Persberichten
Landelijk Parket, 17 augustus 2004
KLPD brengt toekomstige dreiging georganiseerde misdaad in beeld
Het Korps landelijke politiediensten (KLPD) heeft verschijnselen van
zware of georganiseerde criminaliteit op een rij gezet, die als
dreiging of potentiële dreiging voor de samenleving kunnen worden
gezien. Anders dan voorheen hebben de politieonderzoekers niet alleen
aandacht besteed aan concrete misdrijven, maar vooral ook aan de
werkwijze van criminele groeperingen en maatschappelijke
ontwikkelingen. De onderzoekers maken het daarmee mogelijk om meer dan
voorheen vooruit te kijken.
Het Nationaal Dreigingsbeeld zware of georganiseerde criminaliteit is
in opdracht van de ministers van Justitie en van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties opgesteld door de dienst Nationale Recherche
Informatie bij het KLPD.
Voor het eerst is in Nederland een criminaliteitsbeeld gemaakt dat is
gericht op de toekomst. Het Nationaal Dreigingsbeeld geeft een
overzicht van een groot aantal verschijnselen van zware of
georganiseerde misdaad. Dat betreft vaak criminele groepen die in de
eerste plaats gericht zijn op illegaal gewin en systematisch misdaden
plegen met ernstige gevolgen voor de samenleving.
Met pioniersarbeid hebben de onderzoekers van het KLPD een methode
ontwikkeld om toekomstige dreigingen te vast te stellen. Het gaat om
criminele verschijnselen waar de Nederlandse samenleving de komende
vijf jaar last van zou kunnen krijgen. De onderzoekers hebben vooral
gelet op gevolgen voor de Nederlandse samenleving. Geen dreiging
betekent daarmee niet automatisch dat voor de Nederlandse politie en
justitie geen reden is om op te treden. De maatschappelijke gevolgen
voor andere landen kunnen ernstig zijn, bijvoorbeeld bij de doorvoer
van drugs of illegale wapens.
De gevolgen van zware of georganiseerde criminaliteit variëren van
economische schade en aantasting van de volksgezondheid tot onrust
onder de bevolking en schade aan het internationale imago van
Nederland. De criminele verschijnselen krijgen het predikaat dreiging,
potentiële dreiging, witte vlek of geen dreiging.
Drugshandel
Vanwege de ernstige gevolgen vormen cocaïne- en heroïnesmokkel en de
productie en export van XTC een permanente dreiging voor de
Nederlandse samenleving. De komende jaren moet verder rekening worden
gehouden met mensenhandel vanuit Oost-Europa, in het bijzonder vanuit
Roemenië en Bulgarije. In totaal kunnen 25 verschijnselen van zware of
georganiseerde misdaad worden bestempeld als een dreiging voor de
samenleving.
Zo zijn voor de Nederlandse samenleving de gevolgen van drugshandel
merkbaar op vele terreinen: variërend aantasting van de
volksgezondheid en corruptie van personeel van vliegvelden en
zeehavens tot verwervingscriminaliteit van gebruikers. Daarnaast legt
de smokkel een zeer groot beslag op de capaciteit van politie,
justitie en gevangeniswezen. Ook is er behalve economische schade door
controles en inspecties sprake van internationaal imagoverlies van
Nederland. Bovendien levert de drugshandel crimineel geld op, dat
opnieuw kan worden geïnvesteerd in criminele ondernemingen.
Het belangrijkste gevolg van mensenhandel is uitbuiting en
onderdrukking van de slachtoffers. Zij worden overgeleverd aan de
prostitutie. De beschikbaarheid van (automatische) wapens vergroot de
kans op vuurwapengeweld op straat: overvallen en liquidaties met niet
in het minst het risico voor toevallige omstanders.
Piramide, netwerk en kwal
Bij georganiseerde misdaad is de afgelopen jaren door wetenschappers,
politie en justitie vooral gedacht aan netwerken, vormen van criminele
samenwerking in regelmatig veranderende verbanden. Niettemin vonden de
onderzoekers van het KLPD duidelijke bewijzen voor het bestaan van
florerende criminele organisaties met de ouderwetse, gesloten en
homogene structuur van een piramide.
Een noviteit is de mengvorm tussen piramide en netwerk. Dit model
wordt de kwal genoemd. De stabiele en homogene top van een dergelijke
organisatie bestaat uit een betrekkelijk klein aantal mensen, is
gesloten en sterk hiërarchisch. Deze top neemt het initiatief tot
criminele projecten, financiert ze en stuurt de netwerken die eronder
hangen aan. Deze netwerken hebben vaak een tijdelijk karakter en
wisselen per project van samenstelling.
Het Nationaal Dreigingsbeeld zal elke twee jaar worden vervaardigd.
Het is vooral bedoeld voor het stellen van prioriteiten in de aanpak
van zware of georganiseerde misdaad. Daarnaast draagt dit landelijke
criminaliteitsbeeld bij aan het opstellen van een intelligence agenda.
Daarop moeten onderwerpen komen te staan waarover de komende tijd op
alle niveaus gericht informatie moet worden ingewonnen.
De ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
zullen in het najaar hun reactie geven op het Nationaal
Dreigingsbeeld, nadat het openbaar ministerie mede op basis van het
Nationaal Dreigingsbeeld de minister van Justitie voorstellen heeft
gedaan voor de strafrechtelijke bestrijding van georganiseerde
criminaliteit.
Download Het Nationaal Dreigingsbeeld
Voor informatie: Wim de Bruin
Openbaar Ministerie