INTENTIEVERKLARING
Versterking eerstelijnsgezondheidszorg
Partijen:
Algemene Vereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden (AVVV)
Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF)
Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering van de Pharmacie (KNMP)
Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV)
Landelijke Vereniging van Eerstelijnspsychologen (LVE)
Landelijke Vereniging voor de Georganiseerde eerste lijn (LVG)
Landelijke Vereniging voor Thuiszorg (LVT)
Maatschappelijk Ondernemers groep (MO-groep)
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
Nederlands Patiënten en Consumenten Federatie (NPCF)
Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck (VvOCM)1
Zorgverzekeraars Nederland (ZN)
A. Constateren dat:
· Nederland van oudsher beschikt over een sterke eerstelijnsgezondheidszorg die zich kenmerkt
door:
- generalistische zorgverlening;
- laagdrempelige toegang tot de zorg;
- zorg in de buurt;
- gerichtheid op de mens in de eigen omgeving;
- ambulant karakter;
- coördinatie en continuïteit van zorg.
· de eerstelijnsgezondheidszorg dient te worden versterkt om de toekomstige uitdagingen aan te
kunnen, omdat:
- de zorgvraag stijgt en complexer wordt;
- er (dreigende) capaciteitstekorten zijn;
- de patiënt hogere eisen stelt aan een betere afstemming, continuïteit, service en
diversiteit van het zorgaanbod.
1 Per 1 juli 2004 zijn de Vereniging Bewegingsleer Cesar (VBC) en de Nederlandse Vereniging van Oefentherapeuten
Mensendieck (NVOM) gefuseerd.
B. Zijn gezamenlijk van mening dat:
· een sterke eerstelijnsgezondheidszorg de "ruggengraat" van onze gezondheidszorg is en een
belangrijke bijdrage levert mensen in staat te stellen gezond te blijven2, te begeleiden bij
zwangerschap en bevalling, snel te genezen van alledaagse ziekten dan wel zo goed mogelijk
te functioneren met een (chronische) ziekte of handicap in hun omgeving.
· zorgverleners in de eerstelijnsgezondheidszorg samen met patiënten zoeken naar het geschikte
of passende niveau van zorg. Dit betekent:
- het bevorderen van preventieve zorg, waar mogelijk als onderdeel van de behandeling;
- het bevorderen van zelf- en mantelzorg, waar mogelijk;
- het leveren van generalistische professionele zorg, waar nodig;
- het verwijzen naar specialistische zorg, waar noodzakelijk.
· de eerstelijnsgezondheidszorg een belangrijke bijdrage levert aan het bewaken van de publieke
belangen in het hele gezondheidszorgsysteem: toegankelijkheid, verantwoorde kwaliteit van
zorg en doelmatigheid/betaalbaarheid. Een sterke eerstelijnsgezondheidszorg moet voorkomen
dat patiënten (medisch) onnodig gebruik maken van veelal duurdere specialistische of
intramurale zorg zodat deze beschikbaar blijft voor diegenen die dit echt nodig hebben.
· voor een toekomstbestendige eerstelijnsgezondheidszorg verdergaande samenwerking tussen
beroepsbeoefenaren en organisaties moet plaatsvinden, waarbij verantwoorde
taakherschikking tussen beroepen zowel de kwaliteit van zorg ten goede komt, als
capaciteitsproblemen helpt ondervangen.
· een goed georganiseerde eerstelijnsgezondheidszorg samenwerking dient aan te gaan met
andere zorgaanbieders uit de tweede en derde lijn, om te komen tot goede ketenzorg.
· de versterking van de eerstelijnsgezondheidszorg investeringen behoeft. Deze investeringen
zijn alleen mogelijk door een mix van publieke, privaat-collectieve en privaat-individuele
middelen. De concrete invulling van de mix is de verantwoordelijkheid van het ministerie van
VWS.
· landelijke (koepel)organisaties en overheid de kaders scheppen voor de versterking van de
eerstelijnsgezondheidszorg. Het ministerie van VWS draagt zorg voor aanpassing van wet- en
regelgeving. Analoog aan het nieuwe zorgstelsel zijn zorgverzekeraars primair sturend in het
vernieuwingsproces. De realisatie van de beoogde organisatorische veranderingen is een zaak
van regionale partijen (maatwerk).
C. Spreken de intentie uit om te komen tot:
· Een plaatselijke, wijk- dan wel buurtgerichte, geïntegreerde eerstelijnsgezondheidszorg die
voor de patiënt bereikbaar, toegankelijk en beschikbaar is. Hierin werken verschillende
zorgaanbieders multidisciplinair op een structurele wijze met elkaar samen, op een zo mogelijk
gemeenschappelijke, herkenbare plek. Het gaat hierbij om `niet vrijblijvende'
samenwerkingsvormen met een gestructureerde onderlinge communicatie. De diverse
zorgaanbieders komen tot onderling gestructureerde werkafspraken over hun samenwerking
en maken die transparant voor patiënten en zorgverzekeraars. Hieruit blijkt wie welke zorg
biedt en wie voor die geleverde zorg verantwoordelijk is. Zorgaanbieders zijn verantwoordelijk
2 Het gaat hierbij om het lichamelijk, psychisch en sociaal welbevinden.
voor een goede uitwisseling van patiëntgegevens. De samenwerking heeft als doel om te
komen tot een kwalitatief hoogwaardige en doelmatige zorg, die aansluit bij de zorgbehoeften
van burgers in de regio. Er valt te denken aan een adherentiegebied tussen 10.000 en 15.000
inwoners. Het gaat hierbij nadrukkelijk niet om een blauwdruk maar om een grove architectuur
waarbinnen partijen regionaal en/of plaatselijk tot maatwerk kunnen komen.
· Geïntegreerde regionale ondersteuningsstructuren waarbij tevens oog is voor een systeem van
kwaliteitsborging op landelijk niveau.
· Een systeem van bekostiging dat bovenstaande ontwikkelingen stimuleert.
D. Hiervoor is het van belang om gezamenlijk te werken aan:
1. Een betere samenwerking
Op landelijk niveau spannen partijen zich in om prikkels voor verbetering van samenwerking te
bewerkstelligen en belemmeringen tot samenwerking in wet- en regelgeving en/of financiering
weg te halen, zodat regionale partijen hun verantwoordelijkheid kunnen nemen en betere
samenwerking realiseren.
2. Een eenduidig bekostigingssysteem dat de bovenstaande intenties stimuleert
Zorgverzekeraars en aanbieders contracteren zorg volgens heldere en schriftelijk vastgelegde
afspraken. Het gaat hier om (prestatie-)afspraken over zorgverlening, bedrijfsvoering en
service aan patiënten (het praktijkplan).
Uitgangspunten voor het systeem van bekostiging zijn:
- Mogelijk maken van lokale of regionale differentiatie;
- Is vraaggericht;
- Koppelen van beloning en prestatie (transparantie);
- Verkleinen van administratieve lasten;
- Bevorderen en stimuleren van zorg in de eerste lijn;
- Ruimte geven voor taakherschikking;
- Verruimen van de mogelijkheden om substitutie van zorg van de tweede naar de eerste
lijn mogelijk te maken (meer flexibiliteit).
3. Het opstellen van indicatoren die de zorg transparant maken
Op basis van indicatoren verschaffen zorgaanbieders inzicht in de resultaten die zij realiseren.
Deze kunnen niet alleen fungeren als basis voor een meer outputgerichte financiering, maar
ook als informatiebron voor zorgaanbieders, patiënten, zorgverzekeraars en de overheid.
4. Realiseren van een geïntegreerde, regionale ondersteuningsstructuur
Er dient een regionale organisatie van ondersteuningsactiviteiten te ontstaan. In samenspraak
met zorgaanbieders kopen zorgverzekeraars ondersteuning in, die voorziet in de regionale
behoeften van eerstelijns zorgaanbieders.
5. Betere bereikbaarheid van zorg
Partijen zorgen voor een goede bereikbaarheid van de zorg. Hiertoe werkt men aan een
verbetering van de stroomlijning van de zorgvraag. Een goede triage is hierbij belangrijk zodat
de juiste zorg op het juiste moment en op de juiste plaats wordt geleverd. Triage dient op een
doelmatige wijze te worden uitgevoerd door de meest geschikte zorgverleners.
Goede triage is met name belangrijk voor acute zorgvragen, waarvan de meeste binnen de
eerste lijn worden afgehandeld. Onderdelen van de eerstelijnsgezondheidszorg (o.a.
huisartsenzorg, farmaceutische zorg, geestelijke gezondheidszorg, thuiszorg, verloskunde)
maken samen met de regionale ambulance voorziening (RAV), de afdeling spoedeisende hulp
van het ziekenhuis (SEH) deel uit van de acute zorgketen. Deze keten behoeft versterking.
Huisartsenposten dienen daarin sterker te worden ingebed. Hiertoe is het van belang te komen
tot regionale netwerken voor acute zorg in heel Nederland.
6. Vergroten van de capaciteit
Partijen werken aan een positief imago van de eerstelijnsgezondheidszorg en bevorderen het
ontstaan van een aantrekkelijke werkomgeving (tevreden medewerkers geven tevreden
patiënten en vice versa).
Partijen stimuleren dat de zorg slimmer wordt georganiseerd. Hierdoor is het mogelijk om
efficiënter gebruik te maken van de beschikbare zorgcapaciteit. Taakherschikking en
delegatie leveren hieraan een belangrijke bijdrage. De relevante wet- en regelgeving zal worden
aangepast.
E. Werkwijze
Partijen stellen voor het eind van dit jaar een concreet actieprogramma op (`Programma Versterking
Eerstelijnsgezondheidszorg'), waarin de benodigde stappen en de daarbij behorende
verantwoordelijkheden van partijen worden geconcretiseerd. Zij leveren hun bijdrage in een op te
richten Landelijk Overleg Versterking Eerstelijnsgezondheidszorg. Dit overleg heeft tot taak de
voortgang van het programma te bewaken en regionale veranderingsprocessen te stimuleren.
In het overleg wordt geïnventariseerd welke thema's moeten worden opgepakt. Deze thema's
worden gezamenlijk geprioriteerd. Vervolgens wordt per thema bekeken welke partijen daarbij een
rol spelen en wat er concreet moet gebeuren. Er wordt, per thema, een tijdspad uitgezet met een
heldere verantwoordelijkheidsverdeling tussen de betrokken partijen. De voortgang wordt
gemonitord in het overleg.
G. Evaluatie
Deze intentieverklaring wordt over twee jaar na ingangsdatum geëvalueerd. Hierover worden in het
Programma Versterking Eerstelijnsgezondheidszorg nadere afspraken opgenomen.
---- --
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport