Artsen zonder Grenzen
Minister Verdonk negeert internationaal recht door Liberianen terug te
sturen
donderdag 5 augustus 2004
De veiligheids- en mensenrechtensituatie is er onverminderd
zorgwekkend en onvoorspelbaar, aldus minister Verdonk
(Vreemdelingenzaken) in een brief over Liberia, die zij begin juli aan
het parlement schreef.. De passage doet vermoeden dat Verdonk een lans
breekt voor de categoriale bescherming van Liberiaanse asielzoekers in
Nederland een speciale regel waardoor een groep asielzoekers niet
teruggestuurd mag worden vanwege de veiligheidssituatie in hun land.
De minister eindigt haar brief echter met de conclusie dat Liberiaanse
asielzoekers vanaf nu wél mogen worden teruggestuurd naar hun land.
Waarom? Om niet met andere Europese landen uit de pas te lopen.
Artsen zonder Grenzen is teleurgesteld, maar vooral verbaasd dat
minister Verdonk hiermee het internationale recht negeert.
Internationale regelgeving staat niet toe dat asielzoekers gedwongen
worden terug te keren naar een onveilig land. Het feit dat andere
landen wel vluchtelingen terugsturen, verandert daar niets aan. En dat
het er onveilig is merken de teams van Artsen zonder Grenzen in
Liberia dagelijks.
Dertien jaar oorlog heeft het land geruïneerd. Inmiddels is er sprake
van een wankele vrede, die ernstig op de proef wordt gesteld door een
te trage ontwapening van ex-rebellen, een ingestorte economie, snel
stijgende criminaliteit en een volgens velen corrupte regering. Veel
voormalige rebellen, vaak jonge jongens, hebben nooit een ander vak
geleerd dan vechten. En als ze al iets hebben geleerd, banen zijn er
niet. Velen van hen lijden een uitzichtloos bestaan, meestal in de
grotere steden, en mede daardoor neemt de criminaliteit hand over hand
toe, ook omdat er nog steeds heel veel wapens in omloop zijn in
Liberia. De verkiezingen, gepland voor oktober volgend jaar, zullen de
verhoudingen nog eens extra op scherp zetten.
En hoe rechtvaardig is het om mensen terug te sturen naar een land
waar de levensomstandigheden nog zo erbarmelijk zijn als in Liberia?
De kans is groot dat de gedwongen teruggekeerde Liberiaanse
asielzoeker terechtkomt in een van de vele ontheemdenkampen die
Liberia nog telt. Op een bevolking van 3 miljoen mensen leven er
300.000 in officiële ontheemdenkampen en nog eens 200.000 in her en
der verspreide, niet erkende kampen. De mensen leven daar onder
miserabele omstandigheden en zijn volledig afhankelijk van anderen
voor voedsel en gezondheidszorg.
Maar ook buiten de kampen zijn de problemen groot. De Liberiaanse
overheid is niet in staat om gezondheidszorg te verzorgen voor de
bevolking. Organisaties als Artsen zonder Grenzen vullen de gaten door
bijvoorbeeld ziekenhuizen en klinieken draaiende te houden.
Ook buiten de kampen is de voedselsituatie ernstig. Mensen zijn, mede
door het geweld, niet in staat geweest om voedsel voor zichzelf te
verbouwen en zijn dus afhankelijk van voedselhulp. En omdat er door de
internationale gemeenschap minder geld beschikbaar is gesteld voor
directe hulp aan Liberia, is de verwachting dat er een periode van
schaarste zal aanbreken. In de hoofdstad Monrovia is de nood nog zo
hoog dat AzG er een voedingscentrum heeft voor meer dan 100 ondervoede
kinderen.
Artsen zonder Grenzen acht het besluit om Liberiaanse asielzoekers
terug te sturen in strijd met het internationale recht én de morele en
humanitaire verplichtingen die de Nederlandse regering zichzelf
oplegt. En we verwachten van minister Verdonk daarbij een leidende en
geen volgende rol, nu Nederland voorzitter is van de Europese Unie.
Josje Reinartz, operationeel directeur Artsen zonder Grenzen
---