22-07-04
Jan Peter Balkenende: "Vrijheid, respect en solidariteit vergen
voortdurend onderhoud"
In het zomernummer van CDA Magazine vertelt premier Balkenende over
het Nederlands voorzitterschap van de Europese Unie en zijn ideeën
over Europa in het algemeen.
1. Wat wilt u op uw beleidsterrein bereiken in de tweede helft van
2004 tijdens het Nederlands voorzitterschap, en wat op lange termijn?
Ik zie drie hoofdprioriteiten voor de EU: 1. de versterking van de
economie; 2. het verbeteren van de veiligheid; en 3. het inhoud geven
aan de eenheid in verscheidenheid van een uitgebreid Europa.
Voor wat betreft de economie: Er is meer nodig dan een conjuncturele
opleving om de economische kracht van Europa naar de toekomst te
waarborgen. De arbeidsparticipatie en de arbeidsproductiviteit zullen
echt om hoog moeten. De zogenaamde Lissabon-agenda mag dus niet
blijven steken in mooie woorden.
Het terrein van de veiligheid is bij uitstek een voorbeeld van
meerwaarde van Europese samenwerking. Het is ook een terrein waarop
aan de burger concreet het voordeel van de EU zichtbaar kan worden
gemaakt. Dan gaat het om straffen en strafmaat, maar ook om
bevoegdheden van politie en beveiliging van de buitengrenzen.
Het derde punt is van belang omdat Europa meer is en moet zijn dan een
vorm van economische samenwerking. De EU is ook een waarborg voor
vrede. zestig jaar na D-day mogen we ons dat extra beseffen. Welke
inhoud geven we gezamenlijk aan respect, vrijheid en solidariteit?, is
een vraag die we met ons voorzitterschap op de agenda willen zetten.
2. Wat is de toegevoegde waarde van Nederland binnen de EU?
Nederland behoort tot de zes founding-fathers van de EU en daarom
spelen we ook een belangrijker rol dan onze omvang zou vermoeden.
Bovendien kan Nederland goed als bruggenbouwer fungeren doordat het
zowel transatlantisch als Europees goede contacten heeft. Die
eigenschap komt goed van pas tijdens een voorzitterschap dat het
eerste is met de uitgebreide Unie tijdens de hele zes maanden. Vandaar
ook bijvoorbeeld mijn reizen naar alle nieuwe lidstaten in de
afgelopen periode.
3. Wie is de grootste Europeaan en waarom?
De eerste die me dan toch te binnen schiet is Konrad Adenauer, de
eerste Duitse Bondskanselier van na de Tweede Wereldoorlog. Hij heeft
aan de wieg gestaan van de Europese samenwerking en had de geweldige
zware opgave om Duitsland weer op te bouwen en een plek te geven in
dat nieuwe Europa. Adenauer is bovendien natuurlijk een herkenbare
christen-democraat die als geen ander wist en besefte dat Europa meer
is dan economie, maar bovenal een waarborg voor vrede.
4. Als er een Europese president gekozen zou moeten worden, wie uit
het huidige aanbod van politici zou dan volgens u in aanmerking komen
voor het presidentschap?
Diegene die voldoende samenbindend vermogen heeft om 25 landen te
verenigen en tevens voldoende eigen visie en overtuigingskracht.
Kortom, iemand die draagvlak kan combineren met daadkracht.
5. Als u alle macht had in Europa wat zou u dan per direct veranderen?
Laat ik dan voor de verandering toch even naar het eigen belang van
Nederland kijken: we zijn per hoofd van de bevolking de grootste
netto-betaler van de Unie. Dat zou ik dan toch zeker gaan beperken en
zorgen dat er een evenwichtiger verdeling komt.
6. Wat is uw grootste angst wat de EU betreft?
Dat euroscepsis het nastreven van eigenbelang in de Unie steeds meer
zal beïnvloeden waardoor de eenheid uiteindelijk verdwijnt en
besluitvorming implodeert.
7. Wat betekent de joods-christelijke cultuur van Europa voor u?
Veel. Het is toch een, zo niet dé, bepalende stroming van Europa
geweest, die Europa en de Europeanen heeft gemaakt tot wat ze nu zijn.
Het betekent echter geen exclusiviteit, zodanig dat het zou betekenen
dat het daarmee ook bepalend is geworden voor de grens van Europa. Wie
het echter over mens-, en maatschappijvisie heeft kan niet anders dan
erkennen dat die duidelijk beïnvloed zijn door de joods-christelijke
cultuur.
8. Wat is volgens u de meest absurde wet/regel van de EU?
Waar je op straat het meest op aangesproken wordt is de regel dat
glazenwassers niet meer met een ladder mogen werken, maar het met een
hoogwerker moeten doen. Dat maakt natuurlijk het vak van glazenwasser
veel meer onrendabel. Nu ligt het in de praktijk niet zo zwart/wit,
maar ik kan me goed voorstellen dat mensen bij dit soort voorbeelden
denken van waar bemoeit Europa zich mee.
9. Wat moeten kinderen op de basisschool leren over Europa?
Dat de Europese Unie heeft betekent dat zij en een aantal generaties
kinderen daarvoor hebben kunnen opgroeien in een Europa van vrede en
welvaart. Dat dat nu zo vanzelfsprekend lijkt, maar dat lange tijd
niet geweest is. Bovendien ook, dat dat niet iets is wat altijd wel
zal blijven bestaan. Vrijheid, respect en solidariteit vergen
voortdurend onderhoud.
10. Wat is u favoriete Europese land, in welke Europees land zou u
willen leven, en waarom?
Dat is en blijft toch Nederland. Wanneer je zoals ik nu in deze
functie veel in andere landen komt, binnen en buiten Europa, dan valt
het je veel meer op hoe goed we het allemaal voor elkaar hebben in ons
landje: de zorg, het onderwijs, de huisvesting, de wegen, de ordening,
de sociale zekerheid. We hebben nog steeds een bevoorrechte positie.
11. Hoe ziet het Europa van onze kleinkinderen eruit?
Wanneer je De eeuw van mijn vader leest, dan sta je versteld over de
enorme ontwikkelingen die zich in een tijdsbestek van honderd jaar
hebben voorgedaan. Wat betekent dat, wanneer die zelfde snelheid zich
doorzet, voor de eeuw van mijn dochter. Zal Europa zo welvarend
blijven of leggen we het definitief af tegen Amerika en Azië.? Zal ook
de komende zestig jaar in Europa zich kenmerken door vrede? Wat zal de
bevolkingssamenstelling van dat Europa zijn?
Politiek is en blijft dan toch het vormgeven aan de toekomst van de
samenleving. Aan ons dus de taak om er voor te zorgen dat ook het
Europa van onze kleinkinderen zich zal kenmerken door respect,
vrijheid en solidariteit.
12. Tot slot, wat heeft u altijd al willen zeggen over Europa, maar
nog niet gezegd?
Ik behoor tot de gelukkige mensen die altijd al heel veel over Europa
mogen zeggen. Daar heb ik nu niets aan toe te voegen.
Christof Wielemaker
Op deze pagina kunt u het artikel, in PDF-formaat, downloaden zoals
dat in CDA Magazine is gepubliceerd.
CDA