Woning en lichaam worden transparant
Tilburgs onderzoek roept op tot discussie over nieuwe technieken
De woning en het lichaam worden steeds transparanter door nieuwe
technieken. Dit holt de juridische bescherming van het huisrecht en de
lichamelijke integriteit langzaam uit. De Grondwet en het Wetboek van
Strafvordering moeten daarom worden aangepast, en discussie is nodig
over de wenselijkheid van toekomstige technieken. Dit concluderen
onderzoekers van de Universiteit van Tilburg in een boek dat op 16
augustus verschijnt, getiteld Recht naar binnen kijken.
Het huisrecht beschermt sinds mensenheugenis de vrijheid te doen en
laten wat men wil in eigen huis. Je doet de gordijnen dicht en niemand
die weet wat er zich afspeelt in de woning. Ook de lichamelijke
integriteit is een wezenlijk grondrecht: iemand moet onbevangen
zichzelf kunnen zijn door met zijn lichaam te doen of laten wat hij
wil.
Maar nieuwe en relatief onbekende technieken vormen een bedreiging
voor deze grondrechten. Er wordt steeds meer techniek ingebouwd in en
om de woning en het lichaam, zoals chips, draadloze verbindingen en
computernetwerken. Door domotica wordt het huis steeds intelligenter
en verbonden met het Internet. Het lichaam zal te maken krijgen met
chip-implantaten en aansturing van apparaten door hersignalen.
Hierdoor vervaagt geleidelijk de grens tussen binnen en buiten.
Bovendien kunnen apparaten steeds beter op afstand elektronisch recht
door muren en kleding naar binnen kijken. Zo kunnen draadloze
toetsenborden en nannycams worden afgeluisterd, en kunnen cameras door
kleding heen het naakte lichaam fotograferen.
Deze ontwikkelingen zijn in kaart gebracht door de Tilburgse
onderzoekers dr. B.J. Koops (recht & techniek), dr. H. Van Schooten
(grondrechten) en mr. M. Prinsen (strafrecht). Zij analyseerden
nieuwe, heimelijke mogelijkheden voor de opsporing om informatie uit
woning en lichaam te vergaren. Uit deze toekomstverkenning blijkt dat
de huidige rechtsbescherming te fysiek van aard is. Daarom moet
bijvoorbeeld het huisrecht in de Grondwet worden aangepast en moeten
diverse bevoegdheden in het strafrecht worden herzien.
Ook roepen ontwikkelingen als domotica, ambient intelligence,
chip-implantaten, breinbesturing en cyborgs (mens-machine-combinaties)
fundamentele vragen op over de toekomstige bescherming van lichaam en
huis. Onderzoeker Koops: Je huis en je lichaam zullen op langere
termijn een ander karakter krijgen door versmelting met techniek. Dat
grijpt diep in in het maatschappelijk leven. We moeten als samenleving
daar nu al over discussiëren, zodat we op tijd het recht kunnen
aanpassen, maar hopelijk ook de techniek nog kunnen bijsturen als die
de woning of het lichaam al te transparant maakt. Het boek Recht naar
binnen kijken van dr. B.J. Koops e.a. verschijnt op 16 augustus bij
Sdu in de serie IT & Recht.
Noot voor de pers
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met dr. Bert-Jaap Koops,
tel. 013-466 8101, e-mail: e.j.koops@uvt.nl
Laatst gewijzigd: donderdag 12 augustus 2004
bullet Meer zoekmogelijkheden
bullet Experts en expertise
Zie ook
Contact
E-mail: M.M.C.Hanssen
Universiteit van Tilburg