Nederlandse Politiebond


Ingrijpende kabinetsplannen: een overzicht

Gepubliceerd: vrijdag 03 september 2004.

Het kabinet komt aan de lopende band met (vaak diep) ingrijpende plannen. Over prepensioen, vut, WAO, WW, ontslag, arbeidstijden en ga zo maar door. Het valt niet mee om door de bomen het bos nog te zien. Wat wil het kabinet nu precies? En hoe staat het met al die plannen? Hieronder een beknopt overzicht. Niet alleen de vakbeweging is tegen deze plannen, de Raad van State het hoogste onafhankelijke staatsorgaan heeft onlangs de vloer aangeveegd met de kabinetsplannen. Reactie kabinet: 'Niets mee te maken.'


1. Vut en prepensioen Het kabinet zet per 1 januari 2006 het mes in de vervroegde uittreding (vut, prepensioen, bij de politie gaat het in veel gevallen om de TOR, AFUP en AFUP specifiek). Dat gebeurt door de fiscale faciliteiten af te schaffen of zelfs dubbele belasting in te voeren. Er is een belabberde overgangsregeling en de vakbonden krijgen niet de kans om te zorgen voor een collectieve regeling. Het gevolg is dat iedereen onder de 60 jaar in de praktijk langer zal moeten doorwerken dan ze dachten. (Nu gaan veel politiemensen op hun 58-ste met de TOR.) Eerder stoppen dan op 65-ste leeftijd wordt door de kabinetsvoorstellen onbetaalbaar. De werkgevers (VNO/NCW en uiteindelijk ook het MKB) hebben zich opgesteld aan de kant van het kabinet.


2. De WAO
Vrij vertaald zegt het kabinet: je moet van een arbeidsongeschikte zijn uitkering afpakken om hem weer aan het werk te krijgen. De keuring wordt veel strenger; het wordt bijna onmogelijk om in aanmerking te komen voor een volledige WAO-uitkering. En wanneer je als gedeeltelijk arbeidsongeschikte geen baantje kunt vinden waarmee je (volgens de normen van het kabinet) voldoende werkt, kom je heel snel op bijstandsniveau terecht.


3. Het eerste en tweede ziektejaar Als een werknemer ziek wordt, is de werkgever verplicht om gedurende twee jaar 70 procent van het loon door te betalen. Vaak wordt in de CAO afgesproken dat de werkgever dat verplichte bedrag aanvult tot 100 procent. Het kabinet wil nu die aanvulling tot 100 procent in het tweede ziektejaar onmogelijk maken. Spreken de bonden en de werkgever toch zo'n aanvulling af, dan volgt een sanctie: in dat geval zal de uitkering in de nieuwe WAO niet 70 procent van het laatstverdiende loon zijn, maar 70 procent van het wettelijk minimumloon. Bovendien ontstaat het 'recht' op die verlaagde uitkering nadat de werkgever een jaar 70 procent (en geen eurocent méér) heeft uitbetaald. In de praktijk komt dit simpelweg neer op een verbod voor de vakbonden om op te komen voor zieke werknemers en voor hen aanvullende afspraken te maken.


4. Een werkweek van 40 uur, geen loonsverhoging Werkgevers en overheid vinden dat we terug moeten naar standaard een 40-urige werkweek. Let wel: tegen het salaris dat geldt voor 36 uur. Het kabinet wil gedurende enkele jaren een 'nullijn' (geen loonsverhoging). Volgens werkgevers kan het minimumloon weer de onderste CAO-schaal worden. Het minimumloon moet dan wel met zo'n 30 procent naar beneden. De overheid geeft topbestuurders alle ruimte om hun eigen graaizucht te coderen (code Tabaksblatt) en ze laat de gemeentelijke lasten uit de hand lopen, ondanks alle afspraken tot matiging. Als bonden het vervolgens aandurven om toch een loonsverhoging te vragen, dreigt het kabinet meteen met een weigering om de CAO's 'algemeen verbindend' te verklaren (de gebruikelijke regeling, waardoor alle bedrijven in de betreffende sector aan de CAO gebonden zijn, bedoeld om 'oneerlijke' concurrentie tegen te gaan).


5. Ontslag
Volgens de werkgevers en het kabinet is het in Nederland veel te moeilijk en te duur om iemand te ontslaan. Ook wordt al gesproken over de wenselijkheid van ruimere mogelijkheden bij collectief ontslag iets dat in de politiesector overigens niet zo snel zal gebeuren. Bij collectieve ontslagen wil de werkgever zijn beste mensen kunnen selecteren. Zowel het kabinet als de werkgevers willen af van het lifo-systeem (last in, first out), waarbij de werknemers met de langste dienstverbanden ook de meeste rechten hebben om te blijven. Verder vinden kabinet en werkgevers een ontslagvergoeding overbodig. Het kabinet kort de maximale hoogte van de ontslagvergoeding in en verrekent deze ook nog met de WW, waardoor er dus niets overblijft. Een werknemer die gedwongen de poort verlaat, staat al bijna met één been in de bijstand.


6. WW
De vervolguitkering is al afgeschaft voor iedereen die na 11 augustus 2003 werkloos is geworden. Ook werklozen ouder dan 57,5 jaar zijn alweer verplicht om te solliciteren. Nu gaat het kabinet ook de wekeneis aanscherpen, de kortdurende uitkering afschaffen en het fictief arbeidsverleden vervangen door het feitelijk arbeidsverleden. Dat lijken bijna allemaal technische aanpassingen, maar met name de meest kwetsbare groepen met korte contracten of dienstverbanden worden hiermee zwaar getroffen, omdat ze meteen in de bijstand terecht dreigen te komen.


7. Arbeidstijdenwet Het kabinet wil de Arbeidstijdenwet vereenvoudigen. Er komt geen dubbele normering (standaard- en overlegregeling) meer. Er komt een norm op basis van Europese regelgeving. Als er in Nederland betere afspraken zijn gemaakt, worden deze geschrapt. Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat de standaardregeling van 9 uur per dienst en maximaal 45 uur per week vervalt. De nieuwe wettelijke norm wordt maximaal 12 uur per dag en 60 uur per week. Als werknemers het anders willen, moeten ze dat maar op een of andere manier zien te regelen. Veiligheid, rust en combinatie van arbeid en zorg verliezen het hier dus duidelijk van de flexibiliteitswens van werkgevers.


8. Toekomst sociale zekerheid en levensloopregeling Daarmee zijn we er nog niet. Zowel de werkgevers als het kabinet hebben zo hun gedachten over de invulling van de sociale zekerheid. Tot nu toe wordt de levensloopregeling nog gepresenteerd als instrument voor werknemers om met verlof te gaan of om eerder te kunnen stoppen met werken. Kabinet en werkgevers willen dat soort regelingen ook anders inzetten. Individuen kunnen dan zelf sparen voor hun inkomen bij werkloosheid of arbeidsongeschiktheid. Regelingen die hun oorsprong vinden in onderlinge solidariteit worden langs deze weg volledig vernietigd. Zieken en werklozen zijn straks op zichzelf aangewezen. Verpaupering, eigenrichting en criminaliteit zullen het gevolg zijn.


9. Arbowetgeving Het kabinet vindt dat de helft van de arboregels kan worden geschrapt. De werkgevers willen graag verlost worden van de verplichte aansluiting bij een arbodienst. Alles wat we in Nederland hebben bereikt en dat boven het Europese minimum uitsteekt, kan volgens de werkgevers verdwijnen.


10. Medezeggenschap Overheid en werkgevers willen de wetgeving die de ondernemingsraad bepaalde rechten geeft verder uitkleden. De gedachte is dat de werkgever en de werknemers zelf wel bepalen hoe ze met elkaar omgaan. Aan de andere kant willen het kabinet en de werkgevers wel steeds meer op het bordje van de ondernemingsraad leggen.

Overname van deze informatie is toegestaan mits met bronvermelding. © 03 09 2004 NPB