Plattelandsvernieuwing
Piet Rombouts, projectadviseur
Het platteland is volop in beweging. Met behulp van projecten in het
kader van plattelandsvernieuwing wil de gemeente het buitengebied de
komende jaren een krachtige kwaliteitsimpuls geven. De nadruk ligt
daarbij op concrete projecten die bijdragen aan een beter woon-,
werk-, recreatie- of natuurklimaat, en die gedragen worden door onze
eigen inwoners. In de serie plattelandsvernieuwing plaatsen we
regelmatig één van deze projecten voor het voetlicht. Deze keer
aandacht voor een bijzonder samenwerkingsverband: de Mortelenboeren.
De Mortelen: de champagne van het noorden
Toerisme, zorgboerderijen en streekproducten. Al vijf jaar lang
timmeren de zogenaamde Mortelenboeren aan de weg wanneer het gaat om
de organisatie en de promotie van hun activiteiten. Maar het kan
altijd beter. Daarom hebben de Mortelenboeren een plan van aanpak
laten maken waarin staat hoe hun benadering van verbrede landbouw kan
worden versterkt en uitgebouwd. De conclusie luidt dat de
mogelijkheden van een streekgebonden aanpak enorm zijn. "De
Mortelenboeren richten zich op een gebied met 1,5 miljoen mensen".
De Mortelen is niet alleen één van de grootste landschapsparken van
Brabant, het is ook één van de weinige gebieden waar de
landbouwpercelen nog net zo kleinschalig en gevarieerd zijn als
vroeger. Geen wonder dus dat de Mortelen voorop loopt wanneer het gaat
om zogenaamde verbrede landbouw. Dit houdt in dat akkerbouw en
veeteelt worden gecombineerd met andere bronnen van inkomsten, zoals
huisverkoop, toerisme, zorg of natuuronderhoud.
Vijf jaar geleden al hebben lokale agrarische ondernemers die op dit
gebied actief zijn, zich verenigd in de zogenaamde Mortelenboeren.
Doel was om met een gecombineerde aanpak en gezamenlijke promotie de
mogelijkheden van verbrede landbouw beter te benutten. Inmiddels
hebben zich zon twintig boerenbedrijven bij de organisatie
aangesloten. Op de website www.mortelenboeren.nl worden ze uitgebreid
voorgesteld.
Samenwerken met reguliere landbouw
Na vijf jaar is het echter tijd voor een grote stap voorwaarts. Dat
zegt Piet Rombouts. Rombouts is als zelfstandig projectadviseur door
de Mortelenboeren gevraagd om te kijken hoe de verbrede landbouw in de
Mortelen verder versterkt kan worden. Om die verdiepingsslag te
realiseren, heeft hij een plan van aanpak opgesteld. Rombouts is zeer
te spreken over wat hij in de Mortelen aantrof. "Een prachtig gebied
dat uitstekende ingangen biedt voor toeristische en recreatieve
initiatieven", zo vindt hij. Daarnaast was hij onder de indruk van de
professionaliteit waarmee de Mortelenboeren hun projecten op het
gebied van verbrede landbouw hebben aangepakt.
Een uitstekend uitgangspunt dus om een volgende stap te zetten.
Rombouts denkt daarbij in de eerste plaats aan uitbreiding van het
aantal aangesloten bedrijven. "Op dit moment hebben we zon twintig
leden, maar er zijn nog zeker twintig andere bedrijven in de Mortelen
die zich profileren met activiteiten op het gebied van verbrede
landbouw. Het zou mooi zijn als we die bij de Mortelenboeren konden
betrekken. Daarnaast willen we meer samenwerken met de agrarische
ondernemers in de Mortelen die zich op de reguliere landbouw richten.
Zij hebben in veel opzichten natuurlijk wel dezelfde belangen als wij
en kunnen ook baat hebben bij onze streekgebonden aanpak. Hoe meer
partijen we voor onze zaak kunnen mobiliseren, hoe sterker we staan."
Groene Woud
Volgens Rombouts moet die versteviging van het draagvlak de
Mortelenboeren in staat stellen om twee andere belangrijke speerpunten
uit het plan van aanpak te realiseren: het professionaliseren van het
toerisme en het versterken van de streekproducten. "Nu al weten we een
flink aantal bezoekers naar de Mortelen te trekken met veelzijdige
dagarrangementen", aldus Rombouts. "Maar met een gestructureerde
benadering valt daar nog veel meer uit te halen. Bijvoorbeeld door de
toegangswegen naar het gebied te verbeteren. We weten dat Eindhoven
belangstelling heeft voor zon verbinding, om betere
recreatiemogelijkheden voor haar burgers te creëren. Verder is het
belangrijk voor de Mortelenboeren om aansluiting te zoeken bij Groene
Woud. Dit natuurgebied in wording, waarvan de Mortelen een belangrijk
onderdeel vormt, biedt allerlei nieuwe kansen op het gebied van
promotie en financiering. De Mortelen kan zich daarbij profileren als
een proeftuin voor nieuwe projecten." Misschien nog wel belangrijker
vindt Rombouts het promoten en uitdragen van de streeknaam. Wat hem
betreft moet de naam Mortelen een kwaliteitsaanduiding worden voor
landbouwproducten zoals Champagne dat is voor mousserende wijn. "Er is
een sterk groeiende markt voor producten die op verantwoorde wijze en
met respect voor de natuur geteeld worden. Of het nu gaat om akkerbouw
of veeteelt", aldus Rombouts. Een optie die volgens hem mogelijkheden
biedt is het verkopen van producten via zogenaamde voedselteams.
Hierbij kunnen consumenten, bijvoorbeeld in Eindhoven, zich abonneren
op een pakket met streekgebonden seizoensproducten uit de Mortelen.
"Elders is er al succesvol met dit concept geëxperimenteerd", zo weet
hij. "En laten we niet vergeten dat we in het hart liggen van een
gebied met 1,5 miljoen inwoners."
Enthousiast
De kern van de Mortelen-benadering blijft het meervoudig grondgebruik.
Dat wil zeggen dat er in de Mortelen gezocht wordt naar een geschikte
balans tussen landbouw, recreatie, natuur en water. Juist omdat veel
Mortelenboeren zowel agrariër, toeristisch ondernemer als natuurkenner
zijn, kunnen ze daarin een belangrijke rol vervullen. "Onze ervaringen
met gebiedsbeheer en promotie kunnen van nut zijn voor heel Brabant,
en misschien wel verder", meent Rombouts. Tot zijn vreugde constateert
hij dat de gemeente Oirschot die visie deelt en zelfs krachtig
ondersteunt. "Ik heb al met heel wat gemeenten te maken gehad, maar de
enthousiaste, gestructureerde manier waarop Oirschot een project als
dit ter hand neemt ben ik eigenlijk niet eerder tegengekomen."
Gemeente Oirschot