
Het kabinet introduceert daarnaast de Levensloopregeling, een individuele spaarregeling, die werknemers in staat stelt om tijd of geld te sparen, voor het opnemen van (een langere periode van) verlof, zoals ouderschapsverlof, zorgverlof, studieverlof en dergelijke. Uit de zojuist verschenen Emancipatie-Effectrapportage, uitgevoerd door het Sociaal en Cultureel Planbureau, blijkt echter dat de Levensloopregeling niet of nauwelijks iets zal bijdragen aan de arbeidsparticipatie van vrouwen of aan de herverdeling van betaalde en onbetaalde arbeid tussen vrouwen en mannen. Het is bovendien de vraag of de regeling veel gebruikt gaat worden. Mensen met een laag inkomen (vaker te vinden onder jongeren, alleenstaande ouders, vrouwen en etnische minderheden) hebben veelal niet de mogelijkheid om substantieel te sparen.
In het kader van een Leven Lang Leren streeft het kabinet ernaar om voor 2010 het aantal hoogopgeleiden (HBO+) in de beroepsbevolking te verhogen naar 50% (onder andere om te voldoen aan de Lissabonagenda). Tegelijkertijd valt echter de maatregel om 30+-ers uit te sluiten voor een tegemoetkoming in de studiekosten voor hoger onderwijs op. Uit cijfers van de Informatie Beheer Groep blijkt dat het aantal 30-plussers dat hoger onderwijs volgt ruim 50.000 is (een meerderheid van de deeltijdstudenten). Onder deze groep bevinden zich waarschijnlijk veel (zmv-)vrouwen. Om hen te laten participeren in de kenniseconomie blijft ondersteuning van hoger onderwijs op latere leeftijd nodig.


2. Perspectief op een sociaal vangnet
Opvallend is het ontbreken van beleidsaandacht voor de AOW-gaten van oudere migranten, terwijl strategieën om deze gaten versneld te 'vullen' aan te bevelen zijn. Zo was in 2003 het aantal Turkse en Marokkaanse vrouwen die een volledig AOW ontvangen letterlijk op een hand te tellen (Sociale Verzekeringsbank, 2003). Migranten- en vluchtelingenvrouwen krijgen immers te maken met een korting op hun AOW, omdat ze niet onafgebroken vanaf hun vijftiende tot hun 65e levensjaar in Nederland hebben gewoond.


3. Perspectief op een betaalbare gezondheidszorg. In de nieuwe Wet Maatschappelijke Ontwikkeling (WMO), die per 2006 moet ingaan, zullen, zorgbehoevenden eerst moeten nagaan in hoeverre zij de zorg uit de eigen omgeving kunnen betrekken. Nu al wordt mantelzorg voor 60% door vrouwen verricht (Timmermans, 2003). Het is dus aannemelijk dat vooral op vrouwen een beroep zal worden gedaan of dat zij zich verplicht voelen om in de privé-sfeer zorgtaken te verrichten voor hun naasten. Vooral voor de 'sandwichgeneratie' (mantelzorgers met kleine kinderen van wie ook arbeidsparticipatie verwacht wordt), kan dit extra problemen opleveren. Het streven van het kabinet en de politiek naar meer economische zelfstandigheid van vrouwen en een evenrediger verdeling van arbeid en zorg staat hiermee op gespannen voet.


4. Perspectief op een veiligere maatschappij Vooral op lokaal niveau wordt het belang van veiligheid binnenshuis erkend. Diverse maatregelen rond de aanpak van huiselijk geweld, zoals een landelijk dekkend netwerk van advies- en steunpunten huiselijk geweld, vrouwen veiligheids index (vvi), registratie eerwraakincidenten, Adviescommissie vrouwelijke genitale verminking en dergelijke zijn uiteraard positief te noemen.
Uit het onderzoek 'Het lange wachten op een veilige toekomst'(Margo Brouns et al, 2003) komt naar voren dat alleenstaande vrouwen en alleenstaande minderjarige meisjes in de asielopvang het meest kwetsbaar zijn voor geweld. Nu de omvang van de benodigde asielopvang krimpt, liggen er mogelijkheden om juist op het terrein van veiligheid voor vrouwen en meisjes vooruitgang te boeken. Blijkens een brief van minister Verdonk aan de Tweede Kamer (8 september jl.) is dit ook wel één van de criteria bij de keuze van de af te stoten centra. Het is jammer dat in de Begroting van Justitie bij de paragrafen over de opvang van asielzoekers aan de veiligheid van meisjes en vrouwen verder geen aandacht wordt besteed.


5. Perspectief op gelijke kansen
De visitatiecommissie Emancipatie onderzoekt bij alle departementen of in beleid en de uitvoering ervan rekening gehouden wordt met emancipatie. We hopen dat vanuit deze commissie een impuls uitgaat voor het verankeren van emancipatiedoelstellingen in regulier beleid.
In het 'Hoofdlijnenakkoord' van het kabinet-Balkenende II was een aantal maatregelen aangekondigd rond gezinsvorming. Ook in de Begroting 2005 staan ze nu opgenomen: verhoging van de inkomenseis bij gezinsvorming van 100% bijstandsnorm naar 120% minimumloon, en verhoging leeftijdsgrens gezinsvorming van 18 naar 21 jaar. Het kabinet motiveert deze maatregelen door, binnen de grenzen van het internationale recht, te streven naar een terughoudender gezinsmigratiebeleid.
Met name de inkomens eis is volgens E-Quality en anderen in strijd met gelijke behandeling en het VN-Vrouwenverdrag.
De leeftijdsgrens kan in principe ook een positief effect hebben, bijvoorbeeld meer weerbaarheid tegen gearrangeerde huwelijken, maar een principieel bezwaar is het verschil tussen importhuwelijken en alle andere huwelijken waarvoor de grens gewoon 18 jaar blijft.

E-Quality is hét kenniscentrum voor emancipatie in de multiculturele samenleving. Het middelpunt waar feiten, cijfers, onderzoeksgegevens en praktijkvoorbeelden samenkomen. Als kenniscentrum voorzien wij u graag van achtergrondinformatie bij actualiteiten waarbij verschillen tussen vrouwen en mannen met uiteenlopende etnische achtergronden een relevant aspect zijn.