Nieuws
Stamceltherapie in China
Stamcellen zijn nog niet uitgegroeide, "onvolwassen", cellen die de
mogelijkheid hebben zich te ontwikkelen tot verschillende soorten
cellen, zoals spiercellen, levercellen, niercellen of zelfs
zenuwcellen.
Stamcellen komen van nature in het menselijk lichaam voor,
bijvoorbeeld in het beenmerg, de plaats waar bloedcellen worden
gevormd. Ook uit embryonaal weefsel (weefsel afkomstig van een embryo,
bijvoorbeeld van een vrouw die een miskraam heeft gehad) kunnen
stamcellen worden gehaald die de mogelijkheid hebben zich te
ontwikkelen tot zenuwcellen en zelfs tot motorische zenuwcellen, de
cellen die afsterven bij ALS. Dierexperimenteel onderzoek heeft
aangetoond dat stamcellen die ingespoten worden in het ruggenmerg van
muizen met ALS "uit zich zelf" op de plek gaan zitten waar er schade
is. Stamceltherapie bij ALS-muizen leidt tot levensverlenging maar
niet tot verbetering van kracht of tot stilstand van de achteruitgang
van de ziekte.
De functie van de motorische zenuwcellen is een verbinding vormen
tussen het ruggenmerg en de spier. De motorische zenuwcellen hebben
uitlopers die naar de spieren gaan. Als de motorische zenuwcellen
kapot gaan is die verbinding verbroken en ontstaat er zwakte in de
spier. Wanneer er nieuwe cellen ter plekke worden gebracht, in dit
geval door stamcel-injecties, zouden deze cellen zich niet alleen
moeten ontwikkelen tot zenuwcellen maar ook juiste verbindingen moeten
maken naar de spieren. De snelheid waarmee een zenuw kan groeien is
maximaal enkele millimeters per dag. De onderzoekers die de
experimenten met ALS-muizen uitvoerden vinden het onwaarschijnlijk dat
de stamcellen de functie van het ruggenmerg herstellen maar menen dat
de stamcellen eerder ter plekke stoffen produceren die het ruggenmerg
beschermen (neurotrofe factoren) of schadelijke stoffen (zoals
glutamaat) wegvangen.
In Italië werd eerder onderzoek gedaan naar de invloed van
stamcelinjecties direct in het ruggenmerg. Er was veel kritiek vanuit
de internationale wetenschappelijke ALS-gemeenschap op hun
onzorgvuldige werkwijze. Zo is nog niet precies bekend welke cellen
uitgroeien tot motorische voorhoorncellen, hoe lang de cellen blijven
leven, wat er ter plekke door de cellen geproduceerd wordt, etc. Maar
met name is ook nog niet bekend wat de bijwerkingen zijn. De groei van
stamcellen zou heel gemakkelijk ontremd kunnen raken en kanker kunnen
veroorzaken.
De Italiaanse patiënten die stamcellen kregen ingespoten dachten in
het begin wel wat te merken van de operatie en de injecties van
stamcellen, maar de achteruitgang van de spierkracht werd, zo blijkt
nu, meer dan een jaar later, niet gestopt. Omdat de stamcel-injecties
niet werden vergeleken met placebo-injecties, injecties met een
zoutoplossing zonder stamcellen, is niet te zeggen of er een
vertraging van de ziekteprogressie is opgetreden. Onderzoeken om de
invloed op de ziekteprogressie en het ontstaan van gevaarlijke
bijwerkingen vast te stellen zullen dus nog uitgevoerd moeten worden.
Met name in de Verenigde Staten en Italië worden voorbereidingen
getroffen voor deze onderzoeken.
Dr Huang Hongyun in China is niet een onderzoeker die eerder onderzoek
heeft gedaan naar ALS of naar stamcellen bij ALS. Hij baseert zijn
therapie op resultaten van dierexperimenteel onderzoek door anderen
uitgevoerd. De op de website van de Amerikaanse nieuwszender CBS
gemelde verbeteringen in de spierkracht van de patienten met ALS die
de behandeling ondergingen (zie
http://www.cbsnews.com/stories/2004/07/27/eveningnews/main632196.shtml
) betreffen subjectieve verbeteringen van de spierkracht die niet
werden gemeten door onderzoekers en niet werden vergeleken met
placebo.
De werking van stamceltherapie is tot op heden nooit wetenschappelijk
aangetoond bij patienten met ALS en de bijwerkingen zijn onbekend.
Operatief ingrijpen bij patienten met ALS heeft risico's, met name bij
een verminderde ademhalingsfunctie. Dr Huang Hongyun heeft geen goede
reputatie op het gebied van stamceltherapie of ALS en zijn werkwijze
is onbekend. Het ALS-centrum Nederland is van mening dat
stamceltherapie eerst goed onderzocht moet worden voordat het wordt
toegepast en adviseert aan patiënten met ALS om niet naar China te
gaan voor deze behandeling
Geert Jan Groeneveld
ALS-centrum Nederland
17 september 2004
VSN - Lt. gen. van Heutszlaan 6 - 3743 JN Baarn tel: 035-5480480
Spierziekten Infolijn: 0900-5480480 - E-mail: vsn@vsn.nl - Postbank
1422400
Vereniging Spierziekten Nederland