over het Europees wapenembargo tegen China
Beantwoording kamervragen over het Europees wapenembargo tegen China
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Binnenhof 4
Den Haag
Directie Azië en Oceanië
Afdeling Oost-Azië
Bezuidenhoutseweg 67
Postbus 20061
2500 EB Den Haag
Datum
31 augustus 2004
Behandeld
Gerrie Willems
Kenmerk
DAO-0571/04
Telefoon
070-3486561
Blad
1/6
Fax
070-3485323
Bijlage(n)
gerrie.willems@minbuza.nl
Betreft
Beantwoording vragen van het lidVan Bommel (SP) over het Europees
wapenembargo tegen China
Graag bied ik u hierbij, mede namens de Staatssecretaris van
Economische Zaken, de antwoorden aan op de schriftelijke vragen
gesteld door het lid Van Bommel (SP) over het Europees wapenembargo
tegen China. Deze vragen werden ingezonden op 26 juli 2004 met kenmerk
2030418600.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
Dr. B.R. Bot
Antwoord van de heer Bot, minister van Buitenlandse Zaken, mede namens
mevrouw Van Gennip, staatssecretaris van Economische Zaken, op de
vragen van het lid Van Bommel (SP) over het Europees wapenembargo
tegen China.
Vraag 1
Kent u het artikel `Trans-Atlantic dispute over arming China'? 1)
Antwoord
Ja.
Vraag 2
Indien het Verenigd Koninkrijk bezwaren maakt tegen beëindiging van
het Europese wapenembargo tegen China bent u dan bereid zich hierbij
aan te sluiten? Indien neen, waarom niet?
Antwoord
De Europese Raad heeft in december 2003 het EU-wapenembargo tegen
China op de Europese agenda gezet. Belangrijke uitgangspunten in deze
discussie zijn dat een eventuele opheffing niet mag leiden tot een
toename van wapenexport en dat de verdere ontwikkeling van de EU-China
relatie ten goede moet komen aan de naleving van mensenrechten door
China. Het Voorzitterschap van de EU heeft bij de discussie over
complexe dossiers als deze de taak, met inachtneming van de diverse
meningen binnen de Unie, het proces van besluitvorming te laten
uitmonden in een resultaat dat door alle betrokkenen in de Unie kan
worden gedragen en bijdraagt tot een effectief en verantwoord
internationaal optreden van de EU. Vooruitlopen op posities van
lidstaten of van de Nederlandse regering zou niet bijdragen aan
vervulling van deze taak.
Vraag 3
Bent u bekend met wettelijke maatregelen die in het Amerikaanse
congres in voorbereiding zouden zijn teneinde minder Amerikaanse
militaire technologie aan Europese landen te verkopen in geval van een
eventuele beëindiging van het EU-wapenembargo tegen China? Zo ja,
welke maatregelen zijn het en wat is uw oordeel over deze maatregelen?
Antwoord
In het kader van de besluitvorming over de Amerikaanse
Defensiebegroting voor 2005 - `Defence Authorization Act 2005' - is
door het Huis van Afgevaardigden voorgesteld om beperkingen te stellen
aan de uitvoer van strategische goederen uit de Verenigde Staten naar
landen die soortgelijke goederen aan China leveren. In de
Senaatsvoorstellen over de Defensiebegroting is een dergelijke
bepaling niet opgenomen. De relevante passage vormt onderdeel van de
beraadslagingen tussen het Huis van Afgevaardigden en de Senaat over
genoemde `Act' die vanaf september a.s. zullen plaatsvinden. De
Nederlandse regering zal de ontwikkelingen in de VS terzake
nauwlettend volgen.
Vraag 4
Is naar uw oordeel de mensenrechtensituatie in China goed of
recentelijk wezenlijk verbeterd? Kunt u dat toelichten?
Antwoord
Zoals aan uw Kamer bericht in mijn brief van 30/1/04 (TK 21501-02, nr.
520), is de mensenrechtensituatie in China over de afgelopen decennia
op een aantal terreinen duidelijk verbeterd. Er is een zichtbare
vooruitgang op het gebied van opbouw van de rechtsstaat,
professionalisering van de rechterlijke macht, vrijheden voor de
gewone burger, democratisering op lokaal niveau en een grotere
openheid van de Chinese autoriteiten om over mensenrechtenkwesties het
gesprek aan te gaan met de internationale gemeenschap. Daarnaast heeft
in maart jl. het National People's Congress ingestemd met het opnemen
in de Chinese grondwet van twee nieuwe bepalingen: één die bepaalt dat
de staat de mensenrechten eerbiedigt en waarborgt, en één die bepaalt
dat het wettige particuliere bezit van burgers onschendbaar is.
Hoewel op mensenrechtenterrein zorgen blijven bestaan en verdergaande
verbeteringen noodzakelijk blijven, is er naar mijn oordeel sprake van
een voorzichtig positieve tendens die ondersteuning verdient. Daartoe
wordt zowel bilateraal, als in EU- en VN-kader met China een dialoog
gevoerd, gericht op het bereiken van concrete resultaten.
Vraag 5
Wat is de stand van zaken met betrekking tot aanscherping van de
Europese gedragscode op wapenexporten?
Antwoord
Onder het Ierse Voorzitterschap is een groot aantal voorstellen van de
lidstaten besproken met betrekking tot de herziening van de EU
Gedragscode betreffende Wapenuitvoer. Tijdens het Nederlandse
EU-Voorzitterschap zullen deze voorstellen waar nodig verder moeten
worden uitgewerkt en zullen eventuele nieuwe voorstellen worden
besproken. Voorts bestaat het voornemen in het najaar een bijeenkomst
over de herziening met (internationale) NGO's te beleggen.
Het streven is het herzieningsproces nog tijdens het Nederlandse
voorzitterschap af te ronden.
Vraag 6
Kent u berichten over de grote marineoefening Operatie Summer Pulse
04, waarbij de Amerikaanse marine in de zomer van 2004 een
grootschalige oefening in de wateren tussen Taiwan en China houdt?
Deelt u de mening dat deze oefening de spanningen tussen China en de
VS kan doen oplopen? Zo ja, bent u bereid uw bezwaren kenbaar te maken
bij de Amerikaanse autoriteiten? Indien neen, waarom niet? 2)
Antwoord
Het artikel waarnaar wordt verwezen gaat in op een omvangrijke
oefening van de Amerikaanse marine, zonder overigens gewag te maken
van activiteiten in de wateren tussen Taiwan en China. Met deze
reguliere oefening, die wordt gehouden in de periode juni tot en met
augustus 2004 en waarbij wereldwijd in totaal zeven
vliegdekschip-taakgroepen zijn betrokken, wordt voor de eerste maal
een nieuw operationeel concept beproefd, het `Fleet Response Plan'
(FRP). Het gaat daarbij om nieuwe manieren van opereren, trainen,
bemannen en onderhouden van de vloot, hetgeen moet leiden tot een
verhoogde gereedheid en verbeterde slagkracht van de taakgroepen met
het oog op het wereldwijd beschermen van de Amerikaanse belangen tegen
welke dreiging dan ook.
Volgens woordvoering van Amerikaanse marine heeft bij de "Operation
Summer Pulse 04" geen grootschalige oefening in de wateren tussen
China en Taiwan plaatsgevonden.
Mede in het licht van deze informatie en aangezien het hier een
reguliere (wereldwijde) marine-oefening betreft, zie ik geen
aanleiding hierover contact op te nemen met mijn Amerikaanse collega.
Overigens heeft ook een Nederlands fregat als onderdeel van de
NAVO-taakgroep op de Atlantische Oceaan aan deze oefening deelgenomen.
-----
1) International Herald Tribune, 15 juli jl.
2) Punch. 4 juni 04 Defence & Arms, Operation Summer Pulse '04, door
Emeka Madunagu. Zie:
www.ocnus.net/cgi-bin/exec/view.cgi?archive=47&num=12279&printer=1
Ministerie van Buitenlandse Zaken