Oratie hoogleraar internationaal sociaal zekerheidsrecht Frans
Pennings
Nieuwe WAO kan niet zonder garanties voor slachtoffers
beroepsongevallen
De WAO-plannen van het kabinet Balkenende staan op gespannen voet met
internationale verdragen over sociale zekerheid. Om dit probleem op te
lossen dient de regering in ieder geval een betere voorziening treffen
voor arbeidsongeschikten ten gevolge van een bedrijfsongeval of
beroepsziekte. Dit stelt prof.mr. Frans Pennings in zijn oratie
'Nederland Gidsland?' op vrijdag 17 september.
Nederland heeft een aantal verdragen van de Internationale
Arbeidsorganisatie (IAO) geratificeerd. In deze verdragen zijn
minimumnormen voor sociale regelingen voor arbeiders vastgelegd. Soms
leveren deze internationale verdragen echter conflicten op met de
nationale wetgeving, met name wanneer bestaande regelingen versoberd
worden. Dit is bijvoorbeeld ook het geval met de voorgestelde nieuwe
wet die de WAO gaat vervangen. Om binnen de IAO-regels te blijven
dient het kabinet slachtoffers van arbeidsongevallen en beroepsziekten
beter te beschermen dan zij nu van plan is, aldus de Tilburgse
hoogleraar Frans Pennings. "Want Nederland mag zijn stelsel niet zo
sterk uitkleden dat niet meer voldaan wordt aan de norm die in de
internationale gemeenschap algemeen gedeeld wordt".
Het conflict draait om IAO-verdrag nr. 121. Volgens dit verdrag mogen
er geen referte-eisen worden gesteld aan personen die een beroep doen
op een arbeidsongeschiktheidsuitkering ten gevolge van een
arbeidsongeval of beroepsziekte. Referte-eisen zijn voorwaarden voor
het verkrijgen van de uitkering zoals een minimum aantal jaren aan
dienstverband of een minimum percentage van arbeidsongeschiktheid.
Omdat de Nederlandse WAO geen onderscheid maakt naar oorzaak van de
arbeidsongeschiktheid, zullen ook voor de slachtoffers van een
arbeidsongeval of beroepsziekten strenge referte-eisen gaan gelden.
Invoering van een Extra garantieregeling voor beroepsrisico's (Egb) is
daarom nodig.
Het is overigens niet de eerste keer dat IAO-verdragen in strijd
blijken met nieuwe nationale regelingen. Pennings geeft in zijn oratie
een overzicht van de conflicten waaronder o.a. de nabestaandenwet, de
eigenbijdragenregeling bij kraamzorg en de export van toeslagen naar
Turkije. In verband met het laatste conflict behandelt de Eerste Kamer
op dit moment de opzegging van een IAO-verdrag. De jurisprudentie op
dit terrein is verwarrend. Een enkele keer achtte de rechter een
aanspraak op een IAO-verdrag mogelijk, maar veelal gaat het de rechter
te ver om een wettelijke regeling buiten toepassing te verklaren,
ondanks vaststelling van tegenstrijdigheid. In dit soort situaties
pleit Pennings voor het stellen van een termijn waarbinnen de wetgever
de nationale regeling dient aan te passen.
Toekomst
Tweemaal is er door een minister een poging gedaan een IAO-verdrag op
te zeggen om de eigen plannen zonder conflict te kunnen uitvoeren.
Beide keren hield de Tweede Kamer dit tegen. "Juist in verband met de
toenemende globalisering zijn de normverdragen van belang", schrijft
Pennings. "Globalisering leidt tot meer concurrentie, waarbij het
risico bestaat dat de competitie mede wordt gevoerd door sociale
normen te verlagen. Bovendien bieden de internationale verdragen ook
in Nederland bescherming tegen overhaaste hervormingen." Kritiek op de
IAO-verdragen zoals verouderde bepalingen en ouderwetse terminologie
mag niet leiden tot verwaarlozing van de verdragen, maar moet de
regering doen inzetten voor modernisering van de IAO-verdragen.
Frans Pennings (1957) studeerde Nederlands en Nederlands recht in
Utrecht en promoveerde aan de universiteit aldaar in 1990. Hij werkte
als onderzoeker in Utrecht en in Tilburg. In 1995 werd hij
universitair hoofddocent in Tilburg; per 1 januari 2003 bezet hij daar
de bijzondere leerstoel Internationaal sociaal zekerheidsrecht bij het
departement Sociaal recht en Sociale politiek. De leerstoel is
ingesteld door de stichting mr. H.P.L.C. de Kruijff-fonds. Pennings is
tevens deeltijdhoogleraar Europees en vergelijkend sociale
zekerheidsrecht aan de Universiteit van Utrecht.
Noot voor de pers
Prof.mr. F.J.L. (Frans) Pennings spreekt zijn intreerede 'De betekenis
van internationale normen voor de Nederlandse sociale zekerheid' uit
op vrijdag 17 september om 16.15 uur in de aula van de Universiteit
van Tilburg, Warandelaan2 te Tilburg. Media-exemplaren van de oratie
zijn op te vragen bij de afdeling voorlichting van de universiteit,
tel: 013 4662000, e-mail: voorlichting@uvt.nl. Frans Pennings is
bereikbaar via tel: 013 466 2157, e-mail: f.j.l.pennings@uvt.nl.
Informatie over UvT-wetenschappers vindt u op www.uvt.nl/webwijs/.
Persberichten van de UvT: www.uvt.nl/persberichten.
Laatst gewijzigd: donderdag 16 september 2004
Contact
E-mail: P.H.C.Siebers